Mercan Resifleri Daha Sıcak ve Asidik Okyanuslarda Nasıl Hayatta Kalabilir?

Dünyanın dört bir yanındaki mercan resifleri, artan sıcaklıklar ve asitleşen okyanuslar nedeniyle çökme riski altında, ancak bazı türlerin doğal uyum yeteneği zaman kazanmaya yardımcı olabilir.

Yazar Burcu Kara
mercan ağarması
Queensland, Büyük Set Resifi, Lizard Adası'ndaki mercan ağarmasının öncesi ve sonrası. Görsel: The Ocean Agency

Mercan resifleri daha sıcak ve daha asidik okyanuslara düşündüğümüzden daha fazla uyum sağlayabilir; bu da sera gazı emisyonlarımızı azaltma ve resifleri restore etme çabalarının bu biyolojik çeşitliliğe sahip ekosistemleri koruma şansı olduğu umudunu artırıyor.

Mānoa'daki Hawai'i Üniversitesi'nden Chris Jury, "Bu sonuçlar bize ileriye dönük olası bir yol sunuyor, ancak bu tamamen iklim değişikliği konusunda ne yapmaya karar verdiğimize ve yerel stres faktörleri konusunda ne yapmaya karar verdiğimize bağlı" diyor.

Emisyonlarımız nedeniyle atmosferde yükselen karbondioksit seviyeleri, dünyadaki mercan resifleri için ikiz bir tehdit oluşturuyor. Daha yüksek sıcaklıklar mercanları strese sokar ve bu da kitlesel ağarma ve ölümlere yol açabilir. Ayrıca atmosferik CO2 okyanus tarafından emilerek suyu daha asidik hale getirmekte ve mercan iskeletlerini zayıflatmaktadır. Bu durum, kirlilik ve aşırı avlanma ile birlikte, gezegenin resifleri için şimdiden bir kriz yarattı ve son iki yıldaki aşırı sıcaklar dünya çapında kitlesel ağarma olaylarını teşvik etti.

Resiflerin daha fazla iklim değişikliğine nasıl tepki vereceğine dair mevcut modeller daha da kötü bir gelecek öngörüyor. "Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'ne göre, "küresel ısınma 1.5ºC ile sınırlı kalsa bile, neredeyse tüm sıcak su mercan resiflerinin önemli alan kayıplarına ve yerel yok oluşlara maruz kalacağı tahmin edilmektedir".

Ancak Jury, bu modellerin mercan türlerinin adapte olabileceği kapsamı ve hızı yakalayamayabileceğini söylüyor. "Neyin gerçekçi olduğuna dair elimizde veri yok."

Daha fazla bilgi edinmek için Jury ve meslektaşları O'ahu, Hawai'i çevresindeki resiflerden sekiz farklı mercan türünden düzinelerce örnek topladı. Bu mercanlar daha sonra bir açık hava laboratuvarında dört farklı koşulda yetiştirildi: günümüz iklimi altında, sıcaklıkların 2°C artırıldığı ancak su kimyasının değişmediği, sıcaklıkların sabit tutulduğu ancak su kimyasının daha asidik hale getirildiği bir diğeri ve sonuncusu, yüksek emisyon senaryosu altında 2075 yılında beklenen daha sıcak, daha asidik koşulları üretmek için hem sıcaklık hem de su kimyası değiştirildi. Jury, "Onları oldukça sert vurduk" diyor.

Maruz kalma yaklaşık altı ay sürdü, bu süre çoğu mercan stres testinden çok daha uzundu, ancak Jury "mercanlar şaşırtıcı derecede iyi performans gösterdi" diyor. Daha stresli koşullar altında mercan sağlığının bir ölçütü olan büyüme oranlarında düşüş görüldü. Yine de tüm türlerin bireyleri, ısıya ve asitliğe karşı tolerans arasında net bir değiş tokuş olmaksızın, birleşik stres faktörlerinden kurtuldu.

Araştırmacılar ayrıca, bu özelliklerin ne kadarının gelecek nesillere aktarılabileceğini tahmin etmek için toleranslı ve daha hassas mercanların genetik verilerini karşılaştırdı ve toleransın dörtte biri ile yarısı arasında kalıtsal olduğunu buldu. Buna dayanarak, bu mercan türlerinin önümüzdeki 50 yıl içinde Paris Anlaşması emisyon hedeflerine uygun bir oran olan 1 ila 1,7°C ısınmaya uyum sağlama potansiyeline sahip olduğunu tahmin ediyorlar.

Chris Jury ve meslektaşları tarafından analiz edilen sekiz mercan türü
Chris Jury ve meslektaşları tarafından analiz edilen sekiz mercan türü.

Çalışmada yer almayan İngiltere'deki Newcastle Üniversitesi'nden Adriana Humanes, bunun ekibinin henüz yayınlanmamış ısı stresi deneylerine dayanan modellemesiyle uyumlu olduğunu söylüyor. "Eğer hedeflere ulaşırsak, mercanların hayatta kalma şansı var. Bu da harika bir haber" diyor. Bununla birlikte, test edilen az sayıda mercanın gerçek adaptasyon potansiyelini belirsiz bıraktığını söylüyor. "Mercanlarla bu tür bir analiz yapmak son derece zordur."

Bununla birlikte, değişen okyanuslara uyum sağlama konusunda önemli bir potansiyel olduğuna dair kanıtlar var. Örneğin, bu ay yayınlanan ikinci bir çalışmada, Avustralya'daki Southern Cross Üniversitesi'nden Melissa Naugle ve meslektaşları, Büyük Set Resifi'ndeki bir mercan türünün ısı toleransını analiz etti. Resifin aynı bölümündeki mercanlar arasında bile ısı toleransında beklenmedik derecede büyük farklılıklar buldular. Naugle, bunun özellikle daha toleranslı mercanlar yetiştirerek resifleri restore etme çabaları için değerli olabileceğini söylüyor.

Araştırmada yer almayan Mānoa'daki Hawai'i Üniversitesi'nden Lisa McManus, "İhtiyatlı bir iyimserlik içindeyim" diyor. Ancak McManus, herhangi bir adaptasyon potansiyelinin hala aşırı olaylardan sonra ne kadar mercan kaldığına bağlı olduğu konusunda uyarıyor. "Dünyadaki pek çok bölgede mercan örtüsü çok az kaldı."

Kaynak: Proceedings of the Royal Society B DOI: 10.1098/rspb.2024.1161

Kaynak: Communications Earth and Environment DOI: 10.1038/s43247-024-01649-4