Jüpiter şu anda gökyüzünde onlarca yıldır olduğundan daha parlak ve daha görünebilir durumda. Çünkü Dünya'dan bakıldığında, gaz devi karşıtlık döneminde Güneş'in tam karşısında yer alıyor. Jüpiter, bu karşıtlığın gezegenin yörüngede Dünya'ya en yakın olduğu noktaya neredeyse tam olarak denk gelmesi bakımından benzersizdir. Bu da Jüpiter'in Dünya'ya olan uzaklığını "sadece" 591 milyon kilometre yapar ki bu da Jüpiter'in 60 yıldır Dünya'ya en yakın olduğu zamandır. Jüpiter şu anda gökyüzündeki en parlak cisimlerden biridir.
Jüpiter Güneş Sistemi'mizdeki en büyük ve en kütleli gezegendir. Bu gaz devi aynı zamanda en hızlı dönen, en çok uyduya sahip ve en yoğun fırtınaları üreten gezegendir. Dünya'nın yaşanabilir hale gelmesini ve Venüs'ün sıcak bir cehenneme dönüşmesini sağlayan tek şey onun geçişidir ve varlığı güneş sisteminin oluşumunu etkilemiştir.
Jüpiter, Dünya'dan oldukça uzak olmasına rağmen, 143.000 kilometrelik geniş çapı nedeniyle gece gökyüzünde çıplak gözle görülebilir. Bugünlerde, gün batımından hemen sonra güneydoğu ufkunun üzerinde bir "akşam yıldızı" olarak görülebilir ve tüm gece boyunca görünür kalabilir. Parlaklığı en parlak yıldızlarla boy ölçüşebilecek düzeydedir.
Jüpiter Şu Anda Son 60 Yılda Olduğundan Daha Yakın ve Daha Parlak
Bugün, 26 Eylül 2022'de, Jüpiter özellikle nefes kesici bir panorama sunuyor. Güneş, Dünya ve Jüpiter, Dünya'nın daha yavaş hareket eden Jüpiter'i "iç yörüngesinde" geçecek olması nedeniyle, kısa bir süre için düz bir çizgi halinde olacak. Jüpiter şu anda Güneş'le karşıt konumda olduğu için Dünya'dan görüldüğü şekliyle güneş ışığı tarafından tamamen aydınlatılmış durumda. Bu nedenle Jüpiter çok parlak görünmektedir. Dünya'nın böyle bir "sollama manevrası" yaklaşık her 13 ayda bir gerçekleşir.
Ancak bu yıl ek bir karmaşa daha var: Ne Dünya'nın ne de Jüpiter'in Güneş etrafındaki yörüngeleri mükemmel bir şekilde yuvarlak olmadığı için, karşıtlık sırasında aralarındaki mesafe büyük ölçüde dalgalanıyor. Jüpiter'i Dünya'dan ayıran mesafe 580 ila 966 milyon kilometre arasında değişiyor.
Bununla birlikte, Jüpiter'in mevcut karşıtlığı sırasında Dünya'ya olan yakınlığı, Ocak 2023'te yakında perihelion'a veya Güneş'e en yakın konumuna ulaşacağı gerçeğiyle daha da artmaktadır. Bizi bu gezegenden sadece 591.000.000 kilometre ayırıyor ve bu en son yaklaşık 60 yıl önce 1963'te gerçekleşmişti.
Jüpiter bu nedenle şu anda uzun yıllardır olmadığı kadar parlak. Görünür büyüklüğü 50 saniyeden biraz daha az ve parlaklığı -2,94 büyüklüğünde olan Jüpiter'i bugün gökyüzünde gözden kaçırmak zordur. Şu anda sadece Güneş, Ay ve Venüs, Jüpiter'in parlaklığıyla yarışabilir. Her 107 yılda bir Jüpiter'i gökyüzünde bu kadar belirgin bir şekilde görebiliriz. Yani bu "hayatta bir kez yaşanacak bir an".
Jüpiter'in Dört Büyük Uydusunu Gözlemlemek İçin En İyi Zaman
Artık dürbün kullanarak Jüpiter'in dört Galilean uydusu da görülebiliyor. Bu uydular Io, Europa, Ganymede ve Callisto olarak adlandırılır. Jüpiter'in bu büyük uydularını gezegenin sağında ve solunda ışık noktaları olarak görebilirsiniz. Galileo Galilei onları yaklaşık 410 yıl önce keşfetti. Jüpiter'in karakteristik çizgileri dürbünle ya da biraz şansla küçük bir teleskopla görülebilir. Bu olay aynı zamanda Jüpiter'in uydularının gaz gezegenin önünden geçerken hareketlerini izlememizi de sağlar.
Şansını zorlamak isteyenler Ganymede ve Callisto'yu çıplak gözle görmeyi deneyebilir. Bunu gerçekleştirmek için karanlık bir alan seçin ve kendinizi Jüpiter'in bir ağaç, elektrik direği veya başka bir nesne tarafından kısmen engelleneceği şekilde konumlandırın. Örneğin, 26 Eylül günü saat 22:00 sularında Ganymede Jüpiter'in solunda görülebilecek ve 27 Eylül günü aynı saatlerde Callisto Jüpiter etrafındaki yörüngesinin dış kısmından geçiş yapıyor olacak.
