Muhtemelen sinema meraklıları "Hokus pokus" terimini Disney'in çok popüler Halloween serisinden bir film olarak biliyordur. Ancak bu "sihrin" birçok alanda çok daha uzun bir kullanım geçmişi var. Vocabulary.com'a göre, "hokus pokus" ifadesinin isim hali "sizi bir şekilde tuzağa düşüren illüzyon veya anlamsız bir dikkat dağıtma" anlamına geliyor. Hokus pokus, bir sihirbazın, izleyicinin dikkatini gerçekleştirdiği mucizeden uzaklaştırmak için elini bir deste kartın üzerinde sallaması gibi dikkat dağıtıcı hareketlerin kullanılmasıdır.
Elbette, "hokus pokus" terimi her zaman en iyi hislerle ilişkilendirilmez. Ancak telaffuzu eğlenceli bir kelimedir, bu yüzden Cadılar Bayramı'nda çocukların bir kazanda gizemli karışımlar karıştırıyormuş gibi yaparken bu kelimeyi söylediklerini duyabilirsiniz. Peki ama bu sözün kökenini söyleyebilir misiniz? "Hokus pokus" terimini kimin uydurduğu konusu oldukça ilginç.
Hokus Pokus adındaki saraj sihirbazı
Hokus pokus ilk olarak 1600'lerde ortaya çıkan bir ifadedir. Orijinali aslında bir isimdir. William Vincent'ın Hocus Pocus takma adıyla 1620'lerde İngiltere Kralı I. James'in saray sihirbazı olduğunu belirtilmektedir. Vincent'ın takma adı, 1655 yılında yayınlanan "A Candle in the Dark" adlı kitapta belirtildiği üzere, numaralar yaparken söylediği bir mantradan kaynaklanmış olabilir. Büyülü bir ortam yaratmak ve dinleyicilerinin dikkatini başka yöne çekmek için sık sık "Hokus pokus, tontus talontus, vade celeriter jubeo" sözlerini söylerdi.
Peki bu terimi nereden bulmuştu? Bu kesin olarak bilinmiyor, ancak bazıları Word Foolery tarafından sağlanan bilgilere dayanarak terimlerin Latince kökenli olduğunu varsayıyor. "Hokus pokus" kelimesinin olası bir kökeni, Katolik Ayini bağlamında "Bu benim bedenim" anlamına gelen Latince "hoc est corpus meum" ifadesinin yanlış duyulmasıdır. Wordorigins.org'a göre ise "vade celeriter jubeo" yani "Çabuk gitmeni emrediyorum" anlamına gelmektedir.
Hokus Pokus ifadesinin gelişimi
Peki, William Vincent bu terimi 1620'lerde bir isim olarak icat ettiyse, nasıl oldu da modern İngilizcede yaygın bir isim haline geldi? Terimin ilk yazılı kullanımı 1621 yılına, Ben Jonson'un yazdığı "Masque of Augures" kitabına dahil edildiği zamana kadar uzanıyor: "Efendim, bir antika maske ne kadar saçmaysa o kadar iyidir ve bir amacı varsa o kadar iyidir. Eğer işin doğasından kaynaklanıyorsa, bu daha çok sanattır, çünkü sanat ve doğa vardır, göreceksiniz. Hochos-pochos. Fabros Palabros"
Daha sonra, 1634 yılında bir sihirbaz "Hocus Pocus Junior" adlı bir sihirbazlık numarası kitabı yayınladı ve bu da terimin yayılmasına yardımcı oldu. Zamanla "hokus pokus" sihirbazlık numaralarını tanımlamak için bir isim olarak kullanılmaya başlandı ve sonunda hokkabazlar için "hiccius doccius" ifadesinin biraz farklı bir versiyonu yaratıldı (Oxford Reference).