Yeni bir inceleme, burun karıştırmanın Alzheimer hastalığına yakalanma riskini artırmada rol oynayabileceği hipotezini ileri sürüyor – ve bu bağlantı uzmanların artık ciddi bir şekilde değerlendirdiği bir bağlantı.
Bu, başlangıçta kulağa saçma gelen ancak üzerinde düşündüğünüzde mantıklı gelen fikirlerden biri. Basitçe söylemek gerekirse, parmaklarınızdaki bakteri ve virüsler, onları burnunuza sokarsanız sisteminize kolayca girebilir.
Burun boşluğunun çatısındaki koku alma sisteminin, hipokampus gibi Alzheimer'ın tahribat yaptığı beyin bölgelerine doğrudan bir yolu olduğunu unutmayın. Avustralya'daki Western Sydney Üniversitesi'nden incelemenin arkasındaki ekip, bunun bu riski tartmada çok önemli olabileceğini söylüyor.
Araştırmacılar yayınlanan makalelerinde "Alzheimer hastalığının gelişimine amiloid peptid ve tau birikimi de dahil olmak üzere birçok olası faktör katkıda bulunabilir, ancak daha yeni kanıtlar nöroinflamasyonun da patogenezinde – en azından kısmi – bir rol oynayabileceğini göstermektedir" diye yazıyor.
Son yıllarda ortaya çıkan araştırmalar, Alzheimer hastalığında nöroinflamatuar süreçlerin başlatılmasında veya hızlandırılmasında harici, istilacı patojenlerin olası katılımını araştırmıştır.
İncelemenin devamında, burun karıştırmanın – ya da teknik adıyla rhinotillexomania'nın – dolaylı olarak bu beyin iltihabına yol açabileceği ve bunun gerçekleşmesinin birkaç yolu olabileceği belirtiliyor.
Birincisi, burnumuzu karıştırmak parmak uçlarımızdaki herhangi bir şeyin (patojenler gibi) beyne doğru itilmesi anlamına gelir. İkincisi, burnumuzdan bir şeyler çıkarmak mikrobiyom dengesini etkiler ve potansiyel olarak vücuda karşı daha az etkili bir bariyer haline getirir.
Araştırmacıların da belirttiği gibi, burun karıştırmak daha önce de enfeksiyon riskinin artmasıyla ilişkilendirilmişti: örneğin geçen yıl yayınlanan bir çalışma, bu alışkanlık ile COVID-19'a yakalanma olasılığı arasında bir bağlantı olduğunu göstermişti.
2022 yılında yapılan bir başka çalışmada da burun karıştırma Alzheimer ile ilişkilendirilmişti, ancak bu durumda araştırma fareler üzerinde yapılmıştı. Burun epitelindeki (burun boşluğunu kaplayan doku) hasarın enfeksiyon riskini artırabileceğini ve beyinde Alzheimer hastalarında görülene benzer bir tepkiye yol açabileceğini gösterdi.
İncelemenin işaret ettiği diğer anlamlı göstergeler arasında, Alzheimer hastalarının beyinlerinde düzenli olarak bazı virüslerin bulunması ve Alzheimer belirtilerinin genellikle ilk olarak beynin kokuları algılayan kısmı olan koku alma ampulünde görülmesi yer alıyor.
Burnunuzu karıştırmanın Alzheimer riskini artırdığına dair kesin bir sonuca varmaktan hala çok uzağız, ancak işaretler orada – ve bu karmaşık hastalık hakkında daha fazla şey anladıkça, daha etkili tedaviler üzerinde de çalışabiliriz.
Araştırmacılar, "AD ile ilişkili nöroinflamasyonda koku patojen girişinin potansiyel rolünü anlamak, önleme için yeni yollar açıyor" diye yazıyor. Tüm giriş yolları arasında, COVID-19 salgınından öğrenildiği üzere, el hijyeninin iyileştirilmesi kolay bir önleme adımı olabilir.
