Evrimsel açıdan, artık ihtiyaç duyulmayan organların veya davranışların gerilemesi veya yok olması ileriye doğru atılmış bir adım olarak görülebilir. Kuyruk sokumu ve benzeri yapılarla biz insanlar tarih öncesi geçmişimizden kalıntılar taşıyoruz. Tarih öncesine ait bazı izler hala içimizde. Atalarımızdan kalan hangi parçalar bünyemizde uykuda yatıyor ve hangilerini gelecek nesillere aktaracağız?
Yirmilik diş, atalarımızdan bize kalan pek çok sorundan yalnızca biridir. Peki geçmişin bu kalıntıları hangi amaçla varlığını sürdürüyor? Apandisin artık sorun yaratmaktan başka bir işe yaramadığı doğru mu, yoksa bir şekilde evrim geçirerek tekrar işe yarar hale mi geldiler? Acaba yaşam biçimimiz, artık normal kabul ettiğimiz bedensel işlevlerin giderek bozulmasına mı yol açıyor?
Rudimentler* Atalarımızla Bir Bağlantıdır
Geçmişteki atalarımız bizim bugünkü kolaylıklarımıza sahip değildi. Düşmanca bir çevre hem doğal hem de insan yapımı tehlikelerle doluydu. Ancak fiziksel yapıları yaşadıkları zor koşullara göğüs germelerini mümkün kıldı. Kuyruklarının güçlü kavrama ve tırmanma kabiliyetleri, primat benzeri ilk ataların ağaçlara güvenli bir şekilde sığınmalarını sağlamıştır. Kalın kürkleri yalıtıcı bir işlev görmüştür. Bu özellikler, evrim modern insana doğru ilerledikçe etkisini yitirdi ve tamamen olmasa da çoğunlukla yok oldu.
Rudiment biyolojide işlevini yitirmiş organ demektir.
Ağaç Tepelerinden Beton Ormanlara
Atalarımızdan kalan bir parça şu anda dahi içimizde yaşamaya devam ediyor. Örneğin kıl kürkten evrildi ve kuyruğumuz kuyruk sokumuna dönüştü. İşte evrimin bu izlerine ilkel yapılar (rudiment) denir. Birçok farklı organizma türünde yüksek konsantrasyonlarda bulunabilirler. "İlkel" terimi, kullanışlılığını yitirmiş bir yapıyı ifade etmektedir. Kivi ve emu hayvanlarının kanatlarında olduğu gibi boyutları önemli ölçüde küçülmüştür ya da kör mağara balıklarında olduğu gibi körelmişlerdir.
Yine de, temel özelliklerin tamamen yararsız olduğu söylenemez. Hatta ek sorumluluklar üstlenerek bu özellikleri taşıyanlar için avantajlı da olabilirler. Artık suda yaşıyor olsalar da balinalar, karada yaşarken sahip oldukları pelvik kuşağın bazı ilkel kalıntılarını hala muhafaza etmektedir. Bu kalıntılar artık hayvanın yürümesini desteklemek için gerekli değildir, ancak kendilerine bağlı kaslar için hayati bir bağlantı noktası sağlarlar.
Gerileyici Evrim
Rudimentler gerileyici evrimin canlı tanıklarıdır. Evrimsel yenilik, yeni bir çevreye uyum sağlamak için her zaman en iyi çözüm değildir. Olgunlaşmış özelliklerin gerilemesi bazen bir türün uygunluğunu artırabilir. " Gerileyici evrime" bir örnek olarak, konakçılarından beslenmek konusunda uzmanlaşmak için kendi vücut parçalarını gerileten parazitleri ele alalım. Örneğin, bitlerin kanatları ve tenyaların bağırsakları yoktur.
Hem yılanlar hem de kara hayvanları, gerileyici evrim süreciyle uzuvlarını veya diğer uzantılarını kaybetmiştir. Bir özellik bir amaca hizmet etmeyi bıraktığında ve artık dengeleyici seçilimden etkilenmediğinde, gerileyici evrime uğrar. Seçim yapmak için medyan değerlerin kullanılması dengeleyici seçilime bir örnektir. Kanatları ya çok büyük ya da çok küçük olan kuşlar uçmakta zorlanır. Bu nedenle, orta büyüklükteki kanatlar zaman içinde üstün gelecektir. Bununla birlikte, emularda olduğu gibi çevresel faktörler nedeniyle kanatlar uçma işlevini kaybetmeye zorlanırsa, kanatların ne kadar büyük olduğu önemsizdir çünkü dengeleyici seçilim artık iş başında değildir.
Ancak bunun tam tersi gerçekleşir ve bozuk organlar körelmeye ve küçülmeye başlar. Gebelik sırasında bir embriyo, yaşamının ilerleyen dönemlerinde kendisine çok az fayda sağlayacak vücut parçalarını oluşturmak için çok fazla enerji harcamaktadır. Dolayısıyla zaman içinde, bozuk bir bedensel bileşenle doğdukları için daha iyisini yapmaya yatkın olan insanlar başarılı olacaktır. Örneğin Ratite, eskiden uçabilen bir kuş türünün evrim geçirmiş halidir. Benzer şekilde, tırmanma konusunda iyi olan iki ayaklı maymunlar da sonunda iki ayaklı insanlara dönüşebilir. Modern türlerin temellerini inceleyerek, bu evrimsel süreçlerin izini sürebilir ve geçmişe bir göz atabiliriz.
Rudimentlerin Peşinde
Bununla birlikte, ilkel bir yapıyı olduğu gibi tanımak her zaman kolay değildir. Bu, hasarlı organın yakın akraba türlerdeki işlevini inceleyerek yapılır. Kanatların temel amacı uçmaktır, çünkü çoğu kuşun kanatları kullanmasının birincil yolu budur. Devekuşu ve emuda gibi belirli bir türün kanatlarının uçuş dışında bir amaca hizmet ettiği durumlarda, bu tür kanatların ilkel olduğu söylenir. Bir organ, en az iki diğer yakın akraba türe kıyasla orijinal işlevini kaybetmiş gibi göründüğünde, ilkel olarak sınıflandırılır.
Bu sınıflandırmanın ortaya çıkardığı zorluklar önemlidir. Bazı durumlarda, orijinal amaç belirsizliğini korumaktadır. Bu durum özellikle bir türün yaşayan tek akrabası fosil olduğunda geçerlidir, çünkü organın eskiden hangi işlevi yerine getirdiğini kesin olarak bilmek mümkün değildir. Yapıların işlevleri hakkında daha fazla bilgi veren deneyler veya (dijital) modeller zaman zaman bilim insanlarının bu engeli aşmasına yardımcı olabilir.
Bunlar Hala Oluyor
Ayrıca, bir özelliğin ilkel (rudiment) olup olmadığını belirlemeye çalışırken, ilkelliğin bireysel düzeyde değil, yalnızca tür düzeyinde var olduğunu unutmayın. Çoğu insanın geçmişten kalma bir özellik olarak koruduğu kuyruk sokumu kemiği buna örnek olarak verilebilir. Bu özellik yalnızca çok münferit durumlarda ortaya çıksaydı, bir ilkellikten ziyade bir atavizm olurdu.
Atavizm, yalnızca atalarımızda görülen daha ilkel bir gelişmişlik durumuna geri dönüştür. Seyrek olarak, bir çocuk küçük, bir omurgasızınkine benzer bir kuyruk yapısıyla ya da kürk benzeri vücut kıllarıyla doğabilir. Atavizmler, embriyodaki mutasyonlar veya gelişimsel anormallikler tarafından tetiklenebilir.
Problem Yaratıcılar Olarak Rudimentler
Erken yaşlarımızdan kalma ilkel kalıntılar, herhangi bir yararlı amaca hizmet etmedikleri ve hatta zararlı olabilecekleri varsayımı nedeniyle genellikle kötü bir şöhrete sahiptir. Çoğu insan "apandis" terimini duyduğunda genellikle iltihaplı bir uzantıyı, "yirmilik diş" dendiğinde ise muhtemelen dişçiye gitmeyi hayal eder. Ancak apandiste göründüğünden daha fazlası vardır.
İnsanlarda görülen vermiform apandis, kalın bağırsaktan çıkan küçük bir kesedir. Konu apandisit olduğunda, işte işlerin karıştığı yer bu apandistir. Her ne kadar teknik olarak yanlış olsa da, insanlar yine de bu ismi kullanmaya devam ediyor. Hastalığa apandisin adı verilmiştir. Kullanışlı olmasına rağmen uzun süre yanlış anlaşılmış ve ilkel bir parça olarak görülmüştür.
Charles Darwin apandisin pratik bir kullanımı olmadığı konusunda hemfikirdi ve bunun yaprak yiyen ve bitki maddesindeki sert lifleri parçalamak için organa ihtiyaç duyan eski bir primattan kalma bir kalıntı olduğuna inanıyordu. Bu yanlış kanı uzun süre devam etmiş olsa da, artık vermiform apandisin aslında bağışıklık sistemimizi güçlendiren sağlıklı bağırsak bakterileri için bir depo görevi gördüğünü biliyoruz. İshal, vücudumuzun gastrointestinal bir hastalığa verdiği hızlı bir tepkidir, ancak ne yazık ki normalde orada bulunan yararlı bakterileri de öldürür.
Vermiform apandis, yararlı bakterilerin zararlı bakterileri uzak tutmak için bağırsakta yeniden toplanabileceği ve yeniden çoğalabileceği gözden uzak bir yerdir. Bu çok asgari bir ihtiyaç değildir, ancak ilkel de değildir. Fakat iltihaplanmaya yatkınlığı ve dolayısıyla ameliyatla çıkarılıp alınması gerekmesi nedeniyle kötü bir üne sahiptir. Her yirmi kişiden birinde bu bölgede kronik enflamasyon gelişir ve bu durum göz ardı edilirse, etkilenenlerin yarısında ölümcüldür.
Yirmilik Dişlerle İlgili Sorun
Yirmi yaş dişleri de risk oluşturmaktadır. Yirmi yaş dişleri çenede en son çıkan dişler olsa da, genellikle ilk sorunlu hale gelen ve çekilmesi gereken dişlerdir. Çoğu insanın üçüncü azı dişleri 17-25 yaşları aralığında çıkar. Bu zamana kadar diğer dişler çoktan yeni pozisyonlarına geçtiğinden genellikle yirmi yaş dişleri için yeterli alan yoktur. Bu nedenle, genellikle eksik veya açılı olarak çıkarlar veya sıkışırlar ve çok çeşitli sorunlara neden olurlar. Hastalık yayabilir ve sağlıklı dişlere de zarar verebilirler.
Yaygın inanışın aksine, yirmi yaş dişleri apandisin aksine ilkel organlardır. Bu dişler atalarımızın daha büyük ve daha dişli çenelere sahip olduğu zamanlardan kalmadır. O zamanın daha sert ve katı yiyeceklerini yemek için ek dişlere ihtiyaç duyuyorlardı. İlk insanlar tarafından pişirme yöntemlerinin ortaya çıkması, daha az çabayla çiğnenmesi gereken daha yumuşak, daha kontrol edilebilir yiyeceklerin ortaya çıkmasına neden oldu. Çene boyutları, onlara duyulan ihtiyaç azaldıkça kademeli olarak küçüldü. Ancak yirmilik dişlerin çıkması için hala bir boşluk vardı.
Ancak onlar da giderek azalmaktadır. Nüfusun %35'inde tamamen yok olmuşlardır. Yirmi yaş dişlerinin yaygınlığı ve onları çıkarmak için kullanılan yöntemler coğrafi bölgeler arasında büyük farklılıklar göstermektedir. Meksika'nın yerli halkının her bir üyesinde yirmi yaş dişi bulunurken, Tazmanya'da neredeyse hiç kimsede yoktur. Diş oluşumunu kontrol eden PAX9 geni muhtemelen bu varyasyonlarda rol oynamaktadır.
Artık Fonksiyon ve Fazlalık Arasındaki Farklar
Bazı ilkel yapıların, özellikle de yirmi yaş dişleri olarak bilinen üçüncü azı dişlerinin sorun çıkarma olasılığı diğerlerine göre daha yüksek olsa da, durum her zaman böyle değildir. Bilim insanları uzun bir süre boyunca bazı ilkel yapıların insan vücudunda herhangi bir işe yarayıp yaramadığını ve eğer yarıyorsa bu rollerin neler olduğunu tartışmıştır. Bazı ilkel yapıların esasen işe yaramaz kalıntılar olduğu gösterilirken, diğerlerinin çok önemli işlevlere hizmet ettiği bulunmuştur.
Zekice Yeniden Tasarlanan İlkel Özellikler
Eksaptasyonlar, daha önce farklı bir amaca sahip olan yapıların veya organların yeniden tasarlanmasıdır. Bu ilkel yapılar, deyim yerindeyse, öncekileri kaybettikten sonra yeni bir görev için yeniden eğitilmişlerdir. Bu da, ilkel yirmilik dişlerin aksine, bu dişleri kullananların bu dişlere sahip olmanın faydalarından yararlanmaya devam etmeyi umabilecekleri anlamına gelir. Uyum sağlama, kuş tüylerinin farklı ortamlara adaptasyonunda da görülebilir. İlk dinozorların ataları büyük olasılıkla sıcaklık kontrolü için bu tüylere güvenmişlerdir. Ancak zamanla tüyler adapte olmuş ve uçmak için daha işlevsel hale gelmiştir.
Tırmanma ile Koşma Aşamaları Arasında Kuyruk Sokumu
Kuyruk sokumu kemiği, her insanda bulunan ortak bir çıkıntı örneğidir. Omurganın alt ucunda yer alan bu kemik, kuyruğun ilkel kalıntılarını temsil eder. Atalarımızın kuyruk iskeletinin birleşmiş ilkel omurları üçgen kemiği oluşturur. Kuyruk, dengelerini koruyarak verimli bir şekilde yükselmelerini sağlamıştır.
Biz insanlar, anne karnındaki embriyolar olarak, varoluşumuzun kısa bir döneminde kuyruğa sahibiz. Kendi bedenlerimiz tarafından başlatılan hücre ölümü, embriyonik gelişimin altıncı haftasından sonra kuyruğun yok olmasına neden olur. Pelvik tabanımızı oluşturan kasların düzgün bir şekilde olgunlaşması için bu tür ileri geri hareketlere ihtiyaç duyması mümkündür.
İnsanlar ve büyük insansı maymunlar dik yürürken, eskiden kuyruk hareketini kontrol eden kaslara ihtiyaç duyarlar. Büyük gluteal kas olan gluteus maximus kasları günümüzde kuyruk sokumuna bağlanır. Bu nedenle kuyruk sokumu sadece gösteriş için değil, aynı zamanda zaman içinde evrimleşen bir adaptasyon olarak bize yardımcı olmak için de oradadır.
Nictitating Membrane: Gizli Savunma
Nictitating membranın ilkel kalıntıları, çağdaş dünyada kullanılmaya devam eden bir başka eksaptasyondur. Bazı hayvanlar, saydam üçüncü göz kapaklarıyla bir gözlerini kapatırken görebilirler, buna nictitating membran denir. Bu zar göz çevresini dezenfekte eder, besler ve korur. Artık gözlerimizde sadece plica semilunaris, yani nictitating membranın ilkel bir formu kalmıştır. Aynada bu konjonktival kıvrım gözün iç köşesinde pembe bir yapı olarak görünmektedir. Nictitating membran evrimde kaybolmuş olsa da, işlevi belirsizliğini korumaktadır.
Onun yerine, plica semilunaris bize güvenebileceğimiz bir destek sunmakta. Gözdeki kalıntıları elimine etme sürecinin bir parçasıdır. İçgüdüsel olarak, başıboş bir kirpik göze girerse, hem göz kırparız hem de göz küresini içe doğru, zarar görmeyeceği plica semilunaris'e doğru yuvarlarız. Böyle bir durumda, kirpik çevredeki dokuda herhangi bir tahrişe neden olmaz ve onu parmaklarımızla çekip çıkarabiliriz.
Sivri Köpek Dişler: Eti Parçalamak İçin Tasarlanmıştır
Sivri köpek dişlerimiz insan vücudundaki bir başka eksaptasyon örneğidir. Erkek maymunların dişleri, olası eşleri etkilemek için kur gösterilerinde kullanılır. Yaklaşık iki milyon yıl önce, sivri köpek dişlerinin insanlardaki kullanım amacı azalmaya başladı. Köpek dişlerini alternatif olarak et ve diğer yoğun yiyecekleri dilimlemek için kullanıyoruz. Kesici diş benzeri biçimleri ve derin kökleri onları bu görev için ideal kılıyor.
Bununla birlikte, bu dişlerin yalnızca et tüketmek amacıyla evrimleşmiş olması pek olası değildir. Bu, pratikte daha çok bir yardımcı etkidir. İnsan yüzünün evrimi, köpek dişi için farklı bir form gerektirmiştir, bu yüzden günümüzde bu şekilde görünmektedir. Köpek dişleri muhtemelen kafatası üst ısırığının kısalığı ve kafatası tabanındaki çene eklemlerinin ayrılması sonucunda bugünkü halini almıştır. Yine de harika bir ısırma şekilleri vardır.
Vücut Kılları: Savana Sıcağı Nedeniyle Yok Oldu
Etkileri bakımından nötr olan rudimentler de bulmak mümkündür. Size zarar vermezler ama modern dünyada size yardımcı da olmazlar. Örneğin saçımız bunlardan biridir. Kıl foliküllerimiz oldukça ilkeldir. Saç ve cinsel kıllar (sakal, kasık ve koltuk altı kılları) bunun tek istisnasıdır. Vücudunuzun geri kalanındaki kıllar atalarımızın üzerindeki kürkün kalıntılarıdır. Ancak kürk onları sadece sıcak tutmaktan daha fazlasını yapıyordu; aynı zamanda onları güneşten de koruyordu. Kalın kürkler güneş ışınlarının yüzde 50'sine kadarını engelleyebiliyordu.
Ormanların yerini savanlar aldığında, hayvanların kalan kürkleri onları serin tutmakta artık etkili değildi. Terleme, termoregülasyonun birincil aracı haline geldiğinde, kalan kürk gereksiz ve işlevsiz hale gelmiştir.
Kulak Kasları: Seğirme, Kıpırdatma ve Döndürme
İlkel kulak kaslarımız da aynı süreçlerden geçmiştir. Bir köpek ya da kedi ilginç bir şey duyduğunda kulaklarını kabartır. Ancak biz insanlar ve büyük insansı maymunlar bu becerimizi kaybettik. Bunun yerine, doğru yere bakmak için odaklarını ayarlarlar. Eskiden kulağı hareket ettiren kaslar hala oradadır, ancak önemli ölçüde körelmişlerdir.
Atalarımız, gece yaşayan prosimiyenlerden gündüz yaşayan primatlara geçerken muhtemelen kulak kepçelerini döndürme kapasitelerini kaybetmişlerdir. Bu olay oldukça uzun zaman önce meydana gelmiş olsa da, etkisi bugün hala hissedilmektedir. Bugün bile insan kulağı ürkütücü bir ses karşısında refleks olarak seğirmektedir. Hatta bazı kişiler kulaklarını "oynatacak" kadar güçlü küçük kaslara sahiptir.
Hala Var Olan Atalardan Gelen Refleksler
Kullanılmayan vücut bölümleri oldukça hızlı bir şekilde ilkel durumlarına dönse de, bunlara eşlik eden davranışların bu durumu yakalaması çok daha uzun sürer. Sonuç olarak, çağdaş ortamda net bir kullanımları olmamasına rağmen yakalama refleksi ve tüylerin diken diken olması gibi tepkileri muhafaza ederiz.
Gürültü Yapan Organların Kaybı
Hayvanlar dünyasında evrimsel rolünü yitirmiş ancak varlığını sürdürmeye devam eden çok sayıda davranış örneği bulunabilir. Örneğin çıngıraklı yılan türü Crotalus catalinensis, gerileyici evrim yoluyla çıngıraklı organını kaybetmiştir ancak yine de tehlike uyarısı için kuyruk sallamayı kullanmaktadır. Teleogryllus oceanicus ya da okyanus sahası cırcırböceği, kanatlarını öyle değiştirmiştir ki bazı popülasyonlar artık cır cır sesi çıkaramıyor. Yine de, sanki onlarla bir müzik yapıyormuş gibi kanatlarını sallamaya devam ediyorlar.
Peki bu işlevsiz yapılar neden normal benzerlerinden çok daha uzun süre dayanıyor? Organları oluşturmak ve korumak çok fazla enerji gerektirir, bu nedenle organizmaların artık ihtiyaç duymadıklarında onlardan hızla kurtulmaları oldukça mantıklıdır.Ancak, uyum dışı alışkanlıkların sürdürülmesi için çok az enerji gerekir. Dahası, davranış çeşitliliği organ yapılarına kıyasla çok daha fazladır. Bu nedenle, dışavurumlarını tamamen engellemek daha zordur.
Bebeklerin Kavrama Refleksi
Daha karmaşık bilişsel yeteneklere ek olarak, insanlar bir dizi refleks ve diğer ilkel davranış kalıplarını da muhafaza eder. Örneğin, bir bebeğin avucunun içine yüzük ve işaret parmakları arasına dokunursanız, bebek refleks olarak elini kapatacaktır. Doğumu takip eden ilk dört ay boyunca bu kavrama refleksi aktiftir. Bu, primat atalarımızdan kalma bir reflekstir. Bu tepkinin amacı muhtemelen bebeği taşırken her zaman annenin kürküne tutunmasını sağlamaktı. İnsan anneleri kürk üretmeyi bıraktığından beri kavrama tepkisine duyulan ihtiyaç azalmıştır. Ancak yeni doğmuş bir insanın kavrayışı o kadar güçlüdür ki kendi ağırlığını taşıyabilir.
Tüylerimiz Diken Diken: Soğuktan Korumadan Keyifli Duşlara
Tüylerin diken diken olması da aynı şekilde modern insan vücudunda pratik bir kullanımı olmayan ilkel bir reaksiyondur. Kıl foliküllerinizdeki kaslar gerildiğinde, tüyleriniz diken diken olur ve ürperirsiniz. Atalarımızın kürklerinin kabarmasının ikili bir amacı vardı: İlk olarak, dik duran tüyler ısıyı hapsederek kürkü taşıyanı soğuk havadan koruyordu. İkinci olarak, kabarık tüyler primatların daha büyük görünmesini sağlayarak yırtıcıları caydırmış olabilir.
Soğuğa ya da korkuya tepki olarak yaşadığımız tüylerimiz diken diken olma durumu, vücut kıllarımızın geçmişte olduğundan daha az olması nedeniyle modern atalarımızda daha az belirgin olsa da, yine de meydana gelmektedir. Ancak yirmi birinci yüzyılda, tüylerin diken diken olması bir kez daha bir amaca hizmet edebilir. Örneğin mükemmel bir müzik dinlemek bazı insanlarda benzer tepkilere yol açabilir. Bunu her yaptığımızda tüylerimiz diken diken olur.
Gelecekte Hangi İnsan Özellikleri Gerileyecek?
Köklerimizi ve bizden önce gelenlerle paylaştığımız tarihi keşfetmek, geçmişe doğru bir yolculuk yapmayı gerektirir. Ancak uzak ufka doğru bakarak ne öğrenebiliriz? Gerileyici evrim ilerleme kaydediyor mu? Bundan yıllar sonra modern insanın hangi özellikleri ilkel kalacak? Bilim insanları geleceğin Homo sapiens'ine dair birbiriyle yarışan vizyonlar üzerinde tartışmaya devam ediyor.
Doğal Seçilimden Etkilenmeyen Bir Yaşam Biçimi
Ancak bunun tersi de düşünülmüştür. Kültürel, tıbbi ve teknolojik ilerlemelerimiz doğal seçilim ilkelerinin altını oyduğu için insan evrimi sona ermiş olabilir. Ancak modern hesaplamalar bunun tam tersini, yani insan evriminin daha önce düşünülenden çok daha hızlı bir şekilde gerçekleştiğini varsaymaktadır.
Bunun nedeni kısmen büyük bir gen havuzunun Homo sapiens'te evrim için ne kadar iyi çalıştığından kaynaklanmaktadır. Nüfusumuz sadece son on bin yılda patlamakla kalmadı, aynı zamanda ulaşımdaki gelişmeler sayesinde kıtaların sınırlarını da aştı. Artık evrim potansiyeli ve olası genetik kombinasyonların sayısı her zamankinden daha fazla.
Diş Kaybı
Bununla birlikte, şu anki yaşam biçimimizin gelecekteki gelişim yörüngesini etkilediği de doğrudur. Yüzyıllar boyunca hangi özelliklerin ilkelliğe geri dönebileceğini anlamak için faydalıdır. Örneğin, hala oldukça ilkel olan yirmi yaş dişlerinin gelişiminin çok da uzak olmayan bir gelecekte tamamen durabileceği düşünülmektedir. Şu anda nüfusun %35'inde hiç yirmi yaş dişi bulunmuyor ve bu eğilim devam edebilir.
ABD'li antropolog Harry Shapiro da benzer şekilde insanların dişlerinin daha zayıf ve daha az dirençli olarak evrimleşebileceğine inanıyor. Bu, işlenmiş, az çiğnenen yemeklerden oluşan mevcut diyete çok daha kolay uyum sağlamasına olanak tanıyacaktır. Değişiklikler arasında çene boyutunun küçülmesi ve diş boyutunun azalması sayılabilir.
Minik Ayak Parmaklarınızla Vedalaşın
Gerileyici evrimin ayaklarımız üzerinde de etkisi olabilir. İnsanlar yürümek yerine uzun süre otururlarsa daha zayıf ayaklara ve düzleşmiş kemerlere sahip olabilirler. Küçük parmağın zamanla körelmesi ve bağımsız bir birim olarak işlevini yitirmesi riski vardır. Bunun nedeni, ayak yuvarının doğrudan ikinci parmağın üzerinde yer alması ve ayak başparmağının bir pivot noktası görevi görmesidir.
Vücudun ağırlığı küçük parmağa kaydığında ayak parmakları denge için daha az önemli hale gelir. Sonuç olarak, küçük ayak parmağı yürümede ikincil bir rol oynar. Bazılarında ise küçük ayak parmağı çoktan neredeyse önemsiz bir boyuta inmiş ve tırnağı da sıklıkla kuruyarak yok olmuştur.
Gelecek ve Geçmiş Birleşti
Bununla birlikte, evrimsel sonuçların kesin tahminleri artık imkansızdır. İnsan evrimi çalışmaları çıkarımlara, spekülasyonlara ve tahminlere dayandığı için kesin bir bilim değildir. Bununla birlikte, uzak atalarımızın insan vücudunun şu anda kanıksadığımız bazı bölümlerine hiç ihtiyaç duymamış olabileceğini düşünmek bizi büyülüyor. Bu kavram, hiçbir şeyin kalıcı olmadığı ve bedenlerimizin hem geçmişten gelen kalıntılar hem de gelecek için potansiyel birer miras olduğu gerçeğine daha fazla uyum sağlamamıza yardımcı olmaktadır.
Kaynaklar:
