Çin'in Yedi Askeri Klasiği arasında Sun Tzu'nun Savaş Sanatı, yalnızca askeri konulara adanmış tek eser olduğu için en önemlisidir. Savaşın maliyeti yüksektir ve Sun Tzu bunun mümkün olan her yerde azaltılması gerektiğinden emindir. Ancak, savaşmak insanlık tarihinin kaçınılmaz bir parçasıdır ve tüm hükümetler eninde sonunda buna başvuracaktır. Bu olduğunda, savaş zamanı gelmiştir ve bunu güven, kararlılık ve zeka ile yapmanız gerekir. Sun Tzu'nun fikri, Savaşan Devletler döneminden bu yana Çin stratejisinde etkili olmuştur.
Sun Tzu'nun Savaş Sanatı'nın bağlamı: Savaşan Devletler dönemi
Savaşan Devletler dönemi, Çin'in tarihsel askeri çalışmalarının başlangıç noktasıdır (MÖ 475-221). Zhou Hanedanlığı'nın rakip krallıklara bölünmesinin ardından antik Çin'de yoğun bir siyasi ve askeri kargaşa dönemi yaşanmıştır. Bu süre zarfında orduların işleyiş biçimi büyük ölçüde değişti. Daha büyük bir nüfus ve daha bol gıda kaynağı, daha güçlü orduların kurulmasına ve orduda eğitimli profesyonellerin istihdam edilmesine zemin hazırlamıştır. Ordunun düşman topraklarını ve insanlarını ele geçirmeye odaklanması yeni stratejiler, taktikler ve teknolojiler geliştirilmesine yol açmıştır.
Sun Tzu'nun tavsiyeleri
Bilge bilgi
Sun Tzu'nun Savaş Sanatı adlı eseri, ruhani askeri strateji yerine mantıksal olana vurgu yapması nedeniyle ilk başta şüpheyle karşılanmıştır. Hatta bazı analistler Sun Tzu'nun antik Çin'de savaş hakkında yepyeni bir düşünce tarzını temsil ettiğini söyleyecek kadar ileri gitmektedir. Onun sözlerinden alıntı yapmak gerekirse: " İleriye dönük bilgi hayaletlerden ve ruhlardan öğrenilemez… ancak insanoğlu aracılığıyla öğrenilebilir" (Sawyer 185).
En iyi bilgi –bilge bilgi– geleceği tahmin etmek için bugünü kullanır. Fiziksel koşullardaki algılanamayan değişiklikleri izleyerek, önceden belirlenmiş hedeflere uymaları için olayların izlediği yolu etkileyebilir. Bu tür bilgiler mevcut duruma ve gelecekteki olası sonuçlara odaklanır. Keskin gözlem ve beyinsel işlem gücünün bir karışımıdır.
Sun Tzu, bir komutanın rakip, savaş alanı ve kendi durumu hakkında mümkün olduğunca çok şey bilmesi gerektiğine büyük önem verir. Yetkin bir lider birlikleri, rakipleri ve durum hakkında iyi bilgi sahibidir. İnsanların niyetlerini okuyabilmeli ve cephelerini görebilmeli, aynı zamanda başkalarını manipüle edebilmeli ve anlayabilmelidir. Ancak sadece rakipler hakkında bilgi sahibi olmak yeterli değildir. Aynı zamanda bu bilgiyi eyleme dönüştürme konusunda da uzman olması gerekir.
Bir komutan için mevcut olan fiziksel göstergeleri okuma ve bunlara tepki verme ve düşmanın niyetlerini tahmin etme kapasitesi, taktiksel bir durumda başarıya ulaşmak için çok önemlidir. Sun Tzu'nun görüşüne göre, savaşın doğasında var olan belirsizlik nedeniyle her şeyi bilmek imkansızdır. Bunun yerine, komutanların eğitim yoluyla risklerden kaçınabilmesi ve yaratıcılıkla zorlukların üstesinden gelebilmesi gerektiğine inanıyor. Sun Tzu'nun strateji felsefesinin önemli bir ilkesi olan "Savaş, aldatmanın Yoludur [Tao]" (Sawyer 159) burada netleşir.
Aldatma
Sun Tzu'ya göre bir liderin aldatma ustası olması gerekirdi. Birinin gerçek niyetini gizlemek, herhangi bir kazanma planının çok önemli bir parçasıdır. Daha küçük bir devlet, daha büyük bir devleti, daha zayıf olduğunu düşünmesi için kandırarak kazanabilir. Bir güç mücadelesinde dengeleri değiştirme potansiyeline sahiptir. Rakip kandırıldığında, çok az kan dökerek ya da hiç kan dökmeden kazanmak mümkündür. Dolayısıyla savaş gerçek bir çarpışmadan çok bir strateji oyunudur. Savaş Sanatı'nın, hükümetlerin savaşın mali ve fiziksel bedelini azaltmaya çalıştığı bir dönemde yazıldığını unutmayınız. Sun Tzu, kıt kaynaklarını korumak için bir komutanın stratejik zekasını diğerininkiyle karşı karşıya getirerek savaşı zihin dünyasına kaydırır. Aldatma, bu zihinsel savaş stratejisinin merkezinde yer alır.
Alışılmışın dışında ya da yaygın varsayımlara ters düşen her şey aldatıcı olarak değerlendirilebilir. Ancak bilgi savaşının stratejiyi karmaşıklaştırdığı nokta da burasıdır, çünkü geleneksel yaklaşımlar geleneksel olmayan şekillerde kullanılabilir. Muhalefet sizin alışılmadık taktiğinizi tahmin etmese bile, yine de standart hale gelebilir.
Aldatmacayı ustalıkla kullanmak rakibin hamlelerinizi tahmin edememesini sağlayabilir. Bu şekilde, komutan nedenlerini açıklamak zorunda kalmadan harekete geçebilir. Aldatmanın iki ana amacı vardır: birincisi, kendini görünmez kılmak, ikincisi ise saldırgan eylemlerini gizlemek. İkincisinin başarısı öncekinin başarısına bağlıdır. Bu tür bir aldatma, daha genel olan biçim ve biçimsizlik temasının bir alt kümesidir.
Biçim ve biçimsizlik
Kişinin rakibini tanıması ve kendi kimliğini gizli tutması kavramı " biçim" ve " biçimsizlik" kelimelerinde özetlenmiştir. Bilgi ve komutanın düşmanın niyetlerini değerlendirme ve tahmin etme yeteneği, gördüğümüz gibi düşmanın biçimini ortaya çıkarabilir. Aldatma, tespit edilmekten kaçınmayı sağladığı için biçimsizliğin ayrılmaz bir parçasıdır. Güçlü bir savunmayı sürdürmek çeviklik, esneklik, rakibi şaşırtma yeteneği, dinamik enerji ve düşmanca bilgilerden korunmayı gerektirir. Askeri strateji söz konusu olduğunda, Sun Tzu " mevzilenmenin doruğu biçimsiz olana yaklaşmaktır" der. Bir şey gerçekten biçimsizse, en derin casus bile onu tespit edemez ve bilge bile ona karşı koymak için planlar tasarlayamaz (Sawyer 168).
Biçimsiz bir görünümü korumak ve savaşın bilinmeyenleriyle yüzleşmek mutlak bir uyum yeteneği gerektirir. Etkili bir lider, stratejisini hızla ayarlayabilmek için burada ve şimdi fırsatların ortaya çıkması ve ortadan kalkması konusunda uyanık olmalıdır. Sun Tzu, hızlı ve kararlı eylem lehine sabit, önceden tanımlanmış stratejilere karşı tavsiyede bulunur.
Güç kullanımı
Sadece gerekli olduğunda güç kullanımına başvurulmalıdır. Saldırıların hızlı ve etkili olması, ancak pervasız olmaması gerekir. Sun Tzu, Savaş Sanatı'nın üçüncü bölümünde bir generalin zaferi "bilebileceği" beş yöntemi özetlemektedir:
- Ne zaman savaşacağını ve ne zaman savaşmayacağını bilir.
- Değişen sayıda askerden nasıl yararlanacağını bilir.
- Adamları arasında tek bir düşünce hakimdir.
- Hazırlıksız olanları hazırlıklı bir tavırla karşılar.
- Yeteneklidir ve hükümet tarafından sınırlandırılmamıştır.
Bir komutan güçlü bir konumda olduğunu ve kazanacak araçlara sahip olduğunu gördüğünde, durumundan yararlanmak için hızla hareket eder. "Bir açıklığın ilk işaretinde içeri koşun" (Sawyer 183). Bu güç, düşmanın zayıf noktasına doğrudan bir darbe indirmek gibidir.
Sun Tzu savaşın pahalı ve muhtemelen devlet için felaket olduğu, bu nedenle savaşa ihtiyatla girilmesi gerektiği sonucuna varır. Bir komutan, bilge bilgi, hile ve şekilsizliği kullanarak rakibine üstünlük sağlayabilir. Buradan hızlı ve yıkıcı bir saldırı başlatabilir.
Savaş ve strateji teorilerinin sonuçları
Sun Tzu'nun Savaş Sanatı'nın yayınlanmasından sonra, hem askeri hem de başka türlü diğer savaş biçimleri, temel ilkelerinden geliştirildi. Doğrudan fiziksel çatışmaya başvurmadan, ideolojik savaş düşman devletin liderliğinin, ordusunun ve halkının kalplerini ve zihinlerini kazanmayı amaçlar. Diplomasi bunu yapmak için tercih edilen yöntemdir. İdeolojik savaşın alt kümeleri psikolojik ve medya operasyonlarını içerebilir.
Bütüncül savaşta askeri, diplomatik ve sivil sektörlerin hepsi birlikte kullanılır. Bir ülkenin ekonomisini ve hükümet yapısını geliştirmek, iç çekişmeleri ortadan kaldırmak, ordusunu güçlendirmek, barış için müzakere etmek, dost kazanmak ve sınırlı askeri operasyonlar başlatmak başlangıç için iyi yerlerdir. Bu çatışma biçimi hem klasik hem de çağdaş Çin büyük stratejisinin karmaşık özelliklerini sergilemektedir. Bu makalede modern Çin stratejisinde ideoloji ve entegre savaşın rolünü inceleyeceğiz.
Mao Zedung'un Savaş Sanatı
Çinli komünist devrimci Mao Tse-tung, kendisini Sun Tzu'nun bir öğrencisi olarak görüyordu. Mao Zedong, 1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasına kadar 22 yıl boyunca Çin Milliyetçilerine karşı gerilla savaşında Komünist bir köylü ordusuna liderlik ettikten sonra askeri teorisini mükemmelleştirdi.
Sun Tzu'nun Savaş Sanatı'nın büyük bir kısmı Mao'nun eserlerinde yeniden yazılmıştır. Düşmanın direnme iradesine hile, sürpriz ve yanılsama yoluyla saldırmaya eşit değer verir. Sun Tzu'dan önemli ölçüde ödünç almasına rağmen Mao, Sun'un doktrinini gerilla savaşı, uzun süren muharebeler ve devrimci ayaklanmalar gibi konuları içerecek şekilde geliştirir. Mao'nun çeşitli eklemelerine rağmen Sun Tzu'nun teorileri öne çıkmaya devam etmektedir. Örneğin Mao, gerilla stratejisinin istihbarat, gizlilik, hareketlilik, kuralsızlık ve kararlılık gibi unsurlar üzerine inşa edildiğini söyler. Komutan durumun tüm kapsamını dikkate almalı, aldatmacayı kullanmalı, düşmanın zayıf noktalarını hedef almalı ve öngörülemeyen gelişmelerden yararlanmalıdır.
Mao'nun askeri sicili, işi halledecek her türlü stratejiyi kullanmaya istekli olduğunu göstermektedir. Sadece uzman bir gerilla savaşçısı değildi, aynı zamanda hareketli savaş, mevzi savaşı, entelektüel savaş ve diğer stratejileri de kullandı. Propagandanın etkisinin çok farkındaydı ve entegre savaş pratiğinde propagandadan yoğun bir şekilde yararlandı.
Günümüzdeki Çin savaş stratejisi
Sun Tzu'nun Savaş Sanatı adlı eserinin etkisi bugün bile çağdaş Çin askeri teorisinde görülebilmektedir. Sun Tzu'nun Savaş Sanatı 2006 yılından bu yana Çin ordusunun en üst düzey eğitim okulu olan Ulusal Halk Kurtuluş Ordusu Savunma Üniversitesi'nde (CDSNDU) görevli tüm personel için temel kitap olarak kullanılmaktadır. Nanjing'deki PLA Ordu Komuta Akademisi'nin duvarlarında Sun Tzu'dan çeşitli alıntılar bulunmaktadır. PLA Deniz Kuvvetleri Denizaltı Akademisi'nde Sun Tzu'nun "savaş aldatmanın aracıdır" sözüne dayanan denizaltı taktikleri öğretilmektedir. Çin hükümetinin üyeleri uzun paragrafları kelimesi kelimesine okuyabilir.
2003 yılında Çin Merkezi Askeri Komisyonu, 300'den fazla psikolojik, medya ve yasal savaş örneğinin bir listesini içeren "üç savaş alanı" kavramını benimsemiştir. Sun Tzu'ya bu eserde toplam 39 kez atıfta bulunulmuştur. Psikolojik savaşın hedefleri düşmanın cesaretini kırmak, onları şok etmek ve morallerini bozmaktır. Propaganda, modern medya tabanlı çatışmanın önemli bir parçasıdır. Sun Tzu'nun "zaferi sağlamak için dolaylı taktikler gerekecektir" sözü Çin'in siber savaş yaklaşımının felsefi temelini oluşturmaktadır.
2003'ten 2009'a kadar Nanjing'deki PLA Uluslararası İlişkiler Akademisi askeri personele parçalanma savaşı sanatını öğretmekten sorumluydu. Doğası gereği bütünleştirici olan parçalama savaşı, rakibi şaşırtmak, bozmak ve nihayetinde yok etmek için çok çeşitli askeri olmayan araçlar kullanır. ABD Savunma Bakanı'nın 2009 yılında Kongre'ye sunduğu yıllık rapora göre, Çin'in stratejisi asimetrik avantajları vurgularken, karşı uzay ve siber savaş gibi "suikastçının topuzu" programlarının kullanımı yoluyla rakibin zayıf algısından faydalanmaktadır.
Sun Tzu'nun casusluk ve istihbarat toplama konusundaki rehberliği Çin'de de kullanılmaktadır. FBI'ın Çin karşı istihbarat operasyonunu baltalayan ve 20 yıllık ÇHC istihbaratını bozan bir çifte ajan örneği FBI ajanı Katrina Leung'dur. Casusluk, casusluğun bir alt kümesidir; ABD 2011 Karşı İstihbarat Raporu'nda Çin'i "dünyanın en agresif ve ısrarlı ekonomik casusluk suçlusu" olarak tanımlamıştır. Bu taktik, Sun Tzu'nun biçim ve biçimsizlik ile aldatma fikirlerini yakından takip eder ve Çin'in ünlü şeffaflık olmama karakteriyle iyi bir uyum içindedir.