Hermes, Antik Yunan'da ticaret, zenginlik, şans, bereket, hayvancılık, uyku, dil, hırsızlar ve seyahat tanrısıydı. Olimposlu tanrıların en zeki ve en yaramazlarından biri olarak anlatıldı. Çobanların koruyucusuydu, liri icat etti ve her şeyden önce Olimpos Dağı'nın elçisi ve habercisiydi. Bu nedenle tanrılar ve insanlık arasında rehber oldu. Romalılar, Hermes'i Merkür adıyla bildi. Hikayede mısır ekinlerinin ticaret tanrısı olduğundan Merkür adı alış-veriş anlamına gelen "merchandise"dan gelir. Bazı yazarlara göre Antik Mısır dinindeki Thoth, Musevilik'teki Uhnuh, Budizm'deki Buda, Zerdüştlük'teki Hoşeng ve İslam'daki İdris aynı kişidir ve Hermes'tir.
Hermes ve Ailesi
Hermes çok uzun bir tarihe sahip; MÖ 15. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar Miken uygarlığının Lineer B tabletlerinde kendisinden bahsedilir. Arkadyalı (Arcadia) bereket tanrısıydı ve Peloponez (Mora Yarımadası) için özel sevgisi vardı. Antik Yunanlılar, Hermes'in Zeus ve nemf Maia'nın (Titan Atlas'ın kızı) oğlu olduğuna ve Arkadya'daki Killene Dağı'nda doğduğuna inanıyorlardı. Hermes mitolojide aynı zamanda pastoral tanrı Pan ve Myrmidonların liderlerinden biri olan Eudoros'un babasıdır, ne var ki hiçbir Yunan efsanesinde eşi olduğu geçmez. Hermes'in hareketi temsil ettiği fikri hem Nemfler hem Harites (Üç Güzeller) lideri olmasında görülür.
Hermes'in Hikayesi
Şeytani karakteri ve sürekli eğlence arayışı ile tanınan Hermes, Yunan mitolojisindeki en renkli tanrılardan biriydi. Henüz bebekken, üvey kardeşi Apollo'nun kutsal 50 sığır sürüsünü Pierya'dan çaldı ve izlerini takip etmeyi zorlaştırmak için ağaç kabuğundan ayakkabı giydirdi. Hermes bu nedenle hırsızlarla ilişkilendirildi. Çaldığı sürü satirler tarafından Arkadya'da bir mağarada gizlenirken bulundu.
Zeus ve Olimpos tanrılarının önünde yapılan duruşmadan sonra Apollo'ya lirini vermesi halinde Hermes'in sürüyü almasına izin verildi (iki tane kurban ettiğinden 48 tane kalmıştı). Bu bölüm, Hermes'in bağlı olduğu fiziksel ve ahlaki sınırları nasıl aştığını gösterir ve ünlü Yunan mitolojisi uzmanı Robert Graves'e göre tarihsel olaylarla ilgisi olabilir:
Kurnaz Messenialılar tarafından komşularına yapılan büyükbaş hayvan hırsızlığı baskını geleneği ve bunların sona erdirildiğine dair antlaşmanın, barbar Helenlerin Orta ve Güney Yunanistan'da buldukları Kreto-Helladik medeniyetlerin yönetimini tanrı Apollon adına ele geçirip, sömürdüğü mitolojik hikayeyle birleştirildiği görülür. (66)
Özellikle Zeus'un habercisi ve elçisi olarak Hermes birçok mitolojik olayda yer alıyor. En ünlüsü de Io'yu serbest bırakmak için Zeus'un emriyle öldürdüğü çok gözlü (bazı kaynaklarda 100 gözlü) canavar Argos'u öldürmesiydi. Hermes ayrıca ikiz dev Otus ve Ephialtes tarafından bir yıldır kazanda tutulan Ares'i kurtardı. En bilinen rollerinden biri kayıkçı Charon tarafından Hades'e ulaştırılmak üzere Styx nehrinden geçirilen ruhların lideri olmasıdır. Hermes aynı zamanda en az bir kez Poseidon'un üç başlı mızrağını, Artemis'in oklarını ve Afrodit'in kemerini çalmasıyla düzenbaz olarak nitelendirildi.
Hermes ve Diğer Kahramanlar
Hermes, Homeros'un İlyada'sında Truva Savaşı'nda yer alır. Her ne kadar uzun bir pasajda Truva Kralı Priam'a ölen oğlu Hector'un bedenini bulmada danışman ve rehber olarak hizmet etse de Hermes aslında Truva Savaşı'nda Akaları destekledi. Tanrı, Homeros tarafından en çok 'Argos'un katili, rehber Hermes' ve 'İyi Kapli Hermes' olarak tanımlanır. Hermes, Odisseus'a özellikle Ithaca'ya yaptığı uzun geri dönüş yolculuğunda (Homeros'un Odyssey'sinde anlatıldığı üzere) çokça yardım eder. Örneğin, ona Circe'nin büyülerine karşı panzehir verir. Hermes'in yardım ettiği bir diğer kahraman ise Perseus'du. Hermes ona adamanttan yapılma kırılmaz bir kılıç veriyor ve Medusa'nın yerini ortaya çıkaracak Graeae kardeşlere ulaşmasına yardım ediyordu.
Hermes'in İnsanlar İçin Tarihteki Yeri
Hermes ateşi, alfabeyi, zarları (aslında aşık oyunu) icat etmesi ile biliniyor ve bu nedenle kumarbazlar tarafından şans ve zenginlik tanrısı olarak tapıldı. Hikayeye göre Hermes kaplumbağa kabuğundan müzik enstrümanı liri icat etti. Panflütü icat ettiği için çobanların koruyucusu kabul edildi.
Gezginler onu koruyucuları olarak görüyorlardı ve fallus sembolüne sahip taş sütunlar (herma) yol kenarlarına dikilerek yoldan geçenlere rehberlik ve iyi şans sunması bekleniyordu. Herma özellikle sınırlara konulurdu; amaç tanrılar ve insanlar arasındaki elçi olarak Hermes'in rolünü ve ölüler için bir sonraki hayata rehberlik etme işlevini hatırlatmaktı. Hermes ayrıca evin koruyucusuydu ve insanlar onun şerefine sık sık kapılarının önüne küçük mermer steller yerleştirirdi.
Diplomatik becerileriyle ünlüydü ve de dillerin ve retoriğin koruyucusu kabul edildi. Hatipler, kelimeleri gönderenden alıcıya aktaran Hermes'i koruyucuları saydılar. Tercümanlar da buna dahildi ve bugün bile metinlerin incelenmesi ve yorumlanması onun adını taşır: Hermenötik. Helenistik dönemde Hermes sık sık gymnasia ile ilişkilendirildi ve sporcu gençlerin koruyucusu görüldü. Hermes'in Latince adı olan Merkür, Güneş Sistemi'ndeki en küçük, en hızlı ve Güneş'e en yakın gezegene verilmiştir.
Hermes Kültleri
Hermes, Yunan dünyasının hemen her yerinde, özellikle de Killene Dağı'ndaki Peloponez'de ve de Megalopolis, Korint ve Argos gibi şehir devletlerinde onurlandırıldı. Her yıl genç erkekler için Hermaia festivalinin düzenlendiği Atina, bu tanrı için en eski kültlerden birine sahipti. Delos, Tanagra ve Kikladlar, Hermes'in özellikle popüler olduğu diğer yerlerdi.
Ancak Hermes'in Kato Simi'deki Girit'te kutsal bir alanı daha vardı. Burada Genç erkekler iki ay süren tam vatandaşlık ayininde dağlarda yaşlı erkeklerle eşcinsel ilişki yaşardı. Girit'teki Hermaea isimli bir başka festivalde kölelerin geçici olarak efendilerinin yerini almalarına izin verilirdi. Hermes'in her türden sınırları aşma yönü burada yine kendini gösterir.
Sanatta Hermes
Antik Yunan Arkaik ve Klasik sanatında Hermes, kerykeion veya caduceus asasını tutarken (haberci rolünü gösterir, sopa yarıktır ve tepesi açık 8 rakamına benzer) kanatlı sandaletler, (haberce rolünün simgesi), uzun bir tunik veya leopar derisi, bazen kanatlı bir başlık (petasos) ve bazen bir lir ile tasvir edilir.
Ayrıca, özellikle Boeotian ve Arkadya sanatında çobanların koruyucusu olarak koç taşır. Gençlerle olan alakası nedeniyle tarihte yer yer bebek Herkül'ü veya Aşil'i tutarken tasvir edildi. Aynı zamanda ticaretle olan ilişkisi, kese taşıdığı Delos mühürlerinde görülür. Yunan sanatında Hermes'in belki de en ünlü tasviri, bir zamanlar Olimpos'taki Hera tapınağında duran ve şimdi alandaki arkeoloji müzesinde bulunan Praksiteles (yaklaşık MÖ 330) heykelidir.
Hermes Hakkında Sık Sorulan Sorular
Hermes Ne Tanrısıdır?
Hermes sınırların, yolların ve yolcuların, hırsızların, sporcuların, çobanların, ticaretin, hızın, kurnazlığın, zekânın ve uykunun tanrısı.
Tanrı Hermes'in Güçleri Nelerdir?
Hermes bir Olimposlunun tipik güçlerine sahiptir; insanüstü güç, dayanıklılık, dayanıklılık, çeviklik ve refleksler. Ölümsüzdür ve tüm dünyevi hastalıklara karşı dirençlidir. Hermes, diğer Olimposlu tanrı veya tanrıçalarınkinden daha yüksek hızlarda koşabilir ve uçabilir.
Hermes Güçlü bir Tanrı mı?
Tüm Yunan tanrıları gibi Hermes de ölümsüzdü (ölemezdi) ve çok güçlüydü. Özel yeteneği hızdı. Tanrıların en hızlısıydı ve hızını diğer tanrılara mesaj taşımak için kullanırdı. Ölülerin Yeraltı Dünyası'na götürülmesine yardım eder ve asasıyla insanları uyutabilirdi.
Hermes ve Afrodit'in Çocuğu Var mıydı?
Hermaphroditus, Yunan efsanesine göre Hermes ve Afrodit'in oğluydu. Onu bir havuzda yıkanırken gören su perisi Salmacis ona aşık olmuş ve asla ayrılmamaları için dua etmiştir.
Hermes Kime Aşıktı?
Sevgilileri arasında ona Hermaphroditos adında bir çocuk doğuran Afrodit, Persephone ve diğer birkaç ölümlü ve tanrıça vardır. Perseus da dahil olmak üzere birkaç erkek sevgilisi de olmuştur. Çocukları arasında Hermaphroditos, Pan, mesaj tanrıçası Angelia ve birkaç ölümlü çocuk vardır.
Kaynaklar:
1.Greek Gods & Goddesses. https://greekgodsandgoddesses.net/gods/hermes/
2.Hermes :: The Messenger of the Gods. https://www.greekmythology.com/Olympians/Hermes/hermes.html