Malezya'nın Tarihi, Dini, Ekonomisi ve Yönetim Biçimi

Malay Takımadaları'ndaki liman kentleri Hint Okyanusu'nu ilmik ilmik işleyen baharat ve ipek tüccarları için yüzyıllar boyunca önemli duraklar olarak hizmet etti. Bölge çok eski bir kültüre ve zengin bir tarihe sahip olmasına rağmen, Malezya ülkesi sadece 50 yaşındadır.

Malezya Hakkında Temel Bilgileri

• Nüfus: 32.600.000 (2019)
• Başkent: Kuala Lumpur (1.810.000)
• Ortalama yaşam süresi: 74,8 yıl
• Resmi dil: Malayca
• Para birimi: Malezya Ringgiti (MYR)
• Yönetim biçimi: Federal anayasal monarşi
• İklimi: Tropikal
• Yüzölçümü: 329.847 km²
• En yüksek noktası: Kinabalu Dağı (4.095 metre)
• Büyük şehirler: Subang Jaya (nüfus 1.553.000), Johor Baru (1.370.000), Klang (1.055.000)

Malezya Yönetim Biçimi

Malezya hükümeti anayasal monarşiyle yönetiliyor. Malezya Yüksek Kralı unvanını şu anda Yang di-Pertuan Agong taşır. Yüksek Kral, her beş yıllık dönemde dokuz eyaletin hükümdarları arasından seçiliyor. Kral hem devletin başı hem de törensel rol oynamakta. Hükümet başkanı şu anda başbakan olan Mahathir Muhammed'dir.

Malezya'nın 70 üyeli Senato ve 222 üyeli Temsilciler Meclisi'nden oluşan iki meclisli bir parlamentosu var. Senatörler eyalet meclisleri tarafından seçilir veya kral tarafından atanır. Meclis üyeleri ise doğrudan halk tarafından seçilir.

Genel mahkemeler arasında Federal Mahkeme, Yargıtay, yüksek mahkemeler ve oturum mahkemeleri gibi türler var ve her türlü davaya bakılır. Malezya'da ayrıca Şeriat mahkemeleri de bulunuyor ve sadece Müslümanlara ait davaları dinliyor.

Malezya Halkı

Malezya'da 30 milyondan fazla vatandaş yaşar. Etnik Malezyalılara Malay deniyor ve Malezya nüfusunun yüzde 50,1'ini oluşturuyorlar. Yüzde 11'lik kısmı Malezya'nın "yerli" halkları olan bumiputra oluşturur. Bumiputra kelimenin tam anlamıyla "toprağın oğulları" demek ve bu insanlar "birinci sınıf vatandaş" olarak değerlendiriliyor. Bumiputralar bu nedenle vergi ödemez, üniversiteye sınavsız girer. Bumiputra gerçek Malay insanları olarak görülüyor.

İlgili

Sri Lanka'nın Tarihi, Ekonomisi, Etnik Yapısı, Dili, Dini ve İklimi

En Büyük Ekonomiye Sahip En Zengin Ülkeler

Rusya'nın Tarihi, Ekonomisi, Dini ve Yönetim Biçimi

Etnik Çinliler Malezya nüfusunun yüzde 22,6'sını oluştururken, yüzde 6,7'si etnik olarak Hintlidir.

Malezya Dilleri

Malezya'nın resmi dili bir çeşit Malayca olan Bahasa Malezya olarak geçer. İngilizce eski sömürge dili ve resmi bir dil olmamasına rağmen hala yaygın olarak kullanılmakta.

Malezya halkının anadilleri olarak konuştuğu yaklaşık 140 dil var. Örneğin, Çin kökenli Malezyalılar, Çin'in birçok farklı bölgesinden geldiğinden sadece Mandarin veya Kantonca değil aynı zamanda Hokkien, Hakka, Fuzhou ve diğer lehçeleri de konuşabiliyor. Hint kökenli çoğu Malezyalı Tamilce konuşur.

Özellikle Doğu Malezya'da (Malezya Borneo adası), insanlar Iban ve Kadazan dahil 100'den fazla yerel dille konuşmakta.

Malezya'nın Dini

Malezya resmi olarak Müslüman bir ülke. Anayasa din özgürlüğünü garanti etmesine rağmen, tüm etnik Malaylar Müslüman olarak tanımlanır. Nüfusun yaklaşık yüzde 61'i İslam dininden değil.

2010 nüfus sayımına göre, Budistler Malezya nüfusunun yüzde 19,8'ini, Hristiyanlar yüzde 9'unu, Hindular yüzde 6'sını, Konfüçyüsçülük veya Taoizm gibi Çin felsefelerinin takipçileri %1.3'ü oluşturuyor. Geriye kalan yüzde hiçbir din veya yerli inanca bağlı değil.

Malezya Coğrafyası

Yarımada Malezya'nın toprakları yaklaşık 330.000 kilometrekareyi kaplar ve Türkiye'nin yarısından biraz azdır. Malezya bulunduğu karanın en dar kısmında Tayland ile komşudur. Ülke, Borneo adasının bir bölümünü kapsayan iki büyük eyaleti daha kontrol ediyor. Buna ek olarak, Borneo ile arasında bulunan bir dizi küçük adaya daha sahip.

Malezya hem Tayland ile (yarımadada) hem de Endonezya ve Brunei ile (Borneo'da) kara sınırlarına sahip. Vietnam ve Filipinler ile deniz sınırı var ve Singapur'a tek bir köprü üzerinden bağlanıyor.

Malezya'nın en yüksek noktası 4,095 metredeki Kinabalu Dağı. En düşük noktası ise deniz seviyesinde.

Malezya'nın İklimi

Ekvatorda yer alan Malezya, tropik, muson iklimine sahip. Yıl boyu ortalama sıcaklık 27°C'dir.

Malezya'nın iki muson yağmur mevsimi var ve Kasım ve Mart ayları arasında daha güçlü yağışlar görülmekte. Mayıs ve Eylül ayları arasında ise hafif yağışlar başlıyor.

Yaylalar ve kıyılar, iç kısımlardaki ovalardan daha düşük neme sahip olmasına rağmen, ülke genelinde oldukça yüksek düzeyde nem var. Malezya hükümetine göre, kaydedilen en yüksek sıcaklık 9 Nisan 1998'de Chuping, Perlis'de 40.1°C idi ve en düşük sıcaklık ise 1 Şubat'ta Cameron Highlands'de 7.8°C idi.

Malezya'nın Ekonomisi

Malezya ekonomisi son 40 yılda ham madde ihracatına bağımlılıktan karma ekonomiye doğru sağlıklı bir geçiş yaptı, ancak yine de petrol satışlarından elde edilen gelir bir ölçüde önemli kaldı. Bugün ülkenin işgücü yüzde 9 tarım, yüzde 35 sanayi ve yüzde 56 hizmet sektöründe.

Malezya 1997'deki çöküşünden önce Asya'nın "kaplan ekonomilerinden" biriydi ve o günden bugüne iyi bir toparlanma kaydetti. Kişi başına düşen GSYİH'da dünyada 37. sırada. 2019 itibariyle işsizlik oranı yüzde 3,30 ile kıskanılacak düzeydedir ve Malezyalıların sadece yüzde 3,8'i yoksulluk sınırının altında yaşıyor.

Malezya elektronik, petrol ürünleri, kauçuk, tekstil ve kimyasallar ihraç ediyor. Elektronik, makine, araç vb. ürünleri ise ithal etmektedir.

Malezya'nın para birimi Ringgiti ve Ocak 2020 itibariyle 4,07 Ringgiti, 1 ABD dolarına eşit.

Malezya Tarihi

İnsanlar en az 40-50.000 yıldır Malezya'da yaşıyor. Avrupalılar tarafından "Negrito" (cüce zenci) olarak adlandırılan bazı modern yerli halkların bu ilk yerleşimcilerden türediği düşünülüyor. Bu insanlar genetik açıdan hem Malaylar hem de Afrika zencilerine kıyasla aşırı farklılıklara sahip. Bu durum atalarının çok uzun süredir Malay Yarımadası'nda yaşadığını gösteriyor.

Bunun ardından 20.000 ila 5.000 yıl önce güney Çin ve Kamboçya'dan takımadalara göç eden Malayların ataları, bölgeye modern tarım ve metalurji gibi teknolojileri getirdi.

MÖ 3. yüzyılda, Hintli tüccarlar kültürlerini Malezya yarımadasındaki antik krallıklara getirmeye başladılar. Çinli tüccarlar da yaklaşık iki yüz yıl sonra ortaya çıktı. MS 4. yüzyılda Malayca kelimeler Sanskritçe alfabesiyle yazılır oldu ve birçok Malay, Hinduizm ya da Budizm düşüncülerini uygulamaya başladı.

MS 600'lere kadar Malezya düzinelerce küçük yerel krallık tarafından kontrol ediliyordu. 671 yılına gelindiğinde, bölgenin büyük kısmı merkezi bugünkü Endonezya, Sumatra olan Srivijaya İmparatorluğu'nun eline geçmişti.

Srivijaya, Hint Okyanusu ticaret yollarındaki iki önemli boğazı kontrol eden bir deniz imparatorluğuydu—Malakka ve Sunda Boğazları. Sonuç olarak, Çin, Hindistan, Suudi Arabistan ve dünyanın tüm diğer bölgeleri arasında bu rotalar boyunca geçen mallar Srivijaya'ya uğramak zorunda kaldı. 1100'lere gelindiğinde imparatorluk Filipinler'in bir kısmı gibi doğudaki noktaları da kontrol ediyordu. Srivijaya 1288'de Singhasari işgalcileri tarafından yıkıldı.

1402 yılında, Parameswara adlı Srivijayan kraliyet ailesinin soyundan gelen biri Malakka'da yeni bir şehir devleti kurdu. Malakka Sultanlığı, günümüz Malezya topraklarında bulunan ilk güçlü devlet oldu. Parameswara kısa süre sonra Hinduizm'den İslam dinine geçti ve adını Sultan İskender Şah olarak değiştirdi; çevresindekiler de kendini izledi.

Malakka, Çinli Amiral Zheng He ve Portekizli Diogo Lopes de Sequeira gibi ilk kaşifler de dahil olmak üzere tüccarlar ve denizciler için önemli bir liman şehri olmuştu. Hatta İskender Şah bölgenin meşru hükümdarı olarak tanınmak için Zheng He ile Pekin'e gitti ve Yonglo İmparatoruna haraç vermeyi teklif etti.

Portekizliler 1511'de Malakka'yı ele geçirdi ancak yerel yöneticiler güneye kaçtı ve Johor Lama'da yeni bir başkent kurdu. Kuzey Açe Sultanlığı ile Johor Sultanlığı Malay Yarımadası'nı kontrol etmek üzere Portekizlilerle mücadeleye girdi.

1641'de Hollanda Doğu Hindistan Şirketi (VOC) Johor Sultanlığı ile ittifak kurdu ve birlikte Portekizlileri Malakka'dan attılar. Malakka ile doğrudan ilgileri olmamasına rağmen VOC, şehirdeki ticaret akışını Java'daki kendi limanlarına kaydırmak istedi. Hollandalılar, Malay devletlerinin kontrolünü Johor'a bıraktı.

Özellikle İngiltere başta olmak üzere birçok Avrupa gücü Malaya'nın (Malezya'nın önceki adı) potansiyel değerini fark etti. Malaya altın, biber ve teneke üretiyordu ve İngilizlerin, Çin'e çay ihraç etmesi için çay tenekeleri yapması gerekliydi.

Malaya sultanları, Siyam'ın yarımada üzerindeki genişlemesini ortadan kaldırmak umuduyla İngilizlerin ilgisini memnuniyetle karşıladı. 1824'te İngiliz-Hollanda Antlaşması ile İngiliz Doğu Hindistan Şirketi'ne Malaya üzerinde özel ekonomik kontrol sağlandı; İngiliz kraliyeti 1857'deki Hint Ayaklanması'ndan ("Sepoy Mutiny") sonra ülkenin kontrolünü doğrudan ele geçirdi.

İngiltere, 20. yüzyılın başlarında Malaya'yı ekonomik olarak sömürürken, sultanlara bireysel bölgelerde politik özerklik verdi. İngilizler Şubat 1942'de yaşanan Japon istilasına tamamen hazırlıksız yakalandı; Japonya bir yandan Çinli Malaya insanları üzerinde etnik temizlik uygularken bir yandan Malaya milliyetçiliğini yükseltmeye çalıştı. Savaşın bitmesiyle İngiltere Malaya'ya geri döndü, ancak yerel liderler bağımsızlık istedi. 1948'de İngiliz koruması altında Malaya Federasyonu'nu kurdular, ancak tam bağımsızlık yanlısı bir gerilla hareketi başlatıldı ve Malaya'nın 1957'deki bağımsızlığına dek devam etti.

31 Ağustos 1963'te Malaya, Sabah, Saravak ve Singapur, Malezya Federasyonu altında birleştirildi. Endonezya ve Filipinler (her ikisinin de yeni ulus üzerinde toprak iddiaları vardı) birleşmeyi protestolarla karşıladı.

Malezya Hakkında Sık Sorulanlar