21 Ocak 2024 tarihinde, bir metre büyüklüğünde bir asteroit (2024 BX1) Dünya atmosferine girdi ve UTC saatiyle 12:33'te (07:45 EST; 04:33 PST) Berlin üzerinde patladı. Dünya'ya ulaşmadan önce 2024 BX1, Apollo grubunun bir parçası olduğunu düşündüren bir yörüngeye sahip bir Dünya'ya Yakın Asteroit (NEA) idi.
Parçalar o zamandan beri Freie Universität Berlin, Museum für Naturkunde (MfN), Alman Havacılık ve Uzay Merkezi (DLR), Technische Universität Berlin ve SETI Enstitüsü'nden bilim insanlarından oluşan bir ekip tarafından tespit edildi ve "aubrit" olarak bilinen nadir bir asteroit türü olarak tanımlandı.
Aubrites adı, 14 Eylül 1836'da benzer bir göktaşının düştüğü Fransa'daki Aubrés köyünden gelmektedir.
Bu son göktaşının örneklerinin çıkarılmasından sorumlu ekip SETI Enstitüsü meteor astronomu Dr. Peter Jenniskens ve MfN araştırmacısı Dr. Lutz Hecht tarafından yönetildi. Onlara meteorun gökyüzünde patlamasından günler sonra MfN, Freie Universität Berlin, DLR ve Technische Universität Berlin'den personel ve öğrencilerden oluşan bir ekip katıldı.
Birlikte, meteor parçalarını Berlin'in yaklaşık 50 km batısındaki Ribbeck köyünün hemen güneyindeki tarlalarda buldular.
Parçaları bulmak, uzaktan bakıldığında diğer kayalara benzeyen ancak yakından bakıldığında oldukça farklı olan aubritlerin kendine özgü görünümü nedeniyle büyük bir zorluktu.
Diğer meteor türleri atmosferden geçerken oluşan aşırı ısı nedeniyle ince bir siyah cam kabuğa sahipken, aubritler çoğunlukla yarı saydam bir cam kabuğa sahiptir. Museum für Naturkunde'den bir araştırmacı olan Christopher Hamann, ilk sınıflandırmada yer almış ve araştırmaya katılmıştır. SETI Enstitüsü'nün basın açıklamasında da belirttiği gibi:
"Aubritler, insanların genellikle meteoritlerin nasıl göründüğünü hayal ettikleri gibi görünmemektedir. Aubritler daha çok gri bir granite benzer ve esas olarak magnezyum silikatlar enstatit ve forsteritten oluşur.
Neredeyse hiç demir içermez ve genellikle meteoritleri tanımanın iyi bir yolu olan camsı kabuk, diğer meteoritlerin çoğundan tamamen farklı görünür. Bu nedenle Aubritleri arazide tespit etmek zordur."
SETI Enstitüsü
Asteroid (2024 BX1) ilk olarak Macar astronom Dr. Krisztián Sárneczky tarafından Budapeşte'deki Konkoly Gözlemevi'ndeki teleskoplardan biri kullanılarak tespit edildi.
Onu izleme ve Dünya'nın atmosferine nereden çarpacağını tahmin etme görevi NASA'nın Scout misyonu ve ESA'nın Meerkat Asteroid Guard çarpma tehlikesi değerlendirme sistemleri tarafından yerine getirildi ve JPL/Caltech'ten Davide Farnocchia sık sık yörünge güncellemeleri sağladı.
2013'te Güney Rusya üzerinde patlayan Çelyabinsk meteoru gibi, bu patlama da birçok kişi tarafından görülmüş ve filme alınmıştır (ancak patlama herhangi bir hasara yol açmamıştır).
Bu, Jenniskens'in Dünya'ya düşen küçük bir asteroidi dördüncü kez kılavuzlu olarak kurtarmasıydı; daha önceki olaylar 2023'te Fransa'ya, 2018'de Botswana'ya ve 2008'de Sudan'a çarpmaydı. Kendisinin de açıkladığı gibi, bu son asteroidin izini sürmek özellikle zordu:
"Çek Bilimler Akademisi Astronomi Enstitüsü'nden meteor astronomları Dr. Pavel Spurný, Jirí Borovicka ve Lukáš Shrbený'nin güçlü rüzgarların meteorları nasıl savurduğunu hesaplayan ve ateş topunun yaydığı ışığa dayanarak bunların nadir bulunan enstatit zengini meteorlar olabileceğini öngören mükemmel yönlendirmelerine rağmen, arama ekibimiz başlangıçta bunları yerde kolayca tespit edemedi.
Meteoritleri ancak Polonyalı meteor avcılarından oluşan bir ekip ilk bulguyu tespit ettikten ve bize neye bakmamız gerektiğini gösterdikten sonra tespit edebildik. Bundan sonra ilk bulgularımız Freie Universität öğrencileri Dominik Dieter ve Cara Weihe tarafından hızlı bir şekilde yapıldı."
Dr. Pavel Spurný, Jirí Borovicka ve Lukáš Shrbený
Geçtiğimiz hafta Jenniskens'in MfN'deki meslektaşları meteor parçalarından biri üzerinde ilk analizlerini gerçekleştirdiklerini resmen duyurdular.
MfN'nin göktaşı koleksiyonunun bilimsel sorumlusu Dr. Ansgar Greshake tarafından yönetilen süreç, parçaların mineralojisini ve kimyasal bileşimini inceleyen bir elektron ışını mikroprobundan oluşuyordu.
Elde edilen sonuçlar, parçaların aubrit tipinde bir akondrit meteoruyla uyumlu olduğunu ortaya koymuş ve 2 Şubat 2024 tarihinde doğrulanmak üzere Meteoritical Society'nin Uluslararası İsimlendirme Komisyonu'na sunulmuştur.
Greshake, "Bu kanıtlara dayanarak, nispeten hızlı bir şekilde kaba bir sınıflandırma yapabildik" dedi. "Bu da koleksiyonların araştırma için taşıdığı muazzam önemin altını çiziyor. Şu ana kadar dünya çapındaki göktaşı koleksiyonlarında bu türden gözlemlenen yalnızca on bir başka düşüşe ait malzeme bulunmaktadır."
