En Doğru ve Kaliteli II. Dünya Savaşı Filmleri

İnsanlığın en yıkıcı savaşı olan II. Dünya Savaşı'nın belli yönleri, Hollywood tarafından 80 yılı aşkın bir süre önce başlamış olmasına rağmen hala tam olarak incelenmiş değil. Bununla birlikte, II. Dünya Savaşı ile ilgili filmler üretilmeye devam ediyor. Ancak bu filmler, gerçek olayı tasvir etme ya da orada bulunan insanlar için nasıl bir şey olduğunu aktarma açısından ne sıklıkla doğru yapıyor? Estetik ve tarihsel açıdan bakıldığında, üzerinde düşünülmesi gereken mükemmel bir konu.

İşte üç temel doğruluk alanı açısından II. Dünya Savaşı ile igili başlıca filmler: Kontrol edilmesi gereken ilk şey, film yapımcılarının anlatıdaki olayları ve karakterleri aslına sadık kalarak tasvir edip etmedikleridir. İkinci olarak, dönemi, ortamı, askeri ve sivil aktörlerin yaşama ve savaşma biçimlerini ve etkileşimde bulundukları normları canlandırmayı başarabildiler mi? Üçüncüsü, film yapımcıları oyuncularına döneme uygun üniformalar giydirerek, doğru nişan ve armaları takarak ve otantik silah ve teçhizat kullanarak dönemin tarzını yakalamışlar mı? Bu üç faktörü de dikkate almadan tarihsel olarak doğru bir film yapılamaz.

Bu tür standartlar film yapımcıları için önemli ve belki de pahalı bir problem teşkil eder. Savaşta olaylar genellikle düzgün, sıralı bir düzende gerçekleşmez. Ne kadar büyük ya da küçük olursa olsun, herhangi bir çatışmanın ön saflarında yer almış her asker, savaşın tüm insan deneyimleri arasında en kafa karıştırıcı ve kaotik olanı olduğunu söyleyecektir. Farklı savaş gazilerinin aynı olayla ilgili anlattıkları birbirine son derece zıt olabilir.

Bununla birlikte, film endüstrisini nihai olarak motive eden şey sonuçta kardır. Hacksaw Ridge'in senaristi Robert Schenkkan'ın da belirttiği gibi, "hayal edilebilecek en sürükleyici, heyecan verici ve duygusal olarak ilgi çekici şekilde" bunu başarmak için, film yapımcıları savaş hikayelerini bütçe ve zaman sınırları dahilinde kısa ve öz bir şekilde aktarmalıdır. Böyle bir eylem geçmişin gerçeklerine ters düşebilir. Joseph E. Levine'in Cornelius Ryan'ın aynı adlı ünlü kurgusal olmayan kitabından uyarladığı Uzaktaki Köprü (A Bridge Too Far) filmi, bir yandan kaynak malzemeye sadık kalırken bir yandan da başarılı bir film olması nedeniyle sinemacıların içinde bulunduğu çıkmazın en iyi örneklerinden biridir.

Film yapımcısı Richard Attenborough'nun savaşın en karmaşık operasyonlarından birini – Market Garden Harekâtı – üç saatten kısa bir süre içinde nasıl sunmak zorunda kaldığını düşünün. Hollanda'da dokuz gün süren savaşa, çapraz ateş arasında kalan Hollandalı siviller de dahil olmak üzere yüz binlerce insan katıldı. Savaşa katılanlar arasında İngilizler, Amerikalılar, Kanadalılar, Polonyalılar ve Almanlar vardı. Ryan'ın harekâta ilişkin 672 sayfalık kitabı, sayısız görüşme ve dikkatli bir çalışmadan elde edilen bilgilerle doludur. Senaryoyu yazarken William Goldman, Ryan'ın anekdotlarından hangilerini tutup hangilerini dışarıda bırakacağını seçmek ve bunları beyaz perde için uygun bir hikayede nasıl birleştireceğini bulmak zorundaydı. Öte yandan Attenborough, Goldman'ın senaryosunu alıp Market Garden Harekâtı'nın destansı çerçevesine uygun bir şekilde filme aktarmakla görevlendirilmişti.

Goldman ve Attenborough, zaman ve para kısıtlamaları nedeniyle hikayenin temel unsurlarını büyük ölçüde daraltmak zorunda kaldılar. Kritik bir kara yolu köprüsünü ele geçirmek için pek çok İngiliz askeri birliğinin dört saatten fazla süren yoğun bir aksiyona girmesi gerekiyor ama biz filmde köprüyü sadece sekiz dakika görüyoruz. Ayrıca o gün iki köprü ele geçirilmiştir. II. Dünya Savaşı ve diğer tarihi dönemlerle ilgili filmler de bu eğilimden muaf değildir. Film yapımcılarının nihai hedefi, askeri bir benzetme yapacak olursak, para üretmektir. Kaynak malzemeye sadık kalmak ikincil bir hedef olsa da, yönetmenler ve senaristler yine de filmin finansal destekçilerini, yatırımcıları ve izleyicileri tatmin etmek isterler.