Moaların davranışlarını anlamak, günümüz bilim insanlarına, habitat kaybı baskısı altındaki günümüz uçamayan kuşlarını korumak için araçlar sağlayabilir.
Moalar, insanların 13. yüzyılın ortalarında Yeni Zelanda'ya gelmesinden 100-300 yıl sonra nesli tükenen bir grup uçamayan büyük kuştu. Milyonlarca yıl önce, boyutları bir emudan biraz daha küçük ile iki metreden uzun arasında değişen dokuz tür vardı.
Moa türlerinin her biri üreme hızı, habitat tercihleri, dağılma kabiliyetleri, demografik özellikleri ve yok oluşlarının tam zamanlaması bakımından farklılık gösteriyordu.
Nature Ecology and Evolution dergisinde yayınlanan yeni çalışma, moaların farklılıklarına rağmen, soyları tükenmeden önce aynı izole sığınakta birleştiklerini ortaya koydu.
Adelaide Üniversitesi'nden kıdemli yazar Doçent Damien Fordham, "Araştırmamız, daha önce mümkün olmadığı düşünülen çözünürlüklerde altı moa türünün popülasyon dinamiklerini izlemek için geçmişteki lojistik zorlukların üstesinden geldi" diyor.
Sofistike bilgisayar modellemesi, moaların son sığınaklarını belirlemek için radyokarbon tarihli fosiller, paleoiklim verileri ve arkeolojik bilgiler kullandı.
Yine Adelaide Üniversitesi'nden başyazar Dr. Sean Tomlinson, "Hepsi insan kolonizasyonundan en uzak olan soğuk, dağlık bölgelere çekildi" diyor.
"Son moa popülasyonlarını belirleyerek ve bunları Yeni Zelanda'nın yaşayan uçamayan kuşlarının dağılımlarıyla karşılaştırarak, bu son sığınakların günümüzde varlığını sürdüren takahē, weka ve büyük benekli kivi popülasyonlarının çoğunu barındırdığını gördük."
Araştırma ekibi, Polinezya sakinlerinden kaynaklanan insan etkilerinin Avrupa kolonizasyonundan farklı olduğunu kabul etmekle birlikte, moalardan elde edilen içgörülerin günümüzde nesli tükenmekte olan kuşların korunması konusunda bilgi verebileceğini savunuyor.
"[Polinezyalıların ve Avrupalıların] Yeni Zelanda'ya yayılma şekilleri çok benzerdi. Hepsi önce ova ekosistemlerini kolonileştirdi ve değiştirdi," diyor Tomlinson. "Hala bozulmamış ya da neredeyse bozulmamış olan bu uzak yerleri korumanın değerini anlamak önemli."
Beklendiği gibi, bu uzak dağlık alanlar için habitat tercihleri olan moa türleri en uzun süre varlığını sürdürdü. Ancak diğer moa türlerinin de bu sığınaklara yerleşmesi, modern uçamayan kuşların muhtemelen en uygun habitatlarında yaşamadıklarını gösteriyor.
Tomlinson, benzer bilgisayar modellerinin "daha sağlam popülasyonların nerede olabileceğini anlamak ve belki de bu popülasyonlardan bazılarını eski haline getirmeye çalışmak" için kullanılabileceğini öne sürüyor.
Uçamayan kuşların dağılımları zorunlu olarak sınırlıdır. Tomlinson'a göre, bilgisayar modellemesi "sahaya inmeden ve popülasyonları büyük masraflarla yer değiştirmeden önce koruma hipotezlerini yönlendirebilir ve hatta test edebilir."
Moa popülasyonlarının bilgisayar modelleri birkaç farklı veri kaynağıyla desteklendi. İlk olarak, ekip yalnızca yüksek kaliteli, "üst seviye" tarihlendirmeli fosilleri dahil etti.
Daha sonra, popülasyon boyutlarını tahmin etmek için soy içi üreme ve genetik yapılanma belirtilerini kullanan antik DNA'ya dayalı daha önce yayınlanmış verileri kullandılar. Bu veriler, bilgisayar modellerinin nüfus tahminlerini doğrulamak için ölçüt olarak kullanıldı.
Son olarak, Avustralya Ulusal Üniversitesi'nde Maori akademisyeni ve arkeolog olan ve Maori topluluğunun kıdemli bir üyesi olan ortak yazar Atholl Anderson, insan etkisi modellerine ilişkin değerli bir bakış açısı sağladı.
"'Bizim topluluklarımız böyle işlemiyor' diyen Atholl'du. Biz manzarayı bu şekilde inceleyemezdik," diyor Tomlinson. "Bu bakış açısı olmasaydı tüm çalışmalarımız sadece etik dışı değil, muhtemelen son derece yanlış da olurdu."