1977'de iki minik uzay aracı gezegen keşifleri yapmak üzere bir daha geri dönmeyecek şekilde uzaya fırlatıldı. Bunlar ikiz Voyager 1 ve Voyager 2 uzay araçlarıydı. Satürn'deki Cassini uzay aracının, Jüpiter'deki Juno görevinin ve Plüton ve ötesini araştıran New Horizons sondasının öncüleri durumundalar. Güneş Sistemi dışına çıkan ilk uzay aracı olan Pioneer 10 ile 11'den sonra geliştirildiler.
Voyager'lar şu anda Güneş Sistem'inden çıkıyor ve çıkarken bile Dünya'ya veri iletmeye devam ediyorlar. Her iki araçta da gezegenlerin ve uydularının manyetik, atmosferik ve diğer benzer verilerini kaydetmek için tasarlanmış bir dizi kamera ve enstrüman var. İnsanlığın daha ileri çalışmalar yapması için bu bilgileri görüntü ve veri olarak Dünya'ya gönderiyorlar.
Voyager 1 ve Voyager 2'nin Yolculuğu
Voyager 1, 62.140 km/saat azami hızla yol alıyor. Bu da Dünya'dan Güneş'e yılda en az üç buçuk kez gidecek kadar hızlı. Voyager 2'nin azami hızı ise 57.890 km/saat. Bu araçlar saniyede 16-17 km yol katediyorlar.
Her iki uzay aracı da Dünya'daki yaşam ve kültür çeşitliliğini tasvir etmek için seçilmiş sesler ve görüntülerden oluşan 'evrene selam' adında altın bir plak taşıyor.
Voyager uzay görevleri, 1970'lerin sonunda beş dış gezegeni keşfetmek üzere dört karmaşık uzay aracının tasarlanması planlarının yerine geliştirildi. İptal edilen orijinal plan "Büyük Tur" adını taşıyordu. NASA 1972'de plandan vazgeçti ve bunun yerine 1977'de Jüpiter ve Satürn'e iki uzay aracı göndermeyi önerdi. Bu gaz devleri daha önce Pioneer 10 ve 11 tarafından ziyaret edilmişti ancak şimdi daha gelişmiş teknolojilerle daha ayrıntılı olarak incelenebilecekti.
Voyager uzay araçlarının tasarımı ve yörüngeleri
Voyager 1 ve 2'nin tasarımı, eski Mariner uzay araçlarının (Mars'a giden Mariner 4 gibi) orijinal tasarımını temel alıyor. Güç, bir bomun ucuna monte edilmiş üç plütonyum oksit radyoizotop termoelektrik jeneratörü (RTG) tarafından sağlanıyor.
Voyager 1, Voyager 2'den sonra fırlatıldı, ancak yörüngesinin daha hızlı olması nedeniyle Asteroit Kuşağı'ndan ikizinden daha önce çıktı. Her iki uzay aracı da geçtikleri her gezegenden yerçekimsel destek aldılar ve böylece her seferinde bir sonraki hedeflerine doğru yön değiştirdiler.
Voyager 1, Jüpiter'i görüntüleme görevine Nisan 1978'de gezegenden 265 milyon kilometre uzaklıkta başladı. Ertesi yıl Ocak ayına kadar gönderilen görüntüler, Jüpiter'in atmosferinin 1973 ve 1974'teki Pioneer araçlarının verilerine kıyasla daha hareketli olduğunu gösterdi (Pioneer 11, Jüpiter'in Büyük Kırmızı Leke'sini fotoğraflamıştır).
Voyager 1 Jüpiter'in Uydularını İnceliyor
10 Şubat 1979'da Voyager 1, Jüpiter'in uydu sistemine ulaştı ve Mart ayı başlarında Jüpiter'i çevreleyen ince (30 kilometreden daha az) halka sistemini keşfetti. 5 Mart'ta Amalthea, Io, Europa, Ganymede ve Callisto'dan (bu sırayla) geçen Voyager 1, bu gezegenlerin muhteşem fotoğraflarını Dünya'ya gönderdi.
