Dünyanın en küçük ülkesini saptamak merak uyandırıcı bir bilgi türüdür. Seçeneklerden biri ülkenin nüfusunun büyüklüğünü göz önünde bulundurmak, diğeri ise fiziksel alanını incelemektir. Bu örnekte her iki seçenek de aynı sonucu veriyor: Vatikan Şehri.
Roma'nın içinde yer alan Vatikan Şehri beklenmedik bir yanıt olabilir. Adından da anlaşılacağı üzere, bir ulustan ziyade bir şehir olması daha akla yatkındır. Dahası, Vatikan Roma Katolik Kilisesi'nin merkezidir. Buna karşın, İtalya Başbakanı Benito Mussolini ve Papa XI. Pius, 1929 yılında Vatikan Şehri'ni egemen bir ulus olarak tanıyan Lateran Antlaşması'nı imzaladı. Antlaşma, Papa'nın Vatikan'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında İtalya Krallığı'nı tanımıştır.
Peki öyleyse, türünün tek örneği olan bu ulus ne kadar küçük? Kilometre kare olarak ölçüldüğünde, Vatikan Şehri (bkz: Şehir Devleti) sadece 0,52 kilometre kare büyüklüğünde olup, New York'taki Central Park'tan daha küçüktür. Ancak Vatikan Şehir Devleti'nin kendi posta servisi, telefon ağı, radyo istasyonu, bankaları ve para birimi (Vatikan Euro'su) vardır. Yerel nüfusun yüzde yetmiş beşi din görevlisidir.
Dünyanın en büyük hükümetler arası örgütü olan Birleşmiş Milletler (BM), meşru bir ulus olmasına rağmen Vatikan Şehir Devleti'ni tanımamaktadır. Bunun yerine, Genel Kurul toplantılarına katılmak gibi oylama dışındaki BM faaliyetlerine tam olarak katılmasına izin veren daimi üye olmayan gözlemci statüsüne sahiptir. Ve Vatikan'ın bu konuda hiçbir sorunu yok.
Vatikan, BM'deki tek muadili olan Filistin'in aksine, hiçbir zaman Birleşmiş Milletler'e tam üye olarak katılmak istememiştir. Tarihte Birleşmiş Milletler üyeliğini reddeden ilk egemen ülkedir. Birçok analist Vatikan'ın uluslararası örgütlere katılmaktan kaçınmasının nedeninin Papa Francis'in başka ülkelerin işlerine karışmak istememesi olduğunu düşünüyor. Ayrıca, üyelik talebinde bulunması halinde, Birleşmiş Milletler'in küresel güvenliğe katkıda bulunma kapasitesi gerektiren tanımına göre gerçek bir ulus olup olmadığı sorgulanabilir. Alternatif olarak, Birleşmiş Milletler sadece dini bir grup olduğunu iddia edebilir.
Vatikan'dan Sonraki En Küçük Ülkeler
Vatikan büyük bir farkla dünyanın en küçük ülkesidir. Bununla birlikte, bu durum ikinci sıradakilerin çok daha büyük olduğu anlamına gelmemektedir. World Population Review aşağıdaki dört ülkeyi dünyanın en küçükleri olarak listeliyor:
- Fransız Rivierası'nda Monako adında küçük bir prenslik var (0,78 mil kare veya 2 kilometre kare)
- Güneybatı Pasifik'te bulunan ada ülkesi Nauru (8,1 mil kare veya 20 kilometre kare)
- Güney Pasifik ada ülkesi Tuvalu sadece dokuz adadan (11,6 mil kare veya 30 kilometre kare) oluşmaktadır
- San Marino Cumhuriyeti, orta İtalya'da küçük bir dağlık bölgedir (24 mil kare veya 60 kilometre kare)
Vatikan Şehri'nden sonra nüfus bakımından en küçük dört ülke şunlardır:
- Nauru (10,876 kişi)
- Tuvalu (11,931)
- Palau Cumhuriyeti, Pasifik'te yaklaşık 500 adadan oluşan bir koleksiyondur (18.169)
- Küçük Akdeniz ülkesi San Marino (34.017)
Pitcairn Adası egemen bir ülke değil, bir Britanya Denizaşırı Toprakları olduğundan, 50 kişilik nüfusu dünyanın en küçük ulusları listesine dahil edilmesine hak kazandırmamaktadır.