Gökbilimciler Polaris'in Yüzeyinde Noktalar Buldu

Yüksek Açısal Çözünürlüklü Astronomi Merkezi (CHARA) Dizisini kullanan gökbilimciler, üçlü sistemin bir üyesi ve en yakın ve en parlak klasik Cepheid yıldızı olan Polaris'i gözlemlediler.

Bir sanatçının çizimi Polaris A'yı Polaris Ab
Bir sanatçının çizimi Polaris A'yı Polaris Ab olarak bilinen yakın bir eşlikçisiyle birlikte gösteriyor. Bir başka eşlikçi yıldız, Polaris B, sağda arka planda bir leke olarak görülebilir. Görsel: STScI

Kuzey Yıldızı, Kutup Yıldızı, α Ursae Minoris, HR 424 veya HD 8890 olarak da bilinen Polaris, Cepheid değişeni (Sefe değişeni) olarak bilinen bir yıldız türüdür.

Gökbilimciler bu yıldızları 'standart mum' olarak kullanırlar çünkü gerçek parlaklıkları titreşim sürelerine bağlıdır: daha parlak yıldızlar daha sönük yıldızlardan daha yavaş titreşirler.

Bir yıldızın gökyüzünde ne kadar parlak göründüğü yıldızın gerçek parlaklığına ve yıldıza olan uzaklığa bağlıdır.

Gökbilimciler bir Cepheid yıldızının titreşim periyoduna bağlı olarak gerçek parlaklığını bildiklerinden, bu yıldızları ev sahibi galaksilere olan uzaklıklarını ölçmek ve Evren'in genişleme hızını çıkarmak için kullanabilirler.

Hubble goruntuleri Polaris yildizlarinin yerleri
Bu Hubble görüntüleri Polaris yıldızlarının yerlerini göstermektedir. Polaris Aa bu görüntüde Polaris A, Polaris AB ise Polaris B olarak etiketlenmiştir. Görsel: NASA/HST tarafından – (Resim: STScI-2006-02)

Harvard & Smithsonian Astrofizik Merkezi'nden Dr. Nancy Evans ve meslektaşları Polaris'i Kaliforniya Wilson Dağı'ndaki altı teleskoptan oluşan CHARA optik interferometrik dizisini kullanarak gözlemledi. Amaçları, Polaris'in yörüngesinde her 30 yılda bir dönen yakın ve sönük yoldaşının yörüngesini haritalamaktı.

Dr. Evans, "İki yıldız arasındaki küçük ayrım ve parlaklıktaki büyük kontrast, en yakın yaklaşımları sırasında ikili sistemi çözmeyi son derece zorlaştırıyor" dedi. Araştırmacılar Polaris'in yakın yoldaşının yörüngesini başarıyla izlediler ve Polaris'in titreşirken boyutunda meydana gelen değişiklikleri ölçtüler.

Yörünge hareketi Polaris'in Güneş'ten beş kat daha büyük bir kütleye sahip olduğunu gösterdi. Polaris'in görüntüleri, Güneş'in 46 katı büyüklüğünde bir çapa sahip olduğunu gösterdi.

CHARA gözlemleri ayrıca bir Cepheid değişkeninin yüzeyinin neye benzediğine dair ilk görüntüyü de sağladı.

CHARA Dizisi Direktörü Dr. Gail Schaefer, "CHARA görüntüleri Polaris'in yüzeyinde zaman içinde değişen büyük parlak ve karanlık noktalar ortaya çıkardı" dedi. "Lekelerin varlığı ve yıldızın dönüşü, ölçülen hızdaki 120 günlük değişimle bağlantılı olabilir."

Michigan Üniversitesi'nden Profesör John Monnier, "Polaris'i gelecekte de görüntülemeye devam etmeyi planlıyoruz" dedi. "Polaris'in yüzeyindeki lekeleri oluşturan mekanizmayı daha iyi anlamayı umuyoruz."

Ekibin makalesi Astrophysical Journal'da yayımlandı.