Taş Devri Avcı-Toplayıcıları Akraba Evliliğinden Nasıl Kaçınıyordu?

Akraba evliliğinden kaçınmak için Taş Devri stratejisi.

taş devri
Görsel: evrenatlasi.com

Kan bağı ve akrabalık, Batı Avrupa'da Taş Devri'nde avcı-toplayıcı toplulukların yaşam biçimi için o kadar da önemli değildi. Fransız Taş Devri'nin tanınmış mezarlıklarında yapılan yeni bir genetik çalışma, birkaç farklı ailenin bir arada yaşadığını gösteriyor. Bu muhtemelen akraba evliliğinden kaçınmak için kasıtlı bir sistemdi.

Bu bulgular, Uppsala Üniversitesi'nden araştırmacıların çeşitli Fransız kurumlarıyla işbirliği içinde yürüttüğü yeni bir çalışmada ortaya kondu. Çalışma PNAS dergisinde yayımlandı.

Çalışmada araştırmacılar, Fransa'da Brittany'deki Téviec ve Hoedic'in yanı sıra Champigny gibi ikonik yerlere gömülmüş insan iskeletlerinden biyomoleküler veriler elde etmeyi başardılar. Kalıntılar, son Batı Avrupalı avcı-toplayıcıların yaşadığı Mezolitik dönemin son aşamalarına (yaklaşık 6.700 yıl önce) tarihlendirilmiş ve yerleşik çiftçilerin devraldığı Neolitik dönemle çakışmıştır.

Bu çalışma, yeni gelen Neolitik çiftçi topluluklarıyla aynı zamanda ve bu toplulukların yakınında yaşamış olan aynı yerden birkaç Taş Devri avcı toplayıcısının genomunu analiz eden ilk çalışmadır.

Araştırmayı yöneten Uppsala Üniversitesi'nden Profesör Mattias Jakobsson, "Bu, Batı Avrupa'daki son Taş Devri avcı-toplayıcı popülasyonlarına dair yeni bir resim sunuyor. Çalışmamız bu grupları ve sosyal dinamiklerini analiz etmek için eşsiz bir fırsat sunuyor" diyor.

taş devri
Metinde tartışılan bireylerin ve mezarların yerleri. Kaynak: Proceedings of the National Academy of Sciences (2024).

Yaklaşık 7.500 yıl önce, Batı Avrupa'daki son avcı-toplayıcı popülasyonlar, gelen Neolitik çiftçilerle karşılaştı ve yavaş yavaş değiştirildi ve asimile edildi. Bu grupların bir arada yaşaması, ne ölçüde etkileşim içinde olduklarına dair pek çok soruyu gündeme getirmiştir.

İzotop verilerine dayanan daha önceki çalışmalar, son avcı-toplayıcı toplulukların Neolitik çiftçi topluluktan kadınları kasıtlı olarak asimile ettiğini öne sürmüştür. Bu yeni çalışma ise bunun yerine avcı-toplayıcı grupların Neolitik çiftçilerle değil, diğer avcı-toplayıcı gruplarla karıştığını gösteriyor.

"Genomik analizlerimiz, bu grupların az sayıda bireyden oluşmasına rağmen, genellikle yakın akraba olmadıklarını gösteriyor. Dahası, akraba evliliği belirtisi de yoktu. Bununla birlikte, farklı beslenme alışkanlıklarına sahip farklı sosyal birimler olduğunu biliyoruz ve muhtemelen akraba evliliğinden kaçınma stratejisinin bir parçası olan bir grup modeli ortaya çıkıyor" diyor Uppsala Üniversitesi'nde araştırmacı ve çalışmanın ilk yazarı Luciana G. Simões.

Araştırma, Brittany'deki Rennes Üniversitesi ve Paris'teki Muséum national d'Histoire naturelle (MNHN) dahil olmak üzere çeşitli Fransız kurumlarındaki araştırmacılarla işbirliği içinde yürütüldü.

Brittany'nin güneyindeki ünlü Téviec ve Hoedic yerleşimleri, birkaç kişinin birlikte gömüldüğü çok sayıda mezar içermektedir. Bu durum Mezolitik gömü alanlarında alışılmadık bir durumdur. Daha önce birlikte gömülmenin bireylerin biyolojik olarak akraba oldukları anlamına geldiği varsayılıyordu.

"Elde ettiğimiz sonuçlar, birçok durumda -hatta aynı mezardaki kadın ve çocuklar söz konusu olduğunda bile- bireylerin akraba olmadığını gösteriyor. Bu da biyolojik akrabalıkla ilgisi olmayan güçlü sosyal bağlar olduğunu ve bu ilişkilerin ölümden sonra bile önemini koruduğunu gösteriyor" diyor Muséum national d'Histoire naturelle'den Dr. Amélie Vialet.