NFT yani non-fungible token terimini birçok kez duymuş olabilirsiniz. Non-fungible İngilizce'de "değiştirilemez", "eşsiz" anlamına gelir ve NFT'lerin birbiri yerine geçmeyen birimler olduğunu vurgular. NFT'ler şu anda internetin bahsettiği tek şey, ünlüler bu çılgınlığa dahil oluyor, bazı insanlar milyonlar kazanıyor (veya kaybediyor) ve geri kalanlar NFT'nin bir dolandırıcılık olup olmadığını tartışıyor. NFT'ler aslında yıllardır var ancak son zamanlarda dijital sanat alanında popülerleşti. Peki NFT tam olarak nedir?
NFT Nedir?
NFT, "değiştirilemez token" demektir. Benzersizdir yani değiş tokuş edilebilir değildir. NFT, bir müzede veya dijital dünyada gördüğünüz Mona Lisa tablosunu, hazırlanılan bir videoyu, tweet'i veya dijital sanat eserini gerçek anlamda eşsiz kılar.
"Token" terimi NFT'nin dijital yapısını ve blok zinciri teknolojisi kullanılarak korunmasını belirtiyor. Dolayısıyla bir NFT, blok zinciri teknolojisi sayesinde kopyalanamayan dijital varlıktır.
Günümüzde NFT'lerin en yaygın örneği dijital sanat eseri olsa da aslında pek çok şey olabilir. GIF'ler, şarkılar, videolar, tweet'ler, video oyunu eşyaları yani dijital ortamda var olabilen her şey.
Tıpkı fiziksel bir tablonun, türünün tek örneği bir plaketin veya bir şiirin sahibi olabileceğiniz gibi, bir ürünü blok zincirine NFT biçiminde kaydedebilirsiniz.
NFT'ler Nasıl Çalışıyor?
NFT, iki teknolojiye dayanıyor: Blokzinciri ve kripto para birimi. Blok zinciri bir dağıtık dijital defter veya başka deyişle paylaşımlı bir elektronik veritabanıdır. Google Drive veya Dropbox'a benzer ancak hiçbir şeyi silemez veya düzenleyemezsiniz.
NFT'ler kripto para biriminden farklıdır çünkü her token tamamen benzersizdir ve kuruş gibi daha küçük parçalara bölünemez. Benzersiz olması o NFT'den yalnız bir tane olabileceğini gösterir. Bunun doğruluğu ise blok zinciri teknolojiyle kanıtlanır.
NFT'ler insanlara herhangi bir benzersiz dijital veri parçasının sahipliğini talep etme veya atama şansı veriyor. Bu sahiplik blok zincirinin halka açık defter olarak kullanılmasıyla izlenir.
NFT'nin Kullanım Alanları ve Geleceği
Şu anda gördüğümüz NFT örneklerinin çoğu sanatsaldır. Bunlar resimler, illüstrasyonlar, GIF'ler veya insanların yarattığı diğer sanat eserleridir ancak NFT'nin alabileceği tek biçim bu değil.
NFT'ler yatırım ve teminatlarda kullanılabilir. Hem NFT hem de DeFi aynı altyapıya sahip. DeFi uygulamaları teminat kullanarak borç para almanızı sağlar. DeFi'lerde NFT'leri teminat olarak kullanma girişimleri mevcut.
NFT'ler alan adınıza hatırlaması daha kolay bir ad sağlar. Bir web sitesi alan adı gibidir ve IP adresini uzunluk ve alaka düzeyine göre daha akılda kalıcı ve değerli kılar.
NFT Telif Hakkı Sahipliği Verir mi?
Bir NFT satın aldığınızda o ürünün gerçek dünyadaki tüm sahipliğini satın almıyorsunuz. Evet artık mülkünüz olduğu için dijital sahibi sizsiniz ve bu mülkiyet blok zincirinde kanıtlanabilirdir ancak buna henüz telif hakkı yasaları dahil değil. NFT'yi yeniden satmak konusunda ise sınırsız özgürlüğe sahipsiniz.
NFT'ler Dolandırıcılık mı?
NFT'nin temel konsepti kesinlikle dolandırıcılık değil. Aksine arkasında güçlü bir blok zinciri teknolojisi yatıyor. Asıl sorun NFT projeleridir. Her proje güvenilir değildir. NFT'lerin arkasındaki teknoloji yeni ve biraz karmaşık olduğundan bu karışıklıktan yararlanmak isteyen insanlar var. İnternet ilk çıktığında söylenilen ve yaşanılanlara benzer.
Bir NFT satın almayı planlıyorsanız önce çok fazla araştırma yapmalısınız. NFT'lerin değerinin spekülatif olduğunu akılda tutmanız gerek.
NFT ve Kripto Para Farkı
NFT'ler, diğer kripto para birimleriyle aynı tür programlama dili kullanılarak oluşturulsa da, benzerlik burada sona eriyor.
| Kripto paralar | NFT |
Kripto para birimleri "değişebilirdir"; birbirleriyle takas edilebilir. Ayrıca değerde eşittirler. Örneğin, bir Bitcoin her zaman başka bir Bitcoin'e eşittir veya bir Türk Lirası her zaman bir Türk Lirasına eşittir. | Her NFT birbirleriyle değiştirilmelerini veya eşitlenmelerini imkansız kılan dijital bir imzaya sahip. Örneğin, bir tablo başka bir tabloyla değiştirilemez. |
NFT Nereden Satın Alınıyor?
NFT'lerin satıldığı tek bir blok zinciri bulunmuyor. Bir sürü var ve hepsi biraz farklı çalışır. NFT satın almak için kripto para birimine ihtiyacınız var. Her NFT ait olduğu blok zincirinin para birimiyle satılıyor. Ethereum için Ether veya Avalanche için Avax gibi. Ardından kripto paranızı NFT'ye harcayarak satın alma işlemini blok zincirine eklersiniz.
Yani elinizde NFT'nin satıldığı ağın kripto parasından varsa NFT'yi satın almak için OpenSea veya NFTrade gibi bir kripto satış pazarına gidersiniz. Bu pazar her ağda farklıdır ve bazı ağlar birden fazla kripto ağını destekleyebilir. Sahte veya taklit mağazalara dikkat edin.
Popüler NFT Siteleri
Rarible – Rarible, sanatçıların ve yaratıcıların NFT yayınlamasına ve satmasına izin veren demokratik bir pazar yeri. Ücretler ve topluluk kuralları gibi özelliklere ağırlık verir.
OpenSea – Tek yapmanız gereken OpenSea'nin resmi web sitesinde bir hesap oluşturmak ve NFT koleksiyonlarına göz atmak ve yeni sanatçıları keşfetmektir. Bu platform nadir bulunan dijital öğeler içeren geniş bir koleksiyona sahip.
Foundation – Bu platformda sanatçıların NFT'lerini yayınlamak için diğer yaratıcılardan davet alması gerekir. Bu topluluk daha yüksek kalibreli NFT'lere sahip.