Antarktika'yı çevreleyen deniz buzunun üst üste üçüncü yılda da rekor denebilecek düşük seviyelere ulaşması, buzun iklim değişikliğine bağlı olarak kalıcı bir "rejim değişikliğine" uğradığı ve bunun buz sahanlıkları, Antarktika ekosistemleri ve küresel iklim için endişe verici sonuçlar doğuracağı yönündeki endişeleri artırdı. Araştırmacılar, böyle bir değişimin gerçekleşip gerçekleşmediğinin belirsizliğini koruduğunu, ancak birkaç ay içinde daha fazla kanıt görebileceğimizi söylüyor.
Antarktika deniz buzu uzun zamandır beklentilere meydan okuyor. Kuzey Kutbu'ndaki deniz buzu azalırken bile deniz buzu örtüsü 2015'e kadar arttığında, azalmasını öngören modelleyiciler şaşkına döndü. Ardından, deniz buzu örtüsü ertesi yıl ortalamanın keskin bir şekilde altına düştü ve 2017'nin başlarında rekor düşük seviyeye ulaştı. Buz 2022'de ve ardından 2023'ün başlarında bir başka rekor düşük seviyeye ulaştığında bu bir trend gibi görünmeye başladı.
Avustralya'daki Tazmanya Üniversitesi'nden Edward Doddridge, buzun geçen yılın ortasındaki Antarktika kışı boyunca toparlanamaması ve ortalamanın o kadar altında kalması üzerine araştırmacıların şok olduğunu söylüyor ve ekliyor: "İstatistiksel modellerimiz artık çalışmıyordu."
ABD'deki Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi'ne göre, 2024'te deniz buzu örtüsü yine rekor seviyeye yakın bir şekilde küçüldü ve 20 Şubat'ta sadece 1,99 milyon kilometrekarelik minimum ölçüye ulaştı — kayıtlardaki en düşük ikinci rakam. Doddridge, "şimdi tüm gözler kış deniz buzunda" diyor. "Eğer 2024 yılı da geçen yılki gibi geçerse, Antarktika deniz buzunun potansiyel olarak geri döndürülemez bir şekilde değiştiğini gösteren pek çok kanıt olacak."
Ancak Massachusetts'teki Woods Hole Oşinografi Enstitüsü'nden Catherine Walker, sürekli düşük deniz buzunun iklim değişikliğinden kaynaklanan kalıcı bir değişimi temsil edip etmediğinin belirsizliğini koruduğunu söylüyor. "Bu bir trend mi, yoksa uzun bir blip mi ya da bir rejim kayması mı?"
Belirsizliğin bir kaynağı, Antarktika deniz buz örtüsünün sadece 1979'a kadar uzanan kısa uydu kaydıdır. Bu sınırlı görünüm, deniz buzundaki mevcut dalgalanmanın Antarktika'daki doğal değişkenliğin bir parçası mı yoksa iklim değişikliğine bir yanıt mı olduğunu bilmeyi zorlaştırıyor. British Antarctic Survey'den Caroline Holmes, deniz buzundaki değişimin büyüklüğünün her ikisinin bir kombinasyonu olduğunu düşündürdüğünü söylüyor.
Araştırmacılar ayrıca, atmosfer ve okyanusun deniz buzundaki değişiklikleri nasıl yönlendirdiğinden de tam olarak emin değiller, bu da bu değişikliklerin neden olduğunu anlamanın önemli bir parçası. Walker, aşırı sıcaklıklar ve rüzgar düzenindeki değişikliklerin geçen kış gözlemlenen şaşırtıcı derecede düşük buz seviyelerine katkıda bulunduğunu söylüyor. Ancak Doddridge ve meslektaşları tarafından yapılan yeni bir çalışma, atmosferdeki bu değişikliklerin son on yılda deniz buzundaki değişiklikleri açıklamak için yeterli olmadığını ortaya koydu.
Kaliforniya'daki Stanford Üniversitesi'nden Zachary Kaufman, okyanus sıcaklığı ve tuzluluğundaki değişikliklerin de deniz buzu örtüsündeki değişimleri yönlendirdiğini, ancak bu faktörlerin karmaşık etkileşimini değerlendirmenin mevcut modellerin çözemediği bir "tavşan deliği" olduğunu söylüyor. Ayrıca, normalde deniz buzunu sabitleyen büyük buzdağlarının hızla erimesi gibi hesaba katılması gereken başka modellemesi zor faktörler de var.
Deniz buzu örtüsünün düşük seviyesi, açık su normalde buz tarafından yansıtılacak radyasyonu emdiği için bir ısınma geri beslemesine de yol açmış olabilir. Doddridge'in Şubat ayında Louisiana'da düzenlenen Amerikan Jeofizik Birliği Okyanus Bilimi Toplantısı'nda sunduğu ve olası bir rejim değişikliğinin önemli bir tartışma konusu olduğu sonuçlara göre, bu ısı "hafızası" Güney Okyanusu'nda üç yıl kadar sürebilir ve her yıl ısıyı arttırabilir.
Eğer buz kalıcı olarak değiştiyse, bunun sonuçları Antarktika ve küresel iklim için önemli olabilir. Holmes, yerel olarak, deniz buzunun birçok Antarktika ekosisteminin temel bir bileşeni olduğunu söylüyor. Örneğin, deniz buzundaki polinya adı verilen açıklıklar, planktonlardan penguenlere ve yırtıcılara kadar tüm besin ağını destekleyen besin açısından zengin bölgeler sağlar.
Deniz buzunun kaybı aynı zamanda Antarktika buz tabakasının kenarlarından denize doğru uzanan buz sahanlıklarının okyanus dalgalarına daha fazla maruz kalması, daha fazla kırılma ve erimeye ve ardından deniz seviyesinin yükselmesine yol açması anlamına geliyor. Holmes, "Dalgalarla dövdüğünüz bir şeyi daha hassas hale getirirsiniz" diyor.
Deniz buzunun kaybı, Antarktika'dan küresel okyanusa soğuk su akışını değiştirerek küresel iklim üzerinde zincirleme etkiler bile yaratabilir. Deniz buzu, Antarktika yakınlarında batan yoğun su üreterek ve kıtadan uzakta eridiğinde tatlı su ekleyerek bu sirkülasyonu yönlendirmeye yardımcı olur. Walker, "Bu sirkülasyonu yavaşlatmak ya da durdurmak her yerde iklim üzerinde ciddi etkiler yaratabilir" diyor.
