Bir saçın kıvırcık ya da düz olmasını sağlayan etken nedir? Kıvırcık saç daha nadir olduğundan genellikle ilgi çekici ve güzel bulunuyor. Ancak son derece kontrol edilemez yönleri de var ve bu yüzden kimileri için hem bir lütuf hem de bir lanet. Herkes kıvırcık saç ile düz saçın genlerle belirlendiğini bilir. Ancak saça şeklini veren mekanizmaya dair gerçekler ilgi çekicidir.
Saçları Kıvrımlı ya da Düz Yapan Nedir?
İster kıvırcık ister düz olsun tüm saçların iki ana bileşeni var: Şaft ve folikül. Şaft saçın kafa derisinin üstünde kalan kısmına verilen isim. Folikül ise saçın kafa derisinin içinde yani dermisinde bulunan kısmın adı. Bu iki yapı insanın genel saç şeklini belirlemede rol oynuyor.
Kök Faktörü
Sorunun kökünden başlayalım: Folikül. Saç folikülünün şekli saç dokusunun önemli bir belirleyicisi. Düz bir saçın köküne bakacak olursanız tam yuvarlak bir şekli olduğunu görürsünüz. Kıvırcık saç folikülü ise oval bir şekil taşıyor. Bu ovallik ne kadar düzse saç o kadar kıvrımlı büyüyor.
Tünelin Eğimi
Saçın kıvrılmasına katkıda bulunan bir diğer faktör folikülün kafa derisinde açtığı yuvanın şeklidir. Düz saç folikülleri, deri yüzeyinden dermise doğru dikey bir tünel oluşturuyor. Folikül dermise doğru açı yapmışsa saç uzarken giderek kıvrılıyor.
Her ne kadar foliküldeki bu kıvrım göze güzel bukleler oluştursa da tüm kıvırcık saçlı kişilerin sahip olduğu bir büyük dezavantaja yol açar: Kuruluk. Dermisin içindeki özel bezler folikülü hizalar ve sebum salgılar. Sebum saçın yağlanmasını sağlıyor. Ne yazık ki foliküller eğri olduğunda sebum saça tümüyle ulaşmaz ve saçın normalden hızlı kurumasına neden olur.
Sülfür Bağının Rolü
Saç şaftının saçın genel dokusundaki rolünü merak edebilirsiniz. Bu rol kısaca protein bağıdır. Saç telleri büyük ölçüde keratin olarak bilinen lifli proteinle dolu ölü hücrelerden oluşuyor. Bu protein, sistein amino asidi içerir ve özeldir çünkü sülfür içeren bir kimyasal gruba sahiptir. Bu da diğer sülfür içeren moleküllerle güçlü bağ oluşturmasını sağlar.
Büyük ölçüde keratin olan saçta, bu sistein amino asitleri saç boyunca diğer sisteinlerle bağ kuruyor ve her yeni bağ (disülfür) saçın kıvrılmasına katkıda bulunuyor. Kıvırcık saçta düz saçtan daha fazla disülfür bağı var çünkü folikülün şekli ve açısı saçın farklı bölgelerinin birbirine yaklaşmasını sağlayarak bağın oluşmasını kolaylaştırıyor.
Sonuç
Sonuç olarak saç kökleri saç şeklinin kıvırcık mı düz mü olacağının en büyük belirleyicisi. Saçımızın bu özelliğini kontrol edemiyor olsak da, kıvırcık saçın bilimini anlamak, genetiğin bize sunduğu özellikleri manipüle etmemizi sağlıyor.
Perm tedavisi ve gevşetici tedavide, keratinin disülfür bağı özelliği ele alınıyor ve saçın yapısı değiştiriliyor. Kıvırcık saça sahipseniz ancak düz saç istiyorsanız bu bağları kırabilecek veya "gevşetecek" kimyasal kullanmanız gerekir. Düzden kıvırcıklığa geçmek istiyorsanız ihtiyacınız olan şey bu bağların oluşmasına izin verecek bir kimyasaldır.
Artık saçınızın neden düz ya da kıvrımlı olduğunu bildiğinize göre bundan sonra saçınıza bakışınız muhtemelen tamamen değişecek. Birçok insan saçının yapısını değiştirebileceğinin farkında değildir.