Fotoğraflardaki en ilginç bulgulardan biri, dışarıya malzeme püskürten en az sekiz aktif yanardağı olan sarı, turuncu ve kahverengi renkli Io gezegeniydi. Bu keşif kendisini Güneş Sistemi'ndeki jeolojik olarak en aktif gezegenlerden biri yaptı. Uzay aracı ayrıca iki yeni uyduyu daha keşfetti: Thebe ve Metis. Voyager 1, 5 Mart 1979'da 02:45'te Jüpiter'e en yakın geçişini yaptı. Gezegene en çok 280.000 kilometre kadar yaklaştı.
Yeni Hedef Satürn
Jüpiter'e ulaşan Voyager 1 bunun ardından Satürn'e yol almaya hazırlanmak için 8 Nisan 1979'da rota düzeltmesi yaptı. Uzay aracının Satürn'ün uydusu Titan'a çarpmayacağından emin olmak için 10 Ekim 1979'daki ikinci bir düzeltme daha gerekli oldu. Araç Kasım 1979'da Satürn sistemine ulaştı ve Satürn'ün halkaları dahil olmak üzere Dünya'ya gönderdiği manzaralar en az önceki gezegen kadar muhteşemdi.
Satürn'ün Buzlu Uydularının Keşfi
Voyager 1 burada beş yeni uydu ve binlerce banttan oluşan bir halka sistemi buldu. Satürn'ün keşfedilen yeni halkasına G halkası denildi ve F halkasının her iki yanında uçan 'çoban' uydular tespit edildi. Uzay aracı, Satürn'ün uyduları Titan, Mimas, Enceladus, Tethys, Dione ve Rhea'yı fotoğrafladı.
Gelen verilere göre tüm uydular büyük ölçüde su buzundan ibaretti. Ancak bunlar arasında belki de en ilginç hedef, Voyager 1'in 12 Kasım 08:41'de 4.000 kilometreden geçtiği Titan'dı. Fotoğraflarda yüzeyi tamamen örten kalın bir atmosferi olduğu görüldü. Uzay aracı, uydunun atmosferinin yüzde 90 azottan oluştuğunu buldu. Yüzeydeki basınç ve sıcaklık sırasıyla 1.6 atmosfer ve -180°C'di. Voyager 1, 12 Kasım 1980, saat 02:45'te Satürn'ün en çok 124.000 kilometre kadar yakınından geçti.
Voyager 2, 1979'da Jüpiter, 1981'de Satürn, 1986'da Uranüs ve 1986'da Neptün'ü ziyaret etti. Kardeş uzay aracı gibi o da gezegenlerin atmosferlerini, manyetosferleri, yerçekim alanlarını ve iklimlerini araştırdı ve tüm gezegenlerin uyduları hakkında hayranlık uyandıran bilgiler verdi. Voyager 2 ayrıca dört gaz devi gezegenin tamamını ziyaret eden ilk uzay aracı oldu.
Voyager 1 ve Voyager 2'nin Güncel Konumu
Titan'a yapılan uçuşun özel gereklilikleri nedeniyle, Voyager 1 Uranüs ve Neptün'e yönlendirilemedi. Voyager 1 Satürn'le karşılaştıktan sonra Güneş Sistemi'nden yılda 3,5 AU hızında uzaklaştığı bir yörüngeye girdi (1 AU, 150 milyon km). Şu anda Güneş'in yakın yıldızlara göre hareketinin genel yönünde, kuzeydeki ekliptik düzlemden 35°'lik bir rota üzerinde bulunuyor. Heliosfer sınırını (Güneş'in manyetik alanının dış sınırı) geçti ve artık yıldızlararası uzayda yolculuk ediyor. Yıldızlararası uzay seyahati yapan ilk uzay aracıdır.
Voyager 1 17 Şubat 1998'de Pioneer 10'un Dünya'dan uzaklaştığı mesafeyi aşarak uzayda en uzağa giden insan yapımı nesne oldu. 2016'nın ortalarına gelindiğinde Voyager 1 Dünya'dan 20 milyar kilometreden fazla (Güneş-Dünya mesafesinin 135 katı) uzaklaşmıştı ve Dünya ile arasındaki radyo bağlantısını güçlükle korumaya devam ediyordu. 7 Ocak 2023 itibariyle Dünya'ya uzaklığı 23.84 milyar km'ye ulaştı (159.40). Uzay aracının güç kaynağı 2025'e kadar çalışmaya devam edecek ve vericinin yıldızlararası uzay hakkında bizlere bilgi göndermeyi sürdürmesini sağlayacak.
Voyager 2'nin Dünya'ya uzaklığı ise 7 Kasım 2022 yaklaşık 19,75 milyar km (132,05 AU). Voyager 2, 40.000 yıl içinde Ross 248 yıldızı ile karşılaşacak ve bulunduğu yörünge onu yaklaşık 300.000 yılda Sirius yıldızının yanından geçirecek. Gücü olduğu sürece Dünya ile iletişim kurmayı sürdürecek; bunun için verilen son tarih yine 2025.
Voyager 1 ve Voyager 2 Hakkında Sık Sorulanlar
Voyager programı nedir ve Voyager 1 ve Voyager 2 uzay araçlarının amaçları neydi?
Voyager programı, 1970'lerin sonunda NASA tarafından dış güneş sistemini incelemek üzere başlatılan bir dizi uzay göreviydi. Voyager 1 ve Voyager 2 uzay araçları Jüpiter ve Satürn'ü keşfetmek ve daha sonra Uranüs ve Neptün'ü incelemeye devam etmek üzere tasarlanmıştı. Görevlerin amacı bu gezegenler, uyduları ve çevreleri hakkında ayrıntılı bilgi toplamak ve güneş sistemimizin dış sınırlarını keşfetmekti.
Voyager uzay araçları evreni anlamamıza nasıl katkıda bulunmaya devam edebilirler?
Voyager uzay araçlarının en az 2025 yılına kadar çalışmaya devam etmesi bekleniyor, bu tarihte Dünya'dan 20 milyar kilometreden fazla yol kat etmiş olacaklar. Eninde sonunda güçleri tükenecek ve veri aktarımı duracak olsa da, milyarlarca yıl boyunca yıldızlararası uzayda seyahat etmeye devam edecekler. Bunu yaparken, güneş sistemimizin dış bölgelerinin koşulları ve özelliklerinin yanı sıra Samanyolu Galaksisi'nin yapısı ve bileşimi hakkında bilgi sağlamaya devam edebilirler.
Voyager uzay araçları hala nasıl çalışıyor ve Dünya'ya hangi verileri gönderiyorlar?
Voyager uzay araçları orijinal tasarım ömürlerini 40 yıldan fazla aşmışlardır ve dikkatli bakım ve kalan güçlerinin kullanımı sayesinde hala çalışmaktadırlar. Şu anda kozmik ışınlar ve yıldızlararası gaz yoğunluğu ölçümleri de dahil olmak üzere yıldızlararası uzaydaki koşullar hakkında veriler göndermektedirler. Ayrıca gezegenimizdeki yaşam çeşitliliğini temsil etmek üzere tasarlanmış görüntü ve sesleri içeren altın bir plak şeklinde Dünya'dan bir mesaj da taşıyorlar.
Voyager uzay araçlarının yaptığı önemli keşifler nelerdir?
Voyager görevleri dış gezegenler ve uyduları hakkında bir dizi önemli keşif yaptı. Örneğin, Voyager 1 Jüpiter'in etrafında karmaşık bir halka sistemi keşfetti ve her iki uzay aracı da Jüpiter'in uydusu Io'da aktif yanardağlar keşfetti. Voyager 2 ise Uranüs ve Neptün etrafında yeni uydular ve Neptün'ün yüzeyinde daha sonra kasırga benzeri bir fırtına olarak tanımlanan büyük bir karanlık nokta keşfetti.
Kaynaklar: