MÖ 2 Ağustos 216'da İkinci Pön Savaşı (Pön Savaşları)'nda Roma ordusu ile Hannibal'ın ordusu Cannae (Apulia) kenti yakınlarında Cannes Muharebesi adı verilen kanlı bir çatışmaya girdi. MÖ 216 yazında, Alpleri geçtikten sonra Kartacalı generalin birlikleri Cannes yakınlarındaki Aufidus Nehri kıyısında kamp kurdu.
Konsül Lucius Aemilius Paullus ve Gaius Terentius Varro komutasındaki Roma ordusu onları yok etmeye çalıştı, ancak çok kanlı geçen çarpışmayı Kartacalılar kazandı. Roma ordusu daha büyük olmasına rağmen, bu savaş onlar için korkunç bir kayıptı. Aynı zamanda Kartacalı general Hannibal Barca'yı en iyi askeri stratejistlerden biri olarak tarihe geçirmiştir. Onun stratejileri hala bazı askeri okullarda öğretilmektedir.
Dört Yollu Geçide Doğru
218 yılında Hannibal, ordularını İtalya'ya sürmek için İspanya'yı, güney Galya'yı ve ardından Alpleri geçerek savaşa başladı. Po ovasında Romalıları şaşkına çevirerek, Ticino ve Trebia çatışmalarında art arda zafer kazandı ve Roma tarafından yeni boyunduruk altına alınmış olan Kelt halklarıyla güçlerini birleştirdi. 217 yılında, kışın bitmesini beklemeden rakiplerini tekrar pusuya düşürdü. Trasimeno Gölü Muharebesi'nde araziyi ve iklimi kendi lehine kullanarak Roma ordusunu ezdi.
Bu üç çatışmanın sonucu Roma için çok ağır oldu: 30.000'den fazla yurttaş öldü ve müttefikleri nezdinde prestiji sarsıldı. Buna karşılık Hannibal Barca kendisini yeni Büyük İskender olarak takdim etti. Büyük bir askeri taktikçi olmasının yanı sıra, Roma boyunduruğu altındaki İtalyan şehirlerine "özgürlük" getirmeyi vaat ederek siyasi bir oyun da oynadı. Roma daha sonra "geçici" bir taktik benimsedi, kafa kafaya çarpışmalardan kaçındı ve bir yıpratma savaşında Pön ordusunu sürekli taciz etti. Roma her şeye rağmen Apulia, Samnium ve Campania'yı yakıp yıkan Hannibal'ın faaliyetlerine son vermeye karar verdi.
216 yılında iki yeni konsül göreve başladı: Lucius Aemilius Paullus Macedonicus, Afrikalı birlikleri taciz etme ve yorma taktiği izlemeyi tercih etti ve Gaius Terentius Varro, plebler çatışmadan yorulmaya başladıkça doğrudan çatışma arayışına başladı. Yunan tarihçi Polibios'a göre "şimdiye kadarki en büyük" lejyon olan en az sekiz lejyon, Pön birlikleriyle yüzleşmek üzere sıraya dizilmişti.
İtalyan müttefikleriyle birlikte Roma ordusu yaklaşık 80.000 kişiden oluşuyordu. Bu arada, ordusu 50.000 kişiden fazla olmayan Hannibal, güneydoğu İtalya'da yağmaya devam ederek Apulia'da bugün Canne della Battaglia olarak bilinen Cannae adlı küçük bir kasabada Roma ordusunun buğday ambarlarını ele geçirdi.
Cannae Muharebesi ya da Hannibal'ın Zirvesi
İki ordu arasındaki kesin karşılaşma 2 Ağustos 216'da gerçekleşti. Varro Roma ordusunu (konsüllerin her biri birer gün arayla komutayı ele aldı) en klasik biçimde yönetti. Müttefik süvarilerle birlikte sol kanadı ele alan Varro, sağ kanadı Lucius Aemilius Paullus Macedonicus'a emanet etti. Merkezdeki piyadelere gelince, stratejik bir yenilik yoktu: En iyi eğitimli Roma lejyonları sert çekirdeği oluşturuyor, müttefik lejyonlar ise her iki kanatta yer alıyordu.
Hannibal, bir kuşatma ve yok etme savaşı yürütme arzusunun karakteristik özelliği olan cesur bir strateji uyguladı. Merkezde, Roma lejyonlarının karşısında Galya piyadelerini konumlandırmış, iki yanlarını da bizzat komuta ettiği seçkin Afrikalı ağır piyadelerle kuşatmıştı. Kanatlarda süvariler, solda Hasdrubal Barca komutasındaki İberyalılar ve Galyalılar, sağda ise Hannon komutasındaki Numidyalılar yer alıyordu.
Kartacalı generalin taktiği merkezini (Galyalı piyadeler) ilerletmekti, ancak hücuma geçen Romalılar tarafından hızla geri püskürtüldü. Diğer kanatlarda ise süvari muharebeleri hızla Pön birliklerinin avantajına döndü. Hasbrubal Roma süvarilerini imha etti ve Hannon'u takviye ederek, ters yönde sıkışan İtalyan müttefiklerin süvarilerini geri püskürttü. Bu sırada, zaferin ellerinde olduğunu düşünen Roma piyadeleri için artık çok geçti.
Aslında, merkezdeki Galyalılar geri çekilseler de teslim olmadılar ve Pön ağır piyadelerinin dönüşüm yoluyla yavaş yavaş onları soldan ve sağdan kuşatmasına izin verirken, İtalyan rakiplerinden kurtulan süvariler olası bir geri çekilmeyi engelledi ve tuzağı tamamen kapattı. Kuşatma mükemmeldi ve Cannae Muharebesi'nin geri kalanı tam bir katliamdı.
Cannae: Roma Ordusunun Mezarlığı
Roma'nın o güne kadar topladığı en büyük ordulardan biri savaş alanında yok edildi. Hayatta kalanların sayısı konusunda kaynaklar farklılık gösterse de, genel olarak Roma ordusunun 45.000 ölü ve 20.000 esir verdiği ve sadece 15.000 kişinin kaçmayı başardığı kabul edilir. Daha da kötüsü, kan dökülmesi Roma magistrasisi ve senatosunun üst kademelerini de etkilemiş, kurbanlar arasında Paul Emilio'nun yanı sıra birçok askeri tribün, eski konsüller, kreditörler ve quaestorlar da yer almıştır.
İyi bir öğrenci olarak yakında en büyük rakibi Hannibal'ı alt edecek olan, henüz Afrikalı adını almamış genç asker Scipio (Scipio Africanus) gibi Gaius Terentius Varro da kaçmayı başarmıştı. Karşısındaki muzaffer Hannibal, çoğunluğu Galyalı olan ve kendisi için disiplinsiz ve güvenilmez bir güç olan 6.000'den az adamını kaybetti.
