Her savaşın iki tarafında da her zaman iyi adamlar ve kötü adamlar vardır. Ancak belki de II. Dünya Savaşı olarak bilinen dünya çapındaki devasa savaş, her iki tarafta da en tanınmış kişiliklere sahip olmasıyla hatırlanacaktır. Bu çatışma tüm Avrupa'nın yanı sıra Asya ve Kuzey Afrika'da da geniş çaplı yıkım ve ölümlere neden oldu. Müttefikler ve Mihver Devletleri topraklar ve ülkeler için savaşırken tüm gezegen savaştaymış gibi hissedildi.
İster Müttefikler ister Mihver Devletleri tarafında olsun, savaşa katılan her önemli kişi tarih kitaