İlk denizaltı tasarımları 1500'lü yıllara dayanıyor. Ancak su altı seyahatine dair geliştirilen fikirler daha da geriye gitmektedir. Denizaltı tasarımına dair ilk sorunlar geminin tümüyle nasıl çalıştırılacağı ile ilgiliydi. Devam eden problemlerde ise su altı dayanıklılığının ve performansının geliştirilmesi için uğraşıldı. Şimdi denizaltının icadı hakkında daha fazlasını öğrenelim.
Denizaltının İcadı
İlk kullanışlı denizaltılar 19. yüzyıla kadar ortaya çıkmamıştı. Amerikan İç Savaşı sırasında Konfederasyon güçleri H.L. Hunley denizaltısını icat ettiler ve bir Kuzeyli gemisini (Housatonic) batırdılar. USS Housatonic 1864 yılında denize indirildi. İlk pratik ve modern denizaltılar I. Dünya Savaşı'ndan sonra icat edilmeye başlandı.
Aşağıdaki zaman çizelgesi, denizaltının insanlı bir savaş gemisi olarak başlangıcından günümüzün nükleer enerjili çözümlerine kadar tüm tasarım sürecini özetlemektedir.
1578 – William Bourne
İlk denizaltı tasarımı William Bourne tarafından yapıldı ancak çizim aşamasını geçemedi. Bourne'un tasarımı balast tanklarına dayanıyordu – suya batmak için dolduruluyor ve yüzeye çıkmak için boşaltılıyordu. Su geçirmez deri ile kaplanmış bu ahşap çerçeveli denizaltı 1600'lerde uygulandığında su altı çamuruna yenik düştü. Tasarımdaki balast tankı ilkesi günümüz denizaltıları tarafından kullanılmaktadır.
1620 – Drebbel
Hollandalı bir adam olan Cornelis Drebbel, kürekli bir su altı aracı tasarladı ve inşa etti. Drebbels'in tasarımı gemi suya battıktan sonra gerekli hava problemine ilk çözüm oldu. Drebbel potasyum nitrat'ı (güherçile) yakarak oksijen üretti. Araç 3.5 metreye kadar batabiliyordu ve Kral I. George tarafından da kullanıldı.
1776 – Turtle, İlk Askeri Denizaltı
David Bushnell tek kişilik, insan gücüyle çalışan Turtle "Kaplumbağa" denizaltısını inşa etti. Sömürge Ordusu, İngiliz savaş gemisi HMS Eagle'ı Turtle ile batırmaya çalışmıştır. Bir deniz savaşında kullanılan ve daldıktan sonra su yüzüne çıkan ilk denizaltı oldu. Amacı, Amerikan Devrimi sırasında New York limanındaki İngiliz deniz ablukasını kırmaktı. Su yüzeyinin 15 cm üstünde görünerek yüzebiliyordu. Kaplumbağa elle kontrol edilen bir pervaneyle güçlendirildi. Operatör hedefin altına giriyor, Turtle'ın üst kapağındaki uzun vida mekanizmasını kullanıyor ve zamanlanmış mayın bombasını gemiye takıyordu.
1798 – Nautilus
Robert Fulton, itiş için iki farklı güç kullanan Nautilus denizaltını inşa etti -yüzeydeyken yelkenle ve suya batırıldığında ise elle çevrilen pervaneyle yüzdürülüyordu. Yelkenin bir hata olduğu düşünülür.
1895 – Holland VII, elektrik Motorlu Denizaltı
John P. Holland önce Holland VII ve daha sonra Holland VIII (1900) denizaltılarını tanıtmıştır. Yüzeyde benzinli motoru ve su altında ise elektrikli motoru ile giden Hollanda VIII, 1914 yılına kadar tüm dünyanın deniz kuvvetleri tarafından örnek denizaltı tasarımı olarak kullanıldı.
1904 – Aigrette
Fransız denizaltı Aigrette, yüzeyde gitmek için dizel motor ve su altında gitmek içinse elektrik motoru kullanacak şekilde üretilmiş ilk denizaltıdır. Dizel yakıt petrolden daha az uçucudur. Bugün de geleneksel denizaltılar için tercih edilen yakıt olmaya devam ediyor.
1943 – U-264
Alman U-bot U-264 şnorkel direği ile donatılmıştı. Dizel motora hava sağlayan bu direk, denizaltı motorunun sığ derinlikte çalıştırılmasını ve akülerini yeniden şarj etmesini sağlıyordu.
1944 – U-791
Alman U-791, alternatif bir yakıt kaynağı olarak Hidrojen Peroksit kullanan ilk denizaltı oldu.
1954 – Nautilus, İlk Nükleer Denizaltı
ABD, dünyanın ilk nükleer motorlu denizaltısı olan USS Nautilus'u tasarladı. Nükleer enerji, denizaltıları gerçek birer "dalgıç" haline getirdi – artık su altında sonsuza dek çalışabiliyorlardı.
1958 – Albacore
ABD, su altı direncini azaltarak daha iyi su altı hızına ve manevra kabiliyetine sahip olmak için USS Albacore'u "gözyaşı damlası" gövde tasarımıyla tanıttı. Bu yeni gövde tasarımını kullanan ilk denizaltı sınıfı USS Skipjack oldu.
1959 – USS George Washington
USS George Washington dünyada balistik füze ateşleyen ilk nükleer motorlu denizaltı oldu.
Denizaltılar Hakkında Sık Sorulanlar
Denizaltı nedir?
Denizaltı, su altında çalışmak üzere tasarlanmış özel bir donanma gemisidir. Deniz yüzeyinin altında bağımsız navigasyon ve savaş faaliyetleri yürütebilir.
Bir denizaltı su altında nasıl çalışır?
Bir denizaltı su altında çalışmak için çeşitli sistemler ve teknolojiler kullanır. Genellikle kaldırma kuvvetini kontrol etmek için bir balast sistemine sahiptir ve balast tanklarındaki su veya hava miktarını ayarlayarak suya dalabilir veya yüzeye çıkabilir.
Bir denizaltının amacı nedir?
Denizaltılar keşif, gözetleme, deniz varlıklarının korunması, caydırıcılık ve stratejik savaş gibi çeşitli amaçlara hizmet eder. Su altı saldırıları yapabilir, torpido veya füze fırlatabilir ve istihbarat toplayabilirler.
Denizaltılarda torpidoların rolü nedir?
Torpidolar, denizaltıların su üstü gemilerine veya diğer denizaltılara karşı fırlatabileceği kendinden tahrikli su altı silahlarıdır. Saldırı amaçlı kullanılırlar ve bir denizaltının silahlanmasının önemli bir parçasıdırlar.
Denizaltılarda sonar nasıl çalışır?
Sonar (Sound Navigation and Ranging) denizaltılarda su altındaki nesneleri tespit etmek ve yerlerini belirlemek için kullanılan bir teknolojidir. Ses dalgaları yayar ve su altı hedeflerinin mesafesini, yönünü ve özelliklerini belirlemek için yankılarını analiz eder.
Denizaltılar balistik füzelerle donatılmış mıdır?
Balistik füze denizaltıları (SSBN) olarak bilinen bazı denizaltılar, balistik füzeleri taşımak ve fırlatmak için özel olarak tasarlanmıştır. Bu füzeler uzun menzilli yeteneklere sahiptir ve bir ülkenin stratejik nükleer caydırıcılığının bir parçası olarak kullanılır.
Denizaltılar ne tür tahrik sistemleri kullanır?
Denizaltılar dizel-elektrik, nükleer veya havadan bağımsız tahrik dahil olmak üzere çeşitli tahrik sistemleri kullanırlar. Dizel-elektrikli denizaltılar yüzeyde dizel motorlar kullanır ve su altındayken batarya ile çalışan elektrik motorlarına geçerler.
Denizaltılar ne kadar derine dalabilir?
Denizaltıların dalış derinliği tasarımlarına ve kabiliyetlerine bağlı olarak değişir. Modern denizaltılar tipik olarak birkaç yüz metreye kadar dalabilirken, bazı özel denizaltılar 1.000 metreyi aşan derinliklere ulaşmıştır.
Denizaltılarda periskopun rolü nedir?
Periskop, bir denizaltının yelkeninin veya kumanda kulesinin tepesine monte edilmiş teleskopik bir cihazdır. Denizaltı batık haldeyken mürettebatın yüzeyi gözlemlemesine olanak tanıyarak durumsal farkındalık ve görsel gözlem yapma yeteneği sağlar.
Denizaltılarla ilgili önemli tarihi olaylar nelerdir?
Denizaltılarla ilgili önemli tarihi olaylar arasında her iki Dünya Savaşı sırasında kullanılmaları, nükleer enerjiyle çalışan denizaltıların geliştirilmesi, gizlilik teknolojisindeki ilerlemeler ve Soğuk Savaş çatışmaları ve stratejik caydırıcılıktaki rolleri sayılabilir.