Patay Muharebesi 18 Haziran 1429 tarihinde Loiret bölgesinde gerçekleşmiştir. İngiltere ve Fransa, Loire çevresindeki derebeyliklerin ve bölgelerin stratejik kontrolü için çatıştı. Yüz Yıl Savaşları tüm hızıyla devam ediyordu. Loire Vadisi seferi başlamadan önce güç dengesi İngiltere'nin lehineydi. Ancak Jeanne d'Arc (Joan of Arc)'ın önceki başarıları, bu meydan savaşında Fransızlara gerçek bir avantaj sağladı. Savaş sırasında Fransızlar İngilizlere "haddini bildirecekti".
Çatışma en kısa tabirle hızlıydı. Fransız şövalyeleri düşman piyadelerini bozguna uğrattı ve okçuları katletti. Bu, Fransa Krallığı için tartışılmaz bir zaferdi ve Yüz Yıl Savaşları'nın gidişatında bir dönüm noktası oldu. Bundan sonra Fransa, 116 yıldan fazla süren bir savaşı kazanmadan önce topraklarını kademeli olarak yeniden fethetti.
Patay Muharebesinin Arka Planında Ne Vardı?
Patay Muharebesi, Orléans'tan çok uzak olmayan Patay kasabasında, Fransa ve İngiltere krallıkları arasında 18 Haziran 1429 tarihinde gerçekleşmiştir. Bu yıllar, 1337'de başlayan Yüz Yıl Savaşları'nın son yıllarıydı. Çatışma sırasında İngiltere kuzey Fransa'nın çoğunu işgal etmişti. İngiliz birliklerinin amacı Loire'ı geçerek güneye saldırmaktı. Söz konusu olan nehrin üzerindeki köprülerin kontrolüydü.
Diğer taraftan, 1429'da Jeanne d'Arc'ın mucizevi gelişine kadar VII. Charles kötü bir konumdaydı. Patay Muharebesi Loire Vadisi seferinin beşinci aşamasıdır. Fransız birlikleri beklenmedik bir şekilde Orléans kuşatmasını (1428-1429), Jargeau Muharebesi'ni (12 Haziran 1429), Meung-sur-Loire Muharebesini (15 Haziran 1429) ve Beaugency Muharebesi'ni (16 ve 17 Haziran 1429) kazanmıştır. Bu geri dönüş İngilizleri şaşırtmıştı.
Patay'da, Loire boyunca Fransızlar ve İngilizler arasında daha önce yapılan düelloların aksine, bu sefer bir meydan muharebesi yaşandı. Yani her iki taraf da çatışma alanını kendileri seçmişti. Dahası, savaşan taraflar güç dengesi aleyhlerine olursa geri çekilme ya da savaştan çekilme seçeneğine sahipti.
Patay Muharebesi Nasıl Gerçekleşti?
Patay Muharebesi sırasında İngiliz tarafında yaklaşık 5.000 kişi vardı. Fransız ordusu ise 180 şövalye ve 1.400 silah arkadaşından oluşuyordu. Sayısal avantaj Sakson tarafındaydı. Dahası, İngiliz okçuları uzun yay kullanma becerileriyle tanınmaktadır. Uzun mesafelerde isabet kaydediyor ve piyadeler savaşa girmeden önce düşman saflarını zayıflatıyorlardı.
Ancak Fransızlar İngiliz manevralarının farkındaydı. Jeanne d'Arc'ın gelişiyle birlikte yeni askeri stratejiler uygulamaya konuldu. Fransız şövalyeleri, mevzilerini korumaya vakit bulamayan İngiliz okçularına yıldırım hücumu yaparlar. Bunun üzerine bazı İngiliz birlikleri savaştan kaçar.
Patay Muharebesi sırasında Jean Dagneau, İngiliz ordusunun önde gelen isimlerinden John Talbot'u esir alır. Bu sırada Fransız takviye birlikleri savaş alanına gelir ve hayatta kalan İngiliz askerlerini ortadan kaldırır. Öncü İngilizlerin müdahale edecek zamanı olmamıştır. Yenildiklerini düşünerek geri çekildiler.
Patay Muharebesi'ne katılan başlıca isimler arasında İngiliz tarafında Earl ve Baron John Talbot'u sayabiliriz. Ona şövalyeler John Fastolf ve Thomas de Scales de eşlik etmiştir. Fransız tarafında ise Mareşaller Jean Poton de Xaintrailles ve Jean de Brosse'un yanı sıra Etienne de Vignolles, Ambroise de Loré ve Arthur de Richemont'u görüyoruz. Hepsi de Jeanne d'Arc'ın silah arkadaşıydı.
Patay Muharebesi'ni Kim Kazandı?
Patay Muharebesi'nin sonunda Fransız ordusu galip geldi. Fransız kayıpları çok azdı. İngiliz kuvvetlerinde ise yaklaşık 2.500 ölü, yaralı ve savaş esiri vardı. Bu, savaşa katılan asker sayısının yarısına eşittir. İngiliz okçuları en ağır kayıpları verdi. Bu seçkin birlik asla toparlanamadı.
John Talbot da dahil olmak üzere birçok subay esir alındı. John Fastolf gibi diğerleri ise kaçmayı tercih etti. Bu utanç verici kaçış onun aşağılanmasına yol açtı. Jeanne d'Arc Patay Muharebesi'ne doğrudan katılmamıştı. Ancak önceki çarpışmalar sırasındaki varlığı ve taktiksel tavsiyeleri şüphesiz birlikleri harekete geçirmeye ve bu göz kamaştırıcı zaferi sağlamaya yardımcı oldu.
Patay Muharebesi'nin Sonuçları Neler Oldu?
Muharebenin ardından Fransız birlikleri doğuya doğru ilerlemeye devam etti. Troyes birkaç günlük kuşatmadan sonra kapılarını açtı. VII. Charles 17 Temmuz 1429'da Reims'de Fransa Kralı olarak taç giydi. Fransız tahtının gerçek sahibi oldu. Fransızlar artık Loire Vadisi'ni, ülkenin doğusunu ve Paris'in kuzeyini kontrol ediyorlardı. Loire Vadisi seferinden önce güç dengesi ve toprak fethi İngilizlerin lehineyken, bu Yüz Yıl Savaşları'nda belirleyici bir dönüm noktası olmuştur.
Daha sonra İngiltere, Fransa karşısında bir dizi yenilgiye uğradı. VII. Charles saldırıya geçerken, rakibi savunma stratejisi benimsedi. Patay Muharebesi'ni takip eden savaşların çoğu kuşatmaydı ve İngiltere kalelerini yavaş yavaş terk etti. Bunlar arasında Ağustos'tan Ekim 1453'e kadar Bordeaux'nun ele geçirilmesi ve 17 Temmuz 1453'te John Talbot'un öldüğü Castillon Muharebesi de vardı.
Askeri açıdan bakıldığında, bu son muharebe Yüz Yıl Savaşları'nın sonuna işaret etmiştir. İngilizler sadece Calais'yi ellerinde tutuyorlardı. Yaklaşık yirmi yıl sonra, 1475 civarında, İngiltere Kralı IV. Edward yeni fetih hırsları beslemiştir. Ancak XI. Louis ile müzakere etmek zorunda kaldı. İki kral, 29 Ağustos 1475'te Picquigny Antlaşması'nı imzalayarak Yüz Yıl Savaşları'na kesin bir son verdi.
