İklim değişikliği, kayıtlı tarihimizde örneği görülmemiş bir kitlesel yok oluş sürecinde olduğumuzu hatırlatıyor. Kuşlar için ise bu durum tür kaybının ötesinde, biyolojik çeşitlilik kaybıyla sonuçlanacak bir süreç.
21 Temmuz'da Current Biology dergisinde yayınlanan araştırmada ilgi çekici bulgular var. Bilim insanları, kuşların neslinin tükenmesinin, kuş türleri arasındaki morfolojik zenginliği tek başına tür kaybından çok daha etkili şekilde azaltacağıyla dair modellemeler tasarladı. Araştırmacıların elde ettikleri sonuçlara göre, hangi kuş türlerinin risk altında yaşadığı ve hangi bölgelerin homojenizasyona (türdeşlik) en duyarlı olduğu gösteriliyor.
Sheffield Üniversitesi'nde kuş araştırmacısı olan Emma Hughes, kariyerini kuşlardaki geniş morfolojik nitelikleri inceleme üstüne yaptı; örneğin, dünya genelinde farklı gaga şekillerinin yayılımını inceledi. Hughes durumu söyle açıklıyor: "Kitlesel değişimle neler olacağını merak etmeye başladım. Dolayısıyla, yalnızca özelliklerin şu anda dünya üstünde nasıl dağıldığını değil, kitlesel yok olma krizi altında morfolojik ve filogenetik çeşitliliğe ne olabileceğini de gördük".
Türlerin soyu tükenirken, onlara özgü olan özelliklerin de kaybolmasını beklersiniz. Keşfedilen şey, morfolojik çeşitlilik söz konusu olduğunda özelliklerin, türlerin yok olmasından çok çok çok daha yüksek hızda kaybolduğu oldu. Bu gerçekten önemli çünkü bu, ekolojik stratejiler ve fonksiyonlarda büyük bir kayba yol açabilir.
Çeşitlilik kaybının büyük olasılıkla olağanüstü özelliklere sahip kuşları etkilemesi bekleniyor. Kuşların boyutu ve şekli, dev, uçamayan deve kuşundan minik bir sinek kuşuna kadar sınıf genelinde inanılmaz aralıklarda değişmektedir. Bu söylediklerimiz daha fazla yok olma riski altında olmasını beklediğimiz türlerdir. Çünkü en büyük ve en küçük türlerin yok olma riskinin en yüksek olduğu hipotezini destekleyen güçlü kanıtlar var.
Sadece belirli kuşlar çeşitlilik kaybı riski altında olmakla kalmıyor, aynı zamanda belirli bölgelerin homojenleştirilmiş -türdeş- popülasyonlardan ibaret kalması daha olasıdır. Himalaya dağları ve etekleri kesinlikle risk altındadır ve burada türlerin özellik çeşitliliği kaybının dikkat değer olması muhtemeldir. Güney Vietnam ve Kamboçya'nın kuru ve nemli ormanları da savunmasızdır.
Hughes ve ekibi, yaptıkları çalışmanın insanların biyolojik çeşitlilik kaybının dünyayı ne yönden değiştireceğini anlamalarına yardımcı olacağını umuyor. "Kitlesel yok olma krizi sadece türleri kaybettiğimiz anlamına gelmiyor. Bu, insanlığa şu anda bilinmeyen benzersiz faydalar sağlayabilecek türler de dahil olmak üzere benzersiz özellikleri ve evrimsel tarihi kaybettiğimiz anlamına geliyor."