Odin, Thor ve diğer İskandinav tanrıları, Viking efsanelerinin modern versiyonlarında genellikle "iyi adamlar" olarak gösterilir. Ancak Eski İskandinav Mitolojisi'nde tanrılar nadiren kahraman olarak tasvir edilir. Kusurlu, açgözlü, intikamcı ve acımasızdırlar.
Orijinal efsanelerde, tanrılar İskandinav mitolojisinin devleri olan Jotunlara karşı bir soykırım eylemi gerçekleştirmiş ve daha sonra onları eğlence için avlamışlardır. Kültür meseleleri yüzünden Vanir tanrılarına savaş açmışlar ve intikam için çocukları öldürmüşlerdir.
Şimdi İskandinav tanrılarının kahraman mı yoksa kötü adam mı olduklarına karar vermek için işledikleri bazı suçlara bakalım.
Odin Ymir'e karşı
Nesir Edda (Prose Edda)'da bulunan İskandinav yaratılış efsanesine göre, ortaya çıkan ilk varlıklar Jotun Ymir ve tanrı Buri idi. Onlar tüm devlerin ve tanrıların ataları oldular.
Buri, dişi devlerle eski usulde üremiş gibi görünmektedir. Ymir ise eşeysiz olarak üremiş ve koltuk altlarının terinden hem erkek hem de dişi devler çıkmıştır. Bacaklarından da altı başlı varlıklar doğmuştur. Bu arada Buri'nin Bor adında bir oğlu oldu. Onun da Odin, Vili ve Ve adında üç oğlu oldu. Odin ve kardeşleri, kendi sayıları azken Ymir'den çok sayıda dev çıkmasından endişelenmeye başladılar. Ymir'i öldürmeye karar verdiler.
Düzyazı Edda'ya göre, ilksel varlığın ölümü muazzam bir kan seline neden oldu. Bu, ırklarını daha kabul edilebilir bir hızda yeniden üretmeye devam eden iki dev hariç tüm devleri öldürdü. Odin ve kardeşleri daha sonra Ymir'in bedenini dünyayı uygun gördükleri şekilde yeniden şekillendirmek için kullandılar.
Ymir'in bedeni ve kemikleri toprağa ve dağlara, kanı etrafı çevreleyen denize dönüştü ve kafatası bu yeni dünyanın gökyüzü olarak tepede asılı kaldı. Dünyalarını doldurmak için insanoğlunu yarattılar. Yarattıklarını korumak için insanları Midgard'a yerleştirdiler ve onu Ymir'in kirpiklerinden yapılmış bir çitle çevirdiler.
Günümüze ulaşan kaynaklar Ymir'in yavrularının neden olduğu herhangi bir özel sorundan bahsetmez, sadece sayılarının hızla arttığından bahseder. Belki de devlerin doğası hakkındaki genel bilgiye dayanarak devlerin kaosa neden olduğu sonucunu çıkarmamız gerekiyor. Yine de tanrıların dev kadınlarla çiftleşmek gibi bir sorunu yoktu.
Odin'in annesi dev dişi Bestla'ydı. Odin'in kendisi de Thor'u doğuran dev dişi Jord ile çiftleşmişti. Ymir'in öldürülmesini bir soykırım eylemi olarak görmek zor değildir.
Thor Devleri Eğlence İçin mi Avlıyordu?
Yeni dünyanın yaratılmasının ardından Thor insanlığın koruyucusu oldu. Devleri kontrol altında tutmak ve kudretli çekici Mjolnir ile onlarla savaşmakla görevlendirildi. Ancak devlerle yaptığı savaşların hikayeleri genellikle kahramanca koruma eylemlerinden ziyade eğlenceli maceraları anlatır.
Bir hikâyede tanrılar, dev Hrungnir'in kaybettiği eğlenceli bir bahsin ardından onunla birlikte içki içmektedir. Ancak Hrungnir o kadar sarhoş ve kavgacı olur ki tanrılar ondan bıkar ve Thor'dan onu öldürmesini isterler. Thor deve arkadan yaklaşır ve onu çabucak öldürmek niyetindedir.
Ancak Hrungnir bunu korkaklık olarak nitelendirir. Yeteneklerini sergilemek için hiçbir fırsatı kaçırmayan Thor, düello teklifini kabul eder. Gök gürültüsü tanrısı kazanır ve rakibini öldürür.
Başka bir seferinde Thor dev Hymir'i ziyarete gider. Yeme ve içme yeteneğiyle ünlü olan Thor, Hymir'in masasında bir oturuşta iki bütün öküzü tek başına yer. Daha fazla hayvanını kesmek istemeyen Hymir, Thor'a bir sonraki öğünlerini yakalamak için balığa çıkmaları gerektiğini söyledi. Thor, Hymir'in öküzlerinin geri kalanını kafalarını yem olarak kullanmak üzere öldürdü. Hymir yıkılmıştı ama ev sahibi olarak görevi olduğu üzere Thor'u ağırlamaya devam etti.
İkisi birlikte kürek çekerek denize açıldıklarında, akşamki yemek için fazlasıyla yeterli olan çok sayıda devasa balık yakaladılar. Ancak Thor tatmin olmamış ve daha da büyük balıklar yakalamak için kürek çekmekte ısrar etmiş. Thor sonunda oltasına, tanrının dengesini bozacak kadar büyük ve güçlü bir şey takıldı.
Hymir bunun Thor'un gücüne meydan okuyabilecek birkaç yaratıktan biri olan korkunç deniz yılanı Jormungandr olduğunu hemen anlamış. Hymir, Thor'u yaratığı yukarı çekmemesi konusunda uyardı, çünkü devasa gövdesi dünyada gelgit dalgalarına neden olacaktı. Thor aldırış etmemiş.
Sonunda Hymir korkusundan Thor'un oltasını kesti ve yılan okyanusun derinliklerine geri battı. Thor o kadar sinirlenmiştir ki, ev sahibini denize atıp kürek çekerek uzaklaşmış ve muhtemelen Hymir'i ölüme terk etmiştir.
Thor'un devlerle karşılaşmaları hiçbir zaman kahramanca korunma açısından anlatılmaz. Bunlar neredeyse her zaman yeteneklerini göstermeye hevesli güçlü bir savaşçının hikâyeleridir. Spor olsun diye devleri avlayan ve öldüren bir savaşçı.
Asgard'ın Duvarlarınının İnşası
Aesir-Vanir savaşından sonra, Aesir tanrıları gelecekteki düşmanlarına karşı krallıklarını güçlendirmeleri gerektiğine karar verdiler.
Bu ihtiyacı duyan bir inşaatçı Asgard'a geldi ve duvarlarını inşa etmeyi teklif etti. Ödeme olarak Freyja ile evlenmeyi, güneşi ve ayı istedi. Tanrılar bu bedeli ödemek istemediler ama Loki bir plan yaptı. O zamanlar bir dev olan Loki'nin, Odin ile yaptığı kan kardeşliği anlaşması nedeniyle Asgard'da yaşamasına izin veriliyordu.
Loki, inşaatçının anlaşmasını kabul etmelerini ancak görevi imkansız hale getirmelerini önerdi. Bunun üzerine tanrılar inşaatçıya işi tek bir sezonda, hiç kimsenin yardımı olmadan tamamlaması gerektiğini söylediler. Duvarları bitiremeyeceğine inanıyorlardı ama onun bir sezonluk emeğini bedavaya getireceklerdi. İnşaatçı, atı Svadilfari'nin kendisine yardım etmesi şartıyla kabul etti. Anlaşma yapıldı.
Çok geçmeden Svadilfari'nin eşsiz derecede güçlü ve çalışkan bir at olduğu anlaşıldı. Bu özel atın yardımıyla, inşaatçı işi son teslim tarihinden önce bitirebilecek gibi görünüyordu. Tanrılar Loki'ye onları anlaşma yapmaya ikna ettiği için kızdılar ve sorunu çözmesini istediler.
Loki güzel bir kısrağa dönüştü ve kadınsı cazibesiyle Svadilfari'nin dikkatini dağıttı. Loki kısrakken hamile kaldı ve Sleipnir adında sekiz bacaklı inanılmaz bir aygır doğurdu. Atı Odin'e küheylanı olarak hediye etti.
İşini tamamlayamadığı için tanrılar inşaatçıya ödeme yapmak zorunda kalmadılar. Ancak olaydan sonra, inşaatçının bir dev olduğunu keşfettiler ve onu yine de öldürdüler.
Tanrılar Loki'yi kendilerini kandırdığı için suçlamış olsalar da, kimse onları saygın bir zanaatkâr olduğuna inandıkları birini kandırmaya zorlamadı. İnşaatçıyı öldürme kararları tamamen bağnazlığa dayanıyordu.
Loki'nin Çocuklarını Bağlamak
Belki de Aesir tanrılarına atfedilebilecek en kötü suçlardan biri Loki'nin çocuklarına yaptıkları muameleyle ilgilidir. Loki'nin Sleipnir'e ek olarak birkaç çocuğu daha olmuştur.
Loki'nin dev dişi Angrboda'dan üç çocuğu olmuştur: büyük yılan Jormungandr, güçlü kurt Fenrir ve dev dişi Hel. Tek tek çocuklar hakkında hiçbir şey bilmeyen Aesir, böylesine korkunç bir birlikteliğin çocuklarının kontrolsüz bırakılamayacak kadar tehlikeli olduğuna karar verdi. Her birini en az zarar verebilecekleri bir yere hapsetmeye karar verdiler.
Genç ve küçük yılan Jormungandr'ı Midgard'ı çevreleyen sulara atmaya karar verdiler. Bu tehlikeli bir karar olarak sonuçlandı. Yılan o kadar büyük bir boyuta ulaştı ki, sonunda tüm dünyayı çevreledi ve kuyruğunu ağzında tuttu.
Kurt Fenrir zapt edilemeyecek kadar güçlüydü, bu yüzden kendisini hapsetmesi için onu kandırmak zorunda kaldılar. Tanrılar korkunç zincirler yaptılar ve sonra Fenrir'e bunları takmasını ve gücünü göstermek için kırmasını önerdiler. Kurt kabul etti ve bunu birçok kez kolayca yaptı. Sonunda tanrılar cücelerden kurdele kadar hafif ama kırılmaz olan bazı büyülü zincirler aldılar. Fenrir'den aynı başarıyı tekrarlamasını istediler.
Şüphelenen Fenrir, ancak tanrılardan biri iyi niyet göstergesi olarak elini ağzına koyarsa zincirleri takmayı kabul etti. Bu, zincirleri kıramazsa onu serbest bırakacaklarını garanti etmek içindi. Tanrı Tyr kabul etti ve Fenrir'i kalıcı olarak hapsetmek için elini feda etti.
Dişi dev Hel korkunç bir suratla doğdu. Vücudunun yarısı canlı, diğer yarısı ise ölüydü. Tanrılar onu korkunç buldu ve bir ölüler diyarı olan Helheim'ı yönetmesi için gönderdi. Orada bir kraliçe olsa da, yaşayanların dünyasından sürgün edildi.
Ancak bunlar Aesir'in Loki'nin çocuklarına karşı işlediği en kötü suçlar değildir. Aesir tanrıçası Sigyn'den iki çocuğu daha oldu. İsimleri Narfi ve Vali'ydi.
Aesir sonunda Loki'yi tanrı Balder'in ölümündeki rolü nedeniyle Asgard'dan attı. Ceza olarak da onu başının üzerinde zehirli bir yılanın asılı olduğu bir kayaya zincirlemeye ve sonsuza dek üzerine yakıcı zehir damlatmaya karar verdiler.
Ancak görünüşe göre bu yeterli bir ceza değildi. Tanrılar öfkelerini Loki'nin çocuklarına yöneltmişler. Vali'yi bir kurda dönüştürerek duyularını kaybetmesini sağladılar ve kardeşi Narfi'yi öldürerek bedenini parçalara ayırdılar. Daha sonra Narfi'nin bağırsaklarını Loki'yi kayaya bağlamak için kullandılar.
Tanrıların Loki'nin çocuklarına davranışını zulümden başka bir şey olarak tanımlamak zordur.
Ragnarök: Kıyamet mi, Haklı İntikam mı?
Ragnarök, İskandinav mitolojisinde dünyanın nasıl sona ereceğine dair bir kehanettir. Kötülüğün güçlerinin Asgard'a saldıracağı bir kıyamet olarak tanımlanır. Tanrıların güçleri devlerin güçlerine karşı savaşacak, bu da karşılıklı yıkım ve tüm yaşamın sona ermesiyle sonuçlanacaktır.
Kıyamet, Loki ve Fenrir'in zincirlerini kırmalarını sağlayacak depremler de dahil olmak üzere birçok alametle müjdelenir. Bu bozulma aynı zamanda Hel'in Helheim'dan çıkmasını ve Jormungandr'ın sularından çıkmasını sağlayacaktır.
Loki ve çocukları Asgard'a yapılacak saldırıya öncülük edeceklerdir. Fenrir Odin'i bütün olarak yutacak. Thor ve Jormungandr ölümüne savaşacak. Thor yılanı öldürecek ama Jormungandr Thor'un üzerine o kadar çok zehir kusacak ki Thor birkaç dakika içinde ölecek. Loki, Heimdall'ı öldürecek ve Tyr, Hel'in kişisel bekçi köpeği Garmr tarafından öldürülecektir.
Tanrıların geçmişteki eylemleri göz önüne alındığında, bu saldırı pek de sebepsiz görünmüyor. Tanrılar, etraflarındakilere, özellikle de Loki'nin çocuklarına duyarsızca davranarak kaderlerini mühürlemiş gibi görünmektedirler.
