Dorothy Crowfoot Hodgkin meslek hayatını antibiyotikler, vitaminler, proteinler gibi tıbbi açıdan önemli doğal kimyasalların moleküler yapısını bulmaya adadı. Bilimde Nobel ödülü almış tek İngiliz bilim kadını Hodgkin dünya barışına adanmışlığı, gelişen ülkelerde bilim ve eğitimi teşvik etme çabalarıyla her kesimden insanın takdirini kazandı. Kadınlar arasında evlendikten sonra çalışmak yaygınlaşmadan çok önce eşini zorlu kariyerinde destekledi, üç çocuk büyüttü ve öncü bilimsel araştırmalarını yürüttü.
Dorothy Hodgkin Kimdir?
İngiliz sömürge idarecisi ve arkeolog bir ebeveynin dört kızının en büyüğü olan Dorothy Hodgkin, ilk kristallerini 10 yaşındayken küçük bir kimya sınıfında büyüttü ve hayatı boyunca sürecek bir tutkuya kapıldı. 1928 yılında Oxford Üniversitesi'nin kadınlara da eğitim veren kolejlerinden Somerville College'ında kimya eğitimine kabul edildi. Onur derecesiyle mezun oldu ve 1932'de John Desmond Bernal ile doktora eğitimi yapmak üzere Cambridge'e gitti. Parlak bir kristalografi uzmanı, solcu düşünür ve eylemci olan Bernal biyolojik moleküller üzerine çalışmaya başlamıştı. Hodgkin hem en yakın asistanı oldu hem de onun tutkulu sosyalist ilkelerini paylaştı.
İnsan bedeninin doğal kimyasal etkinlikleri her molekülde onlarca, yüzlerce ve hatta binlerce atomun birbirleriyle oluşturdukları bağın belirli üç-boyutlu düzenlenişine dayanır. Bir kimyasal maddenin saf kristaline X ışını demeti göndererek ve dağılan ışınların konumunu ve yoğunluğunu ölçerek, atomların birbirine göre konumlarını yeniden yapılandırmak mümkündür. Bu teknik yani X ışını kristalografisi ilk kez William ve Lawrence Bragg tarafından 1912 yılında gösterildi. Bernal ve Hodgkin bu tekniği sindirim enzimi pepsin gibi karmaşık biyolojik moleküllere ilk uygulayanlardır.
Dorothy Hodgkin 1943'te Oxford Üniversitesi'ne geri döndü. Somerville College'da araştırma görevlisi ve organik kimya profesörü oldu. Robert Robinson üniversite müzesinde kendi X ışını laboratuvarını kurması için ödenek buldu. Neredeyse hemen, protein hormonu insülin üzerinde çalışmaya başladı ama molekül hızlı bir çözüm bulmak için çok büyük, aparat ise çok ilkeldi. Karmaşık yapısını keşfetmesi 30 yıldan fazla sürdü.
B12 Vitamini ve İnsülinin Yapısı
Dorothy Hodgkin, Oxford'a döndükten kısa süre sonra Thomas Hodgkin ile karşılaştı, Aralık 1937'de evlendiler. Çocukları 1938 ve 1946 arasında doğdu, bu dönemde araştırmalarına devam etti. Penilisin Oxford'daki Dunn School of Pathology'de çalışan araştırmacılar tarafından yalıtılmış ve 1941'de ilk kez hasta insanlar üzerinde denenmişti. Savaş zamanı ilacın seri imalatına yardımcı olabilmek için iki düzine kadar atomun düzenlenişini analiz etmek öncelik meselesiydi. Mayıs 1945'teki Zafer Günü'ne dek Hodgkin kimyagerler arasındaki anlaşmazlığı çözmeyi ve kimyasal formül bilinmese bile X ışını kristalografisinin yapısını açığa çıkartabileceğini göstermeyi başardı.
Ünü arttıkça tüm dünyadan daha çok öğrenci ve meslektaş ona geliyordu. İkinci önemli başarısı kötücül anemi tedavisinde kullanılan B12 vitaminiydi; yapısını 1955'te çözdü. Pek çok ödülden sonra, 1964'te Kimya dalında Nobel Ödülü aldı. En parlak başarısı binlerce atomdan meydana gelen insülinin yapısını keşfetmesiydi, sonunda 1969 yılında yapısını tamamlamıştı.
