Avustralya yaban tavşanları istilacı bir tür olarak kabul edilmektedir. Peki ama ataları kıtaya nasıl ve ne zaman girdi? DNA testleri, tüm Avustralya tavşanlarının tek bir "ithalatla" geldiğini ortaya koyuyor.
Görünüşe göre Avustralya'nın süregelen tavşan istilası tek bir İngiliz yerleşimci tarafından başlatılmış. Genetik testlere göre, İngiliz Thomas Austin'in 1859 yılında yeni keşfedilen kıtaya gönderdiği 24 birey, günümüzdeki tüm Avustralya tavşanlarının atasıdır. Ancak daha önce ithal edilen tavşanların istilacı bir tür haline gelmediği görülmüştür.
Avustralya'da tavşanlar, istilacı türlerin en iyi örneği olarak kabul edilir. İngiliz göçmenler tarafından kıtaya getirilen ancak Avustralya'nın yerlisi olmayan bu otoburlar hızla çoğalmıştır. Halen bölgedeki hayvanlar ve bitki örtüsü için tehdit oluşturmakta ve her yıl 200 milyon doların üzerinde tarımsal kayba neden olmaktadırlar. Tavşanları öldürmesi beklenen miksomatoz virüsünün ve diğer kontrol tekniklerinin uygulanması beklenen sonuçları vermedi.
Kıta Geneline Yayılan Tavşan İstilası
Ancak bu türün işgali nasıl başladı? Bu konu, Oxford Üniversitesi'nden Joel Alves başkanlığındaki bir ekip tarafından genomik çalışmalar kullanılarak nihayet çözüme kavuşturuldu. Alves ve meslektaşları, Avustralya, Tazmanya, Yeni Zelanda, Birleşik Krallık ve Fransa'da 1865-2018 yılları arasında 187 tavşandan elde edilen sonuçları entegre etmek için genetik analizle birlikte giriş durumlarının tarihsel kayıtlarını kullandı.
Tarihi kayıtlar, İngiliz filosuna ait gemilerin ilk beş evcil tavşanı 1788 gibi erken bir tarihte Avustralya anakarasına getirdiğini göstermektedir. Sonraki 70 yıl boyunca en az 90 başka tür daha ithal edilmiş, ancak bu popülasyonların hiçbiri agresif bir şekilde yayılmamıştır. Daha sonra 24 tavşandan oluşan bir parti 1859 yılında İngiliz göçmen Thomas Austin'e Victoria'daki Geelong yakınlarındaki evi için gönderilmiştir. Kıtadaki mevcut tavşan istilasından bu ithalatlardan birinin mi yoksa bunların bir kombinasyonunun mu sorumlu olduğu şimdiye kadar tartışmalıydı.
İngiltere'nin Güneybatısıyla Bağlantı
Cevap artık tavşan genomlarının karşılaştırmalı çalışmalarından elde edilebilir. Görünen o ki, 70 yıllık bir süre zarfında birçok girişe rağmen, istila, kıta boyunca binlerce km yayılan az sayıda tavşanın tek bir seferde çevreye bırakılmasıyla başladı. Austin'in 1859'da tavşanları ülkeye getirmesi, Avustralya'daki mevcut tavşan popülasyonunun ana kaynağıydı.
Avustralya'daki istilacı nüfusun kökenleri, Austin'in ailesinin 1859'da tavşanları satın aldığı güneybatı İngiltere'ye kadar izlenebilir. Tarihi belgelere göre, Ekim 1859'da Austin'in ailesi ona altı yabani tavşan ve yedi evcil tavşan verdi ve bunlar Avustralya'ya giden yol boyunca çoğalarak 24 hayvana ulaştı.
Araştırmacılar şu anda Avustralya'daki tüm tavşanların gerçekten de yabani ve çiftlik tavşanlarının genetik karışımlarını içerdiğini keşfetti ki bu da bu açıklamayla tutarlıdır. Buna ek olarak, en fazla genetik çeşitliliğe sahip bölgenin Austin'in arazisine yakın olduğu ortaya çıktı ve bu da çoğalmanın başladığı yerin burası olduğuna dair ikna edici bir kanıt oluyor.
Bir Başarı Faktörü Olarak Yabani Tavşanların Mirası
Peki, daha önce ithal edilen tavşanlar en iyi ihtimalle küçük yerel popülasyonlar oluştururken Austin'in tavşanları neden Avustralya'da hızla yayılmayı başardı? Belirleyici unsur, çevresel koşullara daha uygun olan yeni bir genotipin ortaya çıkması olmuştur.
Tarihi kayıtlar, daha önce ithal edilen tavşanları sarkık kulaklı ve ayrıntılı kürk renklerine sahip evcil hayvanlar olarak tasvir etmektedir. Evcil yabani tavşanlar, doğal ortamda yaşamlarını sürdürmelerini zorlaştıran çeşitli karakteristik özellikler sergileyebilir. Avustralya'nın kuru ve yarı kurak ortamına dayanmak için ihtiyaç duydukları genetik çeşitliliğe sahip olmayabilirler.
Buna karşılık, Austin'in hayvanları en azından kısmen yabani tavşanlardı. Dolayısıyla, Thomas Austin'in yabani tavşanlarının ve yavrularının bu koşullara uyum sağlama konusunda evrimsel bir avantaja sahip olması akla yatkındır.
Geçmiş Biyolojik İstila
Araştırmacılar, çevresel koşullar ve ithal edilen örneklerin sayısı gibi değişkenlerin yanı sıra genetiğin de biyolojik istilalar üzerinde önemli bir etkisi olduğunu iddia ediyor. Dünyanın biyolojik çeşitliliği için ciddi bir tehlike oluşturan biyolojik istilaların durdurulabilmesi için bu istilaların başarısının anlaşılması gerekiyor.
Avustralya tavşanları bunu açıkça başardı: Avustralya, çevresel değişimler nedeniyle istilaya daha açık olmuş olabilir, ancak tarihteki en büyük biyolojik istilalardan birine aslında küçük bir yabani tavşan popülasyonunun genetik bileşimi neden olmuştur. Bu durum, tek bir kişinin ya da küçük bir insan grubunun bile çevre üzerinde önemli bir olumsuz etkiye sahip olabileceğini hatırlatmaktadır.