Yaygın olarak reçete edilen anksiyete ilacı pregabalin ile bağlantılı ölümlerde önemli bir artış olmuştur. İngiltere ve Galler'de 2018 yılında pregabalin ile bağlantılı 187 ölüm gerçekleşirken, bu sayı 2022 yılında iki katından fazla artarak ilaca bağlı 441 ölüm gerçekleşmiştir.
Basında çıkan son haberler, bu ölümleri "hayatları mahveden" bir ilacın neden olduğu "ABD tarzı bir opioid salgınına" işaret etmek olarak çerçeveledi. Yüz binlerce Amerikalının opioidler nedeniyle öldüğü düşünüldüğünde bu adil bir karşılaştırma değildir. Bu raporlar, özellikle reçete edilenler arasında, ilaç hakkında gereksiz paniğe yol açmaktan başka bir işe yaramayabilir.
Pregabalin (Lyrica ve Alzain markalarıyla da bilinir) epilepsi, sinir ağrısı ve anksiyete gibi çeşitli sağlık sorunlarının tedavisinde kullanılır. İlaç ilk olarak 2004 yılında Avrupa ve ABD'de kullanım için onaylanmıştır.
Pregabalin ödüllendirici özelliklere sahiptir ve öfori, sakinlik ve rahatlama duyguları üretebilir. Bu etkiler, reçetesi olmayan kişilerin bile neden pregabalin aradığını açıklayabilir.
Pregabalin tek başına genellikle tehlikeli değildir, ancak tüm ilaçlarda olduğu gibi kafa karışıklığı ve baş ağrısı gibi potansiyel yan etkileri vardır. Ayrıca, özellikle uzun süreli alındığında bağımlılık riski de taşıyabilir.
Ancak pregabalinin tehlikeli hale gelebileceği nokta, reçete edildiği şekilde kullanılsın ya da kullanılmasın, olumsuz etkileşime girdiği diğer ilaçlarla birlikte alınmasıdır.
Pregabalin ideal olarak diğer opioidler, bazı uyku yardımcıları, benzodiazepinler (başka bir anksiyete ilacı sınıfı), kas gevşeticiler ve hatta bazı diyabet ve epilepsi ilaçlarıyla birlikte kullanılmamalıdır. Pregabaline atfedilen ölümlerin çoğu, diğer ilaçlarla etkileşime girerek solunumun baskılanmasına yol açmasından kaynaklanmaktadır.
İngiltere'de 2004-2020 yılları arasındaki pregabalin ölümlerinin analizi, ölümlerin yüzde 90'ından fazlasında diğer opioidlerin (metadon veya morfin dahil) varlığının tespit edildiğini göstermiştir. Ancak vakaların yalnızca dörtte birinde bu opioidler kişiye gerçekten reçete edilmiştir. Bu da insanların bu ilaçları muhtemelen doktorları aracılığıyla değil, yasadışı yollardan temin ettiklerini göstermektedir. Benzer şekilde, pregabalinin reçete edilip edilmediği ya da kişinin reçetesiz mi temin ettiği verilerden net olarak anlaşılamamaktadır.
Bu veriler yalnızca 2020 yılına kadar geçerli olsa da, pregablin ile bağlantılı son ölümler için de benzer bir tablonun ortaya çıkması muhtemeldir.
Ölümler
Pregablin ölümlerindeki son artış, kısmen ilacı reçete eden kişi sayısındaki artışla aynı zamana denk gelmektedir. Sadece Birleşik Krallık'ta 2022 yılında pregabalin için 8,4 milyon reçete yazılmıştır. Bu rakam 2016'da 5,5 milyondu.
Bu durum, özellikle diğer ilaçların birlikte kullanımıyla ilgili olarak hasta riskini azaltmak için daha fazla destek sağlanması gerektiğini gösterebilir. Hem reçete yazanların hem de hastaların, bağımlılık potansiyeli de dahil olmak üzere pregabalin kullanımının potansiyel riskleri konusunda eğitilmeleri gerekmektedir. Hastalar ve reçete yazanlar ayrıca pregabalinin etkileşime girdiği ilaçların ve bu tür kombinasyonların yaratabileceği etkilerin farkında olmalıdır.
Reçete yazanlar ayrıca hastaların hala fayda gördüğünden emin olmak için pregabalin reçetelerini düzenli olarak gözden geçirmelidir. Aksi takdirde, ilacı anksiyete için alan bir kişiye psikolojik terapiler gibi başka tedaviler önermek daha uygun olabilir.
Ancak daha önce pregabalin ile bağlantılı ölümlere karışan ilaçların profili ışığında, ilaç eğitiminin tek başına yeterli olmayacağı açıktır.
Bazı gruplar pregabalinden daha fazla zarar görme riski altında olabilir. Örneğin, madde kullanım bozukluğu geçmişi olan kişilerde yüksek düzeyde eşlik eden ruh sağlığı sorunları vardır ve anksiyete için kısa süreli bir tedavi olarak pregabalin reçete edilebilir.
Ancak ruh sağlığı ve uyuşturucu tedavisi desteği genellikle farklı hizmetler tarafından sağlandığından, bu hizmetler arasındaki iletişim eksikliği bazen bir hizmetin diğerinin hangi ilaçları reçete ettiğinin her zaman tam olarak farkında olmadığı anlamına gelebilir – bu da potansiyel olarak zararlı ilaç etkileşimlerine yol açabilir.
Kanıtlar ayrıca yasadışı pregabalin kullanımının hem Avrupa hem de Kuzey Amerika'da büyüyen bir sorun olduğunu göstermektedir. Bir sokak ilacı olarak bulunabilirliği, kullanıcıların pregabalini sentetik opiat, metadon gibi diğer ilaçlarla birlikte almanın risklerinin farkında olmadıkları anlamına gelebilir.
Buna bir de olumsuz sonuçlardan korkma komplikasyonu ekleniyor. Pregabalin reçete edilen ve yasadışı uyuşturucu kullanan bir kişi bunu doktoruna bildirmeyebilir. Yasadışı opioidleri daha az sıklıkla kullanan kişiler de (eğlence amaçlı veya ağrı ya da ruh sağlığı sorunlarını kendi kendine tedavi etmek için) yüksek risk altındadır.
Kanıtlar ayrıca İngiltere'nin kuzeyinde yaşayanlara güneyde yaşayanlara kıyasla daha fazla pregabalin reçete edildiğini göstermektedir. Diğer araştırmalar da sosyal yoksunluk ve ilaç reçeteleme arasında bir bağlantı olduğunu göstermiştir – İngiltere'nin daha yoksun bölgelerinde yaşayan insanlara pregabalin gibi ilaçlar daha yüksek oranlarda reçete edilmektedir. Mahrumiyet bölgelerinde yaşayanlar, belirli ilaçları almanın veya birleştirmenin risklerini bilme desteği de dahil olmak üzere ihtiyaç duydukları desteği alamayabilir ve bu da onları daha fazla zarar görme riskiyle karşı karşıya bırakabilir.
Bu ölümlerin tam olarak neden gerçekleştiğini anlamak, ilaçtan kaynaklanan zarar ve ölümleri azaltmak için stratejiler geliştirmek açısından önemlidir. Pregabalin reçetelerini basitçe durdurmak pratik veya güvenli görünmemektedir, çünkü birçok insanın faydalandığı yararlı ve etkili bir ilaç olarak kabul edilmektedir. Yasa dışı pregabaline daha sert kısıtlamalar getirmek de pratik olmayacaktır ve hatta daha fazla zarara yol açabilir — 2019'da C Sınıfı bir ilaç haline getirildikten sonra olan da tam olarak budur.
İnsanların pregabalini reçeteli olsun ya da olmasın neden diğer ilaçlarla birlikte kullandıklarını anlamak, anlamlı bir şey yapılabilmesi için çok önemlidir.