Milyarlarca yıl önce Mars bugünkü kurak ve kavrulmuş halinden çok farklı bir yerdi. Temel olarak, daha kalın, daha sıcak bir atmosfere ve yüzeyinde akan sıvı suya ve hatta belki de yaşama sahipti. Bunun nedeni, Dünya gibi Mars'ın da çekirdeği tarafından üretilen gezegensel bir manyetik alana sahip olmasıydı. Ancak bu olgu ortadan kalktığında, işler kökten değişmeye başladı.
Yıllar boyunca bilim insanları bu alanın 4 milyar yıl önce yok olduğuna ve bunun sonucunda Mars'ın atmosferinin güneş rüzgarı tarafından yavaş yavaş parçalandığına inandılar. Ancak British Columbia Üniversitesi (UBC) tarafından yürütülen çalışmaya göre, araştırmacılar bu manyetik alanın ne zaman kaybolduğuna dair yeni kısıtlamalar getirerek Mars'ın manyetik alanının daha önce düşünülenden daha önce var olduğunu (ve yüz milyonlarca yıl daha uzun sürdüğünü) gösterdiler.
Gezegensel İç Dinamiklerin Kademeli Olarak Durması
Dünya gibi, Mars'ın küresel manyetik alanı da çekirdeğindeki konveksiyonun neden olduğu bir dinamo etkisinin sonucu olabilirdi. Bu, sıvı bir dış çekirdeğin katı bir iç çekirdek etrafında, gezegenin dönüşünün tersi yönde dönmesiyle meydana gelir. Ne yazık ki, manyetik alan ortadan kalkarak gezegenin atmosferinin ( tıpkı bugün olduğu gibi) son derece ince bir hale gelecek şekilde parçalanmasına neden oldu.
Astrofizikçiler bu durumu Mars'ın (Dünya'ya kıyasla) daha düşük kütle ve yoğunluğa sahip olmasına ve bunun da daha hızlı iç soğumaya yol açmasına bağlıyorlar. Bu da gezegenin dış çekirdeğini katı hale getirerek Mars dinamo etkisini durdurdu. Şu anda, Mars'ın içindeki basınç onu katılaştırmak için çok düşük olduğundan, iç çekirdeğinin sıvı halde olduğu düşünülüyor.
Geçmişte bilim insanları, gezegenin manyetik alanının geçmişini yeniden inşa etmek için Mars yüzeyindeki ve altındaki mıknatıslanmış kayaların, özellikle de volkanik kayaların araştırılmasına güvenmişlerdir. Bu tür kayalar gezegenin mantosunda oluşur ve daha sonra volkanik aktivite ve yüzeye çıkma ile yeryüzüne getirilir. Lav yüzeye çıkıp soğudukça içindeki mineraller manyetik alanla aynı hizaya gelir.
Yüzey kayasının manyetize edilmiş örneklerini inceleyen araştırmacılar, 4,3 ila 4,2 milyar yıl önce bir dinamonun aktif olduğunu keşfetti. Ancak, 3,9 milyar yıl önce oluşan üç büyük havzadan (Hellas, Argyre ve Isidis) alınan kaya örnekleri, çoğu bilim insanını dinamonun o dönemde etkin olmadığı sonucuna götürdü.
Ancak NASA'nın Mars Atmosferi ve Uçucu Evrimi (MAVEN) yörünge aracı tarafından elde edilen yeni verileri analiz ettikten sonra araştırmacılar farklı bir resim elde ettiler. Yeni MAVEN verileri, yaklaşık 3,7 milyar yıl önce oluşan ve bir manyetik alan kanıtı gösteren Lucus Planum lav akışından manyetik alanın açık kanıtlarını tespit etti. Bu da Mars manyetik alanının diğer bölgelerde yapılan önceki çalışmaların önerdiğinden çok daha sonra var olduğunu gösteriyor.
