Örümcek maymunu Ateles cinsine ait Yeni Dünya maymunları. Geniş uzuvları ve kavrama özelliği olan kuyrukları büyük arboreal örümcekleri gibi görünmelerini sağlıyor. Ateles ismi, "eksik" manasını taşır ve örümcek maymununun başparmaklarının eksikliğine işaret eder. Sözcük Yunanca Atéleia'dan geliyor. Örümcek maymununun özelliklerini daha yakından tanıyalım.
Örümcek Maymununa Dair Bilgiler
- Bilimsel adı: Ateles sp.
- Yaygın adı: Spider monkey
- Boyutu: 35-66 cm gövde; 89 cm kuyruk
- Ağırlığı: 6-11 kg
- Ömrü: 20-27 yıl
- Beslenme: Hepçil
- Habitatı: Orta ve Güney Amerika yağmur ormanları
- Popülasyon: Azalmakta
- Korunma durumu: Savunmasız ya da kritik tehlike altında
- Türleri: Örümcek maymunu türleri kırmızı, beyaz cepheli, Peru, alacalı, beyaz yanaklı, kahverengi başlı ve Geoffroy örümcek maymunu adlarını taşıyor.
Yedi ana örümcek maymunu türü ve yedi alt türü var. Örümcek maymunları yünlü maymun ve uluyan maymunla yakın akraba. Bu hayvan geniş uzuvlara ve kavrama yeteneği olan kuyruğa sahip. Kuyruğunda parmak izini andıran oluklar ve tüysüz uç kısımlar var. Nispeten küçük kafası, tüysüz yüzü ve geniş burun delikleri ile göze çarparlar. Uzun, kıvrımlı parmaklara sahip elleri nispeten dardır. Başparmakları çok kısadır ya da hiç yoktur. Türlere bağlı olarak, saç rengi beyaz, altın, kahverengi veya siyah olabilir. El ve ayaklar genelde siyahtır. Erkekler dişilerden biraz daha büyük olma eğilimindeler. Vücutları 35 ila 66 cm arasında değişir ve kuyrukları ise 89 cm uzunluğunda olur. Ortalama 6 ila 11 kg ağırlığındalar.
Örümcek Maymunlarının Habitatı ve Dağılımı
Örümcek maymunu hayatını Orta ve Güney Amerika'daki tropik yağmur ormanlarının ağaçlarında geçiriyor. Yaşam alanları Güney Meksika'dan Brezilya'ya dek uzanmaktadır.
Örümcek Maymunlarının Beslenmesi
Besinlerinin çoğunluğunu meyveler oluşturuyor. Ancak meyve az olduğunda çiçekleri, yaprakları ve böcekleri yerler. Gruptaki lider dişi, yiyecek arama görevini organize eder. Eğer yiyecek bolsa grup birlikte beslenir ancak kaynaklar kıt ise ayrılırlar. Beslenme genellikle sabahın erken saatlerinde yapılır, ancak bazıları gün boyunca yemeye devam eder. Geceleri ağaçlarda uyurlar.
Örümcek Maymun Davranışı
Ortalama grup 15 ila 25 birey arasında değişmektedir. En yakın bağlar dişilerle yavrular arasında kurulur. Erkekler kendi arasında grup kurar. Çoğu primat türünün aksine ergenlik döneminde yeni grup arayanlar erkeklerden çok dişiler olur. Örümcek maymunları oldukça zekidir. Vokal yaparak, idrar ve dışkı ile işaret bırakarak ve vücut duruşlarını kullanarak iletişim kuruyorlar. Hayatta kalma şanslarını artırmak için geceleri toplu halde uyurlar.
Örümcek Maymunlarında Üreme ve Yavrulama
Dişi, eşini bulunduğu sosyal gruptan seçer. Gebelik 226 ila 232 gün arasında sürer ve genellikle tek bir yavru dünyaya gelir, ancak bazen ikiz de olabilir. Dişi beslenirken yavrusunu daima yanında taşıyor. Yavru kuyruğunu annesinin kuyruğuna sıkıca bağlıyor. Örümcek maymunları, 4-5 yaşları arasında cinsel olgunluğa erişir. Dişiler, yalnızca üç veya dört yılda bir yavru doğurur. Genç erkekler bazen çiftleşme şanslarını artırmak için kendi gruplarında infantisit (yavru öldürme) yapar. Vahşi doğada, 20 ila 27 yıl yaşayabiliyorlar. Esaret altında ise bu 40 yıldan fazla olmaktadır.
Örümcek Maymunlarının Korunma Durumu
Bu türlerin popülasyonları tümüyle azalıyor. IUCN, Guiana örümcek maymununun (Ateles paniscus) korunma durumunu "savunmasız" olarak açıkladı. Toplam dört tür tehlike altında. Kahverengi Ateles hybridus ve kahverengi başlı Ateles fusciceps kritik tehlike altındalar.
Örümcek Maymunu ve İnsanlar
İnsanlar bu hayvanların soylarının tükenmesine neden olan ana tehdit. Maymunlar çevre halk için gıda kaynağıdır. Ayrıca ormansızlaştırma ile de habitat kaybına uğruyorlar. Bazı popülasyonlar korunmakta olan doğa alanlarında yaşıyor. Hayvanlar sıtmaya duyarlı olduğundan bu hastalığın araştırılmasında kullanılır.