Flamingo, leylek, kaz ve hatta kartal gibi birçok kuş sık sık tek ayak üstünde dururken görülür. Çoğu yürüyen büyük kuş tek ayak üzerinde duruyor. Bu garip davranış uzun süre bilim insanlarını yanıtsız bıraktı. Ancak artık birçok güçlü teori var. Öyleyse kuşlar neden tek ayak üstünde duruyor? Tek ayak üstünde durmak kalıtsal değildir ve kuş yavruları bunu ebeveynlerini izleyerek öğrenir.
Kuş Tek Ayağı Üzerinde Dururken Ne Oluyor?
Tek ayak üzerinde durmak insanlar için zorlu bir hareket – duruşumuzu ayarlamak ve dengemizi korumak için kaslarımızı sürekli olarak kullanırız.
Ancak kuş bacakları insan bacaklarından çok farklıdır ve bir kuş bacağını kaldırdığında iki şey olur:
- Ayak bileği eklemi, ayak-bacak eklemini kilitlemek üzere kapanır.
- Ayakta duran bacak eğilir, böylece doğrudan kalçanın altında olmak yerine vücudun merkezine yakınlaşır.
- Kütle merkezi kuşun (gizli) dizinin hemen önüne gelir, vücut ağırlığı kalçayı ve dizi doğal olarak öne çeker.
Bu şeyler yerçekimi kuvveti ve kuşun bacak kemiklerinin şekli ile birleştiğinde tüm eklemleri yerinde tutar ve herhangi bir kas aktivitesine ihtiyaç duymadan kuşun saatlerce tek ayağı üzerinde durmasını sağlar.
Kuşlar tek ayak üzerinde uyuyabiliyor ve flamingo gibi kuşlar öldüklerinde inanılmaz şekilde tek ayak üzerinde dengede kalırlar.
Kuşların Tek Ayak Üstünde Durmasının Nedenleri
Kuşların tek ayak üzerinde durmasının evrensel olarak kabul edilmiş bir nedeni yok. Doğru olma olasılığı diğerlerinden yüksek olan birkaç farklı teori vardır.
Isıyı Koruma Yolu
Uzuvlar canlılarda ısı kaybının yüksek olduğu yerlerdir. Uzun bacaklar ve ayaklar kuşlarda önemli bir ısı kaybı kaynağı. Bu nedenle bir bacağı vücuda yakın tutmak ısıyı muhafaza etmeye yardımcı oluyor.
Tropik habitatlarda yaşayan kuşların vücut ısısını koruması gerektiği fikri mantıksız gelebilir ancak flamingo gibi zamanlarının çoğunu suda geçiren sıcak kanlı hayvanlar vücut sıcaklığını oldukça hızlı kaybeder. Tek ayak yerine iki ayak üzerinde duran bir kuşun ısı kaybının %140 ile %170 arasında arttığı öngörülüyor.
İnsanların flamingolar dinlenirken sıcaklığı ve hava koşullarını takip ettiği 2009'dan bir çalışmada teori test edildi. Hava daha sıcakken daha fazla kuşun iki ayak üzerinde durduğu, daha soğukken daha fazla kuşun tek ayak üzerinde durduğu görüldü.
Termoregülasyon (vücut sıcaklığını çevreden koruma becerisi) kuşların tek ayak üzerinde durmasının temel nedenidir. Ancak tek yararın bu olmadığına dair birkaç teori daha var.
Uyurken Düşmeyi Engellemek
Flamingolar veya ördekler, balina ve yunuslarda görülen bir davranışa sahip: Uyurken beyinlerinin yarısını kapatırlar.
Kuşlar bu yarı uyanık duruma geçerken beynin uyanık tarafının kontrol ettiği bacak, dengeyi korumak için yerde kalırken diğer bacak doğal bir refleks olarak dinlenmek için yukarı çekilir.
Tek ayak üzerinde durmak beyninin yarısını kapatan kuşun düşerek boğulmasını önlüyor olabilir çünkü iki yerine tek ayağı kullanarak daha iyi denge elde ettikleri bir yapıya sahipler.
Daha Rahattır ve Kas Yorgunluğunu Azaltır
Flamingo gibi bazı kuşlar iki ayak üzerinde dururken her iki bacak da tamamen diktir. Yani bacağın yapısından dolayı her iki ayak da yere basarken kuşun bacak eklemleri aslında daha dengesizdir.
Bu kuşlar aslında tek ayak üzerindeyken iki ayak üzerinde olduklarından daha dengeliler. Tek ayak üzerinde dengede durmak daha az kas çabası gerektiriyor ve kuş daha az sallanıyor. Kuşların bu nedenle uzun süre ayakta dururken ve uyurken iki ayak yerine tek ayak üzerinde daha rahat edeceğini düşünmek mümkün.
Örneğin, ölü flamingolar tek ayak üzerinde dik durabilirken, iki ayağı üzerinde duramaz.