Dünya kıyılarını sular altında bırakan eriyik suyun ana kaynaklarından biri olan Grönland, alaycı bir fizik kurnazlığıyla aslında yükselen okyanuslardan daha hızlı yükseliyor. Yükselen ana kaya, Grönland'ın denizinde Uunartoq Qeqertaq gibi küçük adalar ve kayalıklar da dahil olmak üzere yavaş yavaş yeni topraklar doğuruyor. 'Isınan ada' anlamına gelen Grönland'ın doğu kıyısındaki 13 kilometre uzunluğundaki bu yeni kara parçası 2005 yılında resmen tanındı ve Grönland haritalarına eklendi.
Danimarka Teknik Üniversitesi (DTU) jeodezisti Shfaqat Abbas Khan, "Grönland'da bu yıllarda gözlemlediğimiz kara yükselmesi yalnızca buzul çağı sonrası doğal gelişimle açıklanamaz" diyor. "Grönland önemli ölçüde daha fazla yükseliyor."
Grönland 12.000 yıl önceki son buzul çağından bu yana kademeli olarak yükseliyor ve donmuş su tabakası yavaş yavaş denize akıyor. Ancak ülke genelindeki 58 GPS istasyonundan (GNET) kaydedilen veriler, bu erimenin önemli ölçüde hızlandığını ortaya koyuyor.
DTU jeodezisti Danjal Longfors Berg ve meslektaşları, Grönland'ın ana kayasının kabaca son on yılda 20 santimetreye kadar yükseldiğini, bunun da yüzyılda yaklaşık 2 metrelik bir orana denk geldiğini tespit etti.
Khan, "GNET'ten elde ettiğimiz verilerle, mevcut küresel iklim değişikliklerinin neden olduğu arazi yükselmesinin bir kısmını kesin olarak izole edebiliriz" diyor.
Grönland'ın çevresindeki buzullar adanın buz örtüsünün sadece yüzde 4'ünü oluştururken, buz kaybının neredeyse yüzde 15'inden sorumludurlar. Bu büyük düşüşün aynı zamanda kara kütlesinin yükselmesine de önemli ölçüde katkıda bulunduğu ortaya çıktı. Bu dış buzullardan kaynaklanan kütle kaybı, elastik geri tepme adı verilen bir süreç nedeniyle bazı bölgelerde ana Grönland buz tabakasının kaybından bile daha büyük bir yükselmeye neden oluyor.
Bu, daha önce sıkıştırılmış olan toprağın, artık çevresindeki ağırlıktan kurtulmuş olarak, daha fazla hacim kaplaması için serbest bırakılan ezilmiş bir yastık gibi daha doğal olarak genişlemiş şekline gevşediği yerdir.
Grönland'ın güneydoğusunda bulunan ve 1900 yılından bu yana 10 kilometre geri çekilen Kangerlussuaq buzulu, ekibin ölçtüğü en büyük yükselmeye yardımcı olmuş ve yılda 8 milimetreye denk gelmiştir.
Geçmiş çalışmalar bu süreci ana buz tabakasının kaybına bağlı olarak hesaba katmış olsa da, çevresel buz şimdiye kadar tam olarak hesaba katılmamıştı. Yükselmenin daha iyi anlaşılması, araştırmacıların daha doğru deniz yükselmesi tahminleri yapmasına olanak sağlayacaktır.
"Bunlar artık gösterebildiğimiz oldukça önemli kara yükselmeleri. Grönland'daki yerel değişikliklerin çok hızlı bir şekilde gerçekleştiğini ve Grönland'daki yaşamı etkilediğini gösteriyor" diyor Berg.
Bu tuhaf olgu, iklim değişikliğinin dünyamızı şaşırtıcı bir şekilde, büyük ölçekli fiziksel olarak yeniden şekillendirmesine dair giderek büyüyen bir listeye ekleniyor. Önceki örnekler arasında atmosferimizin tüm bir katmanının küçülmesinden Dünya'nın ekseninin kaymasına kadar pek çok şey yer alıyor.
Dünyayı tam anlamıyla yeniden şekillendiriyoruz.
