Gökbilimciler on yıldan bu yana ilk kez Uranüs ve Neptün'ün etrafında yeni uydular tespit ettiler. Bunlar şimdiye kadar herhangi bir gezegenin yörüngesinde tespit edilen en sönük uydular ve dış güneş sistemindeki uydular hakkında uzun süredir var olan bir fikri kanıtlıyorlar.
Washington DC'deki Carnegie Bilim Enstitüsü'nden Scott Sheppard ve meslektaşları bu uyduları Şili'deki Magellan teleskobunu kullanarak buldular ve dünyanın dört bir yanındaki diğer büyük teleskopları kullanarak doğruladılar. Sheppard, "Daha önce kimsenin bakmadığından yaklaşık dört kat daha derine baktık" diyor. "Bu uydular yeteneğimizin sınırında — sadece soluk, soluk ışık noktaları."
Genel olarak, uyduları ararken, görüntü aşırı pozlanmadan ve uyduların hareketi onu işe yaramaz hale getirmeden önce yalnızca yaklaşık 5 dakikalık maksimum pozlama ile fotoğraf çekebilirsiniz. Sheppard ve ekibi bu durumu aşmak için 5 dakikalık görüntülerin birçoğunu arka arkaya çekerek saatlerce gözlem yaptı ve daha sonra görüntülerin loş kısımlarını birleştirdi.
Bu sayede şimdiye kadar keşfedilen en sönük ve kendi gezegenlerinin etrafında bugüne kadar bulunan en küçük uydulardan parlayan sönük ışık noktalarını tespit edebildiler.
Uranüs'ün etrafındaki yeni uyduya geçici olarak S/2023 U1 adı verildi, ancak gezegenin diğer uydularına uyması için sonunda ona bir Shakespeare oyunundaki bir karakterin adı verilecek. Sadece yaklaşık 8 kilometre genişliğinde ve her 680 Dünya gününde bir yörüngesini tamamlıyor.
Neptün'ün etrafındaki yeni uydulardan birine S/2021 N1 adı verildi ve Yunan mitolojisinden gelecek nihai bir isim bekliyor. Yaklaşık 14 kilometre genişliğinde ve gezegenin yörüngesinde yaklaşık 27 Dünya yılı sürüyor, bu da onu ev sahibi gezegenden şimdiye kadar bulunan en uzak ay yapıyor. Aynı zamanda şimdiye kadar bulunan en sönük ay.
Neptün'ün yörüngesinde bulunan daha parlak ve daha büyük uyduya S/2002 N5 adı veriliyor — adından da anlaşılacağı gibi, ilk olarak 20 yıldan daha uzun bir süre önce tespit edildi, ancak gökbilimciler yörüngesini doğrulayamadan kayboldu.
Sheppard "Bir uyduyu gerçekten kolayca kaybedebilirsiniz" diyor. "Bu uyduları tespit edebilmek için havanın gerçekten çok iyi olması, teleskobun mükemmel çalışması ve her şeyin yolunda gitmesi gerekiyor." Eğer bir şeyler ters gider ve planlanan gözlem gecesi kaybedilirse, uydular yörüngelerinde hareket eder ve S/2002 N5'te olduğu gibi tekrar bulunması son derece zor hale gelir.
Üç yeni uydunun her biri kendi gezegen sistemindeki diğer iki uyduyla benzer bir yörüngeye sahip ve bu yol arkadaşları birlikte yörüngede dönen küçük gruplar oluşturuyor. Bu da, bu grupların her birinin muhtemelen erken güneş sisteminin kaosunda daha büyük bir ay parçalandığında birlikte oluştuğu anlamına geliyor.
Sheppard, "Şimdiye kadar Uranüs ve Neptün'ün Jüpiter ve Satürn gibi bu dış uydu gruplarına sahip olup olmadığı belirsizdi" diyor. "Bunların bir zamanlar daha büyük olan uyduların parçaları olduğuna inanıyoruz ve muhtemelen bulunacak daha birçok küçük uydu var." Ne yazık ki, mevcut teknolojiyle keşfedebileceklerimizin sınırındayız, bu nedenle Uranüs ve Neptün'ün etrafında bunlardan daha küçük uyduların tespit edilmesi için uzun bir süre daha beklemek gerekebilir.
