İnsanlar ne kadar hızlı koşabilir bundan bahsedelim. Elit koşucuları izlemek her zaman büyüleyicidir. Bu insanlar 1,5 km'yi 6 dakika altında koşarlar. Bunlar elbette mesafe koşucularıdır. Bir de sprinter'lar var ki bu insanlar dünya rekorunu kırdıktan sonra dahi pistte tur atmaya devam edecek gibi görünür. Koşmak niteliksel olarak yürümekten farklı. Koşarken kişinin bacakları esner ve kaslar zorlanarak gerilir; hızlanma anlarında kaslar büzülür. Koşan kişinin kütle merkezi sabit değildir ve merkez değiştikçe vücuttaki potansiyel yerçekimi enerjisi ve kinetik enerji de değişir. Bu etkinin arkasında kaslardaki enerji salınımı var.
İnsanların Koşabileceği En Yüksek Hız
Dünyanın şu anki en hızlı insanı saatte 45 km hızla koşabilen Usain Bolt'tur. Bazı caddelerin hız limitleri bile bundan düşük. Bolt bugün 9,58 saniyede 100 metre sprint rekorunu elinde bulunduruyor. Christian Coleman birkaç yıl önce 60 metre kısa mesafeyi 6,37 saniyede tamamlayarak dünya rekoru kırdı. Ancak Usain Bolt, 100 metrede dünya rekorunu kırarken aslında ilk 60 metreyi 6,29 saniyede tamamlamıştı. Bayanlar kategorisinde ise Florence Griffith-Joyner ya da "Flo-jo" 100 metrede 10,49 saniye ile hala en hızlı kadın koşucu (1988) unvanını taşıyor.
Bu olağanüstü hızlı insanlara baktığınızda sizin de aklınıza aynı soru geliyor olabilir: Bir insan nasıl bu kadar hızlı koşabilir?
Usain Bolt gibi hızlı insanlar tüm koşularının yalnızca %42'sinde yerdedir; geri kalan sürede havadadır. Çita ve at gibi dört ayaklılarda bu değer zamanın üçte ikisidir. Yani daha hızlı olmak için daha çok "koşmamız" gerek. Bazı araştırmalara göre insanlar için bir üst limit var ve bu da 65 km/saat.
Süper Hızlı İnsanlardaki Genetik Farklılık
Olimpiyatlara çıkıp süper hızlı koşarak dünya rekoru kırmanın ardındaki tek şey diğer herkesten daha çok antrenman yapmak değil; aynı zamanda sizi hızlı yapan genlere sahip olmanız gerek.
Bir insanın bir elit sprinter'ın hızında koşması için belirli miktarda tip II ve IIx kas liflerine sahip olması şart. Bu özel kas lifleri hızlı kasılır ve patlayıcı güç sağlar ancak aynı zamanda çabuk yorulur. Çoğu insan tip I (dayanıklılık koşularında güç sağlayan) ve tip II liflerini yaklaşık 50/50 oranında eşit taşır. Ancak Usain gibi elit koşucularda daha yüksek oranda tip II ve tip IIx lifleri bulunuyor. Bu da onları genetik olarak avantajlı yapmakta.
Bazı insanlar ise daha fazla tip I liflere sahip olur. Bu insanlar yüksek güçte uzun süre koşmaya elverişli olurlar; maraton koşuları gibi.
Hızlı Koşu Antrenmanları
DNA'nız size hızlı koşmada dünya rekoru kırdıracak tasarımda olmasa bile hızlı koşu antremanlarını sürdürdükçe daha iyi hale gelirsiniz.
Zıplama squat'ları ve diğer plyometrics hareketler hız kazanmak isteyenler için önemli çünkü kuvvet kazanmayı sağlıyor. Elbette kardiyo da hızlı olmaya yardımcı olur. Koşu kuvveti söz konusu olduğunda sprinter'lar kalça gücünü en üst düzeye çıkarmaya odaklanıyor.
Daha iyi kalça kuvveti daha iyi kas aktivasyonu ve daha güçlü koşma formu demek. En hızlı koşucular ön ayaklarını yere güçlüce vurmaya ve dizlerinden kuvvet almaya odaklanır. Hızlı koşmak onlar için altlarındaki zemini zorla içe itip parçalamak gibidir.
İnsanların Koşabileceği En Yüksek Hız
2010 yılında yapılan bir araştırmaya göre insanların koşabileceği en yüksek hızın bir limiti var. Kas liflerimizin üstlenebildiği en yüksek kuvvetin saatte 65 km ile sınırlı olduğu hesaplandı. Bolt'un bundan saatte 15 km daha yavaş koştuğunu düşünürsek insanlar belki ileride 65 km hızda koşacak kadar iyi hale gelebilir.
Egzersiz bilimi geliştikçe koşucular daha güçlü ve daha hızlı hale geliyor. Böylece daha verimli koşmayı öğreniyorlar. İnsanlar olarak enerji üretimi ve kullanımını en üst düzeye çıkarmanın yeni yollarını bulmaya devam ediyoruz. Ancak bilim adamlarına göre 65 km/saat hız sınırının üstüne çıkmanın asıl yolu daha uzun bacaklı ve daha geniş kalçalı insanlar "tasarlamak" olacak.
Dünyanın En Hızlı İnsanları
| Koşucu | Saatte hız (km) |
|---|---|
| Usain Bolt | 37,578 |
| Tyson Gay | 37,152 |
| Asafa Powell | 37,037 |
| Florence Joyner Griffith | 34,318 |
| Carmelita Jeter | 33,835 |
| Marion Jones | 33,803 |
| Dennis Kimetto | 20,591 |
| Kenenisa Bekele | 20,575 |
| Elud Kipchoge | 20,569 |
| Paula Radcliffe | 18,696 |
| Mary Keitany | 18,477 |
| Tirunesh Dibaba | 18,355 |
İstatistikler
Dünyanın en hızlı üç erkek ve üç kadın sprinter'ı aşağıdaki gibidir:
- Usain Bolt (Jamaika): 9,58 saniye, saniyede 10,44 metre (2008 Pekin Yaz Olimpiyatları)
- Tyson Gay (ABD): 9,69 sn, 10,32 m/sn (2008 Olimpiyat Denemeleri)
- Asafa Powell (Jamaika): 9,72 sn, 10,29 m/sn (2007 IAAF Rieti Grand Prix)
- Florence Joyner Griffith (ABD): 10,49 sn, 9,53 m/sn (1988 Suel Olimpiyatları)
- Carmelita Jeter (ABD) 10,64 sn, 9,40 m/sn (Şangay Golden Grand Prix, 2009)
- Marion Jones (ABD), 10,65 sn, 9,39 m/sn (IAFF World Cup, 1998)
Dünyanın en hızlı üç erkek ve üç kadın maraton koşucusu ise şöyle sıralanıyor:
- Dennis Kimetto (Kenya), 2:02:57, Berlin Maratonu 2014
- Kenenisa Bekele (Etiyopya), 2:03:03, Berlin 2016
- Elud Kipchoge (Kenya), 2:03:05, Londra 2016
- Paula Radcliffe (Büyük Britanya), 2:15:25, Londra, 2003
- Mary Keitany (Kenya) 2:17:01, Londra, 2017
- Tirunesh Dibaba (Etiyopya) 2:17:56, Londra, 2017