Alimberto Mauri adlı bir kişi tarafından yazılan ve 1606 yılında yayınlanan bir astronomi kitabı aslında ünlü akademisyen Galileo Galilei'nin eseriydi. Bunu İtalya'dan bir tarihçi keşfetti. Eserin içeriği ve üslubu Galileo'nun daha önceki çalışmalarına çok benzemekle kalmıyor, aynı zamanda notlarında açıkça ima ettiği üzere, akademisyenin bu esere yönelik eleştirileri son derece kişisel olarak ele aldığı da açık.
Bir matematikçi ve fizikçi olarak Galileo Galilei, daha sonra Isaac Newton tarafından benimsenen ve geliştirilen düşen cisimler yasalarını icat etmiştir. Yaygın olarak bilimsel bir öncü ve astronomi alanında bir devrimci olarak kabul edilir. Ayrıca Venüs'ün evre değişimi ve Jüpiter'in uyduları üzerine yaptığı gözlemlerden güneş merkezli dünya görüşü için kanıtlar bulmuştur. Otosansür ve takma adlar kullanarak kendini koruma çabalarına rağmen, bu durum polimatın Kilise ile karşı karşıya gelmesine yol açmıştır
Tanımlanamayan Astronomun Eseri
Galileo Galilei'nin 1606 tarihli Considerazioni Astronomiche adlı astronomi kitabının yazarı olduğu artık neredeyse kesin olarak tespit edilmiştir. Bu kitapta bazı yeni astronomik keşifler anlatılmakta ve Ay'daki dağların varlığı ve bazı göksel varlıkların görünüşte düzensiz yörüngelerini yöneten olası fiziksel ilkeler hakkında spekülasyonlar yer almaktadır. Bu kitabın yazarı Alimberto Mauri olarak gösterilmektedir ki bu ismin yaygın olarak takma bir isim olduğuna inanılmaktadır.
Henüz hayattayken bile Galileo'nun bu astronomi kitabının gerçek yazarı olduğu düşünülüyordu. Takma adlı yazar ve Galileo'nun Padua Üniversitesi'ndeki meslektaşı olan Alimberto Mauri, bir astronom gibi davranan ama aslında Galileo gibi profesyonel bir matematikçi olan biri olarak nitelendiriliyordu. Bu durum, birkaç yıl önce Galileo'nun yazarlığına atıfta bulunan yakın tarihli bir mektubun keşfedilmesiyle desteklenmiş gibi görünmekteydi; ancak bu mektubun uydurma olduğu ortaya çıkmıştır.
"Yeni Yıldız"ın Varlığına İlişkin Tartışmalar
Venedik Ca' Foscari Üniversitesi'nden tarihçi Matteo Cosci, konuya ışık tutmak amacıyla Floransa Merkez Milli Kütüphanesi'nde bulunan ve yayınlanmamış bazı tarihi belgeleri analiz etti. Çıplak gözle görülebilen bir süpernova 1604 yılında gözlemlenmiş ve Galileo bu fenomenle ilgili gözlem ve fikirlerinin titiz kayıtlarını ve notlarını tutmuştur.
O dönemde akademisyenler bu "yeni yıldızın" ne olabileceği konusunda birçok farklı teoriye sahipti. Çünkü o dönemde geleneksel kilise doktrini, gök kubbenin dünya merkezli evreni çevreleyen oldukça sabit bir "kabuk" oluşturduğu yönündeydi. Bu, Galileo için özellikle Floransalı filozof Lodovico Delle Colombe ile arasında bir çekişme noktasıydı. Galileo'nun Delle Colombe'ye verdiği yanıtların ve eleştirilerin çoğu, o zamandan beri Cosci tarafından gözden geçirilmiş olan notlarında görülebilmektedir.
İhanet İmaları
İşin ilginç yanı, Galileo'nun bu notlardan birkaçında Considerazioni Astronomiche'ye yönelik eleştirilere yanıt vermesi ve kendisini yazar olarak tanımlamasıdır. Bir bölümde, "[Lodovico Delle Colombe'nin] benden küçümseyerek bahsettiği yerleri" not eder. Ancak Cosci bu alıntıların aslında Delle Colombe'nin kitabında Galileo'dan ziyade Considerazioni Astronomiche'nin sözde yazarı Alimberto Mauri'ye saldırdığı bölümlere karşılık geldiğini keşfetmiştir.
Peki, Galileo bu eleştiriyi neden bu kadar kişisel algıladı? Tarihçi Cosci bunun Galileo Galilei'nin Astronomi İncelemeleri'ni "Alimberto Mauri" takma adıyla yazdığını kanıtladığını iddia etmektedir. Dikkatli bir yeniden incelemenin ardından Cosci, Mauri'nin incelemesi ile Galileo'nun yayınları arasında içerik ve üslup açısından kayda değer benzerlikler olduğunu ve bunun da bu iddiayı desteklediğini belirtiyor.
Galileo Galilei için "Mauri"
Bir başka ipucu da Lodovico Delle Colombe'nin ("Riposte" olarak adlandırılan) yanıtlarında Galileo'dan "Bay Maske", "Mauri adında bir maske" ve "Cecco" olarak bahsetmesidir – bu sonuncusu Galileo'nun daha önce maskesini düşürdüğü ve çeşitli astronomi yayınlarında kullandığı bir takma addır. Bir öğrencinin bu fikirleri Galileo'ya atfettiği bir "Riposte" versiyonu da arşivlerde bulunabilir. Ayrıca, Galileo'nun dostu olan Venedik Büyük Dükü'nün bir sekreterinin astronomi kitabının basım iznini (Imprimatur) imzalamış olması da gariptir.
Cosci, bu kanıtların Galileo Galilei'nin gerçekten Alimberto Mauri takma adını kullandığını güçlü bir şekilde ima ettiği sonucuna varır. Görünüşe göre akademisyen, Venedik Cumhuriyeti'ndeki destekçilerini gücendirmemek için astronomi kitabını bir takma ad altında üretmiştir. Özellikle, Papa'nın Roma'daki hazinedarı ve dolayısıyla Roma Curia'sının bir üyesi, Considerazioni Astronomiche'nin bir kopyasını hediye olarak aldığı için Venedik'in Roma Curia'sına karşı bir kini vardı.
Eğer Considerazioni Astronomiche gerçekten Galileo'nun çalışmasıysa, ünlü bilim adamının astronomi alanındaki ilk araştırmalarını anlamak için daha zengin bir bağlam sağlar. Oklahoma Üniversitesi'nden Peter Barker'ın belirttiği gibi, Galileo daha sonraki yayını Sidereus Nuncius'ta teleskopik gözlemlerinin belirli tarihlerini, yöntemlerini ve bulgularını açıklamıştır. Ancak Considerazioni Astronomiche'nin bakış açısından, bulgularının ardındaki motivasyonu görebiliriz.
Kaynaklar:
