İnsanın köpekle ilişkisi neredeyse benzersizdir. Ancak merak edebilirsiniz köpekler neden üzgün bakar? Bu kadar çok köpeğin bu kadar üzgün görünmesini sağlayan şey ne? Sarkık kulak, göz kapakları ve dudaklar, duygulu gözler ve kederli bir tutum – bu bakışı hepimiz gördük. Kendisini iyi hisseden birçok köpeğin üzgün yüz takındığını görebilirsiniz. Nedeni algısal mı, evrimsel mi yoksa köpek gerçekten üzgün mü? Köpeklerdeki üzgün bakışların sağlık sorunu mu yoksa duygusal tepki mi olduğunu soruyorsanız yanıtı daha şaşırtıcı.
DNA'sında Gizli
İnsanlar köpek yetiştirmeye başladığında belirli fiziksel özellikleri daha çok sevdi. Seçici üreme yoluyla uzun kulaklar, kısa bacaklar, daha düz bir yüz, sarkık kulaklar, kısa ya da uzun tüy gibi seçimler yaptık. Bilmeden seçtiğimiz başka bir şey de üzgün surat oldu. Tıpkı üzgün gözlü basset av köpeği veya endişeli bakışlı Fransız bulldog'u gibi.
Bir köpeğin sevimli gözlerinin neden size bu kadar üzgün baktığını sorabilirsiniz. Bilim insanları da bunu merak etti ve köpeklerin ünlü üzgün bakışlarının hayvanın duygusal sağlığıyla değil evrim, iletişim ve bağlantı ile ilişkili olduğunu buldular.
Bilim köpeklerin üzgün yüzlerinin arkasındaki nedeni anlamaya çalıştı. Araştırmalarda köpeklerin yüz ifadelerini insanın gösterdiği ilgiye göre değiştirdiği görülmüştür. Farklı yaş ve ırktan köpeklerin farklı koşullara gösterdiği tepkilere göre en çok bir insanla yüz yüze geldiklerinde bakışlarını değiştiriyorlar. Bulgular ilginçtir.
Araştırma için hazırlanan koşullar insan ilgisi ve yemek, yemeksiz insan ilgisi, yemek ancak insan ilgisi yok ve yemeksiz ve insan ilgisi yok olarak sıralanır. Yiyecekler köpeklerin yüz ifadesini değiştirmezken insanla yüz yüze gelen köpekler yüz ifadesini değiştirmiştir. Buna göre köpekler özellikle iç kaşlarını kaldırarak yüzlerini insana karşı daha üzgün ve çocuksu hale getirdiler.
Doğal Seçilimi Kandırmak
Köpeklerin neden üzgün baktığına dair daha fazla ve daha derin araştırmalar var. Bunlardan birinde çalışmanın ardındaki bilim insanları köpeğin kurttan evcil hayvana uzanan 33.000 yıllık evrim sürecinde üzgün bakmasını sağlayan güçlü kaş kasları geliştirdiğini buldu. Böylece insanlar tarafından beslenmenin yolunu bularak bir anlamda doğal seçilimi kandırmış ve zorlu dünyada hayatta kalmayı başarmış oldular.
Bu yüzden eğer bir köpeğin neden üzgün baktığını soruyorsanız gözlerindeki hüzünlü, özlem dolu ifadenin aslında pek de bu duygularla ilişkili olmadığını biliyorsunuz. Köpekler insanların duygularını manipüle etmenin yolunu buldu. Üzgün görünerek sizinle bağlantı kurmaya veya dikkatinizi çekmeye çalışıyorlar. Yine de hala harika canlılar.
Köpekler öğrenilmiş bir davranışı sergilemede oldukça akıllı ve beceriklidir. Köpekler eğer doğru şekilde görünürlerse insanlardan daha fazla ilgi göreceklerini öğrendiler. İlgiden hoşlanan köpekler daha sık üzgün görünür. Tıpkı anne babasının ilgisini isteyen bir çocuğun alt dudağını dışarı itip gözlerini üzgün görünmek için genişletmesi gibi. Köpekler bizi nasıl "kandıracaklarını" biliyor.
Hatalı Algı
Köpeklerin üzgün bakmasının evrimsel nedeni bir yana, bir köpeğin üzgün olduğunu düşünmemizi sağlayan hatalı algılarımız da var. Köpekler bize bakarken kulaklarını geriye çeker ve gözlerini yoğun olarak bize odaklar. Böyle olduğunda o köpeğin üzgün göründüğünü sanabiliyoruz. Köpekler aslında kendisine bakan ve konuşan kişiye yanıt olarak genelde kulağını geriye itiyor. Yine başını hafif eğebiliyor veya daha iyi nefes almak için ağzını açıyor. Köpeğin sahibine veya bir başkasına gösterdiği bu sıradan tepkileri beynimizde üzüntü olarak yorumlayabiliyoruz.