Dorothy Hodgkin Tutkulu Barış Kampanyacısı
Nobel ödülü aldığında, Hodgkin kendisi için önemli diğer alanlardaki davalarda desteğinin anlamlı olabileceğini fark etti. 1975 yılında Doğu'dan ve Batı'dan bilim insanlarını nükleer silahlara karşı kampanya için bir araya getiren Bilim ve Dünya İlişkileri için Pugwash Konferansları'nın başkanı oldu; Vietnam'da barışı destekleyen örgütlere destek verdi. 1971'den itibaren Bristol Üniversitesi'nin rektörü olarak üniversite bütçelerindeki kesintilere karşı savaştı. Çin, Hindistan ve diğer gelişmekte olan ülkelere çok sayıda ziyarette bulunarak gelişmiş dünyanın daha fazla kaynak sahibi kurumlarına öğrenci ve bilim insanı değişimini yüreklendirdi ve Sommerville'den öğrencisi Başbakan Thatcher'ı Sovyetler Birliği ile diyaloğa girmeye çağırdı.
Bütün şöhretine rağmen Dorothy Hodgkin kibar, alçakgönüllü ve sessiz biriydi. Pek çok kadını kısmen örnek kişiliğiyle, kısmen doğrudan yardım edip destek vererek kariyerlerine kristalografide devam etmeleri için cesaretlendirdi. Hayatı boyunca sadece araştırmada yeni bir alan oluşturmakla değil, 28 yaşından beri artarak süren arterit ağrılarıyla baş ederken de çok büyük cesaret gösterdi. Tekerlekli sandalyeye mahkum olmasına rağmen, 1993 yazında Uluslararası Kristalografi Kongresi için Pekin'e son bir ziyarette bulundu. Tüm dünyadan arkadaşları ve meslektaşları, hayatını büyük bilimsel maceraya dahil olmaya adamış bu insanı görmekten heyecanlanmış ve duygulanmıştı.
Dorothy Hodgkin Sözleri
- "Kimya ve kristaller tarafından hayat boyu esir edildim."
- "Bir keresinde Manchester Üniversitesi için, Keşfin Anları adlı bir ders yazdım, burada önemli iki an olduğunu söyledim. Cevabı bulabileceğinizi anladığınız an ve ne olduğunu bilene kadar uykusuz kaldığınız an. Ne olduğunu bildiğinizde artık rahatlayabilirsiniz. "
- "Koenzim molekülünün bir bütün olarak ayrıntılı geometrisinin karmaşıklığı büyüleyicidir."
Dorothy Hodgkin Hakkında Sık Sorulanlar
Dorothy Hodgkin en çok ne ile ünlüdür?
Dorothy Crowfoot Hodgkin, II. Dünya Savaşı sırasında penisilin ve insülinin yapısını keşfederek Nobel Ödülü kazanan üçüncü kadın olmuştur.
Dorothy Hodgkin B12 vitamininin yapısını nasıl keşfetti?
1948'de B12 vitamininin x-ışını kristalografik analizine başladı ve 1957'de, Oxford Üniversitesi'nde x-ışını kristalografisi alanında üniversite okuyucusu olarak atandıktan bir yıl sonra, B12 vitamininin moleküler yapısını aydınlattı.
Dorothy Hodgkin insülini nasıl keşfetti?
Dorothy Hodgkin, kendi deyimiyle "hayatı boyunca kimyanın ve kristallerin esiri olmuş" bir çocuk olarak kristallere duyduğu ilgiyi, penisilin, B12 vitamini ve insülin moleküllerini "görmek" için çığır açan X-ışını kristalografisi kullanımına dönüştürmüştür.
Dorothy Hodgkin neden Nobel Ödülü'nü kazandı?
Dorothy Hodgkin, X-ışını kristalografisini kullanarak penisilin ve insülin gibi moleküllerin atomik yapısını çözdüğü için 1964 Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü. Yarım asırlık kariyeri boyunca cömert, alçakgönüllü ve çalışkan olan Hodgkin, yirmili yaşlarının sonlarından itibaren kendisini etkileyen romatoid artrit hastalığından yılmamıştır.
Kaynaklar:
- "Dorothy Crowfoot Hodgkin" Chemical Heritage Foundation.
- "Dorothy Crowfoot Hodgkin – Biographical". Nobelprize.org.