Yerkurdu (Proteles cristata): Özellikleri, Habitatı ve Beslenmesi

Yerkurdu güney ve doğu Afrika’ya özgüdür. Bu bölgedeki termitlerin ve böceklerin mevcudiyeti hayvanın dağılımını beliriyor.

Yazar Burcu Kara
Yerkurdu

İsmi "Yer kurdu" anlamına gelen Aardwolf adını Afrikaans'dan (Güney Afrika yerel dili) almıştır. Yerkurdu sırtlan ailesine ait ancak tipik bir sırtlandan daha küçük. Doğayı Koruma Birliği'ne göre nispeten istikrarlı bir popülasyona sahipler. Doğal yaşam alanlarında çok fazla yerkurdu görmek mümkün değildir ancak popülasyonlarını azaltan belirgin bir tehdit de yoktur.

Bununla birlikte insanlar yerkurtlarını sırtlanlara benzerlikleri nedeniyle tehlikeli görüp avlamaktalar. Yerkurdu zayıf öğütücü dişlere ve sınırlı bir beslenme alışkanlığına sahiptir.

  • Diğer isimler: Aardwolf, Civet hyena
  • Bilimsel adı: Proteles cristata
  • Ailesi: Sırtlangiller
  • Habitat: Doğu, kuzeydoğu ve güney Afrika
  • Gövdesi: 55 – 80 cm
  • Kuyruğu: 20 – 30 cm
  • Yüksekliği: 40 – 50 cm
  • Ağırlığı: 7 – 15 kg
  • Korunma durumu: En az endişe
  • İlginç bilgi: Bir gecede çeyrek milyon termit yiyebilirler

Yerkurdunun Fiziksel Özellikleri

yerkurdu sırtlana benzer
Sırtlanı andırırlar

Yerkurdu, siyah dikey çizgilerle kaplı sarımsı-kahverengi postu ve boynundan arkaya uzanan siyah renkli çizgili yelesiyle sırtlanı andıran küçük bir hayvandır. Siyah uçlu saçaklı kuyruğu 20 ile 30 cm uzunluğundadır. Toplam gövde ve kuyruk uzunluğu 55 ila 78 cm ölçülür ve hayvan ortalamada 6.8 – 10 kg ağırlığındadır.

Doğu Afrika'daki dişi yerkurtları Güney Afrika'daki kuzenlerinden daha büyükler. Bacakların üst kısımları çizgili iken alt kısımları siyahtır. Arka ayakların beş parmağı varken, ön ayakların dört parmağı olduğu görülür. Ağızları sırtlandan daha incedir ancak benzer büyüklükte kulakları vardır.

Yerkurdunun Beslenmesi

yerkurdu dili
Termitler yerkurtlarının ana öğünleridir

Yerkurdu öncelikli olarak böcekler, termitler ve larvalarla beslenir. Nadiren olmakla birlikte yerkurdu yumurta, küçük memeliler, kuşlar ve leş böceklerini de yiyebilir. Yerkurdu özellikle geceleri ve bazense gece sıcaklıkları çok düşük olduğunda gündüzleri beslenir. Keskin işitme yetenekleri termit yuvalarını hızlı bir şekilde bulmalarına ve geniş yapışkan dillerini kullanarak beslenmelerine yardımcı olur. Bununla birlikte yerkurdu oldukça zekice bir şey yapar: Yuvadaki termitlerin hepsini yemez; bir kısmını sağ bırakarak tekrar gelişmelerine ve gelecekte yiyecek olmalarına izin verir. Yerkurdu sırtlanın aksine büyük avcılardan artakalan leş veya avları yemez.

Yerkurdunun Habitatı

yerkurdu yavrusu
Aardwolf yavrusu

Yerkurdu güney ve doğu Afrika'ya özgüdür. Bu bölgedeki termitlerin ve böceklerin mevcudiyeti hayvanın dağılımını beliriyor. Genellikle yarı kurak alanları, açık kuru ovaları, sıkı otlak alanları, savanı, tarım alanlarını ve çalılıklı alanları tercih eder. Miombo ormanlık ve dağlık alanlardan uzak durur. Yerkurdu ağırlıklı olarak güney Afrika'daki Botswana, Karoo ve Northern Cape Eyaleti'nde yaşıyor. Doğu Afrika'da ise kuzey Tanzanya, Kenya, Kuzeydoğu Uganda, Somali, Kuzey Etiyopya'nın bir kısmı, Eritre, Cibuti ve Sudan'ın bir bölümü ile Mısır'ın güneyinde küçük bir nüfus içinde yaşıyorlar.

Yerkurdunun Karakteri

Yerkurdu utangaç ve gececi bir hayvandır ancak soğuk havalarda gündüz dışarı çıkmayı seçebilir. Şartlar soğuksa gündüz avlanır ve gece enerjisini toplamak için yuvada kalır. Hayvan tehdit edildiğinde yelesini yükseltir ve bir düşmanı 400 metreye kadar kovalayabilir. Yavaş olduğundan bölgesini ihlal eden hayvanları nadiren yakalar, ancak yakaladığında da sıkı bir kavga patlak verir. Bölgesini korumak ve bazen de davetsiz misafirleri korkutmak için kullandığı kötü koku yayan bir anal salgı üretiyorlar. Erkek yuvayı korurken dişi yemek aramaya çıkar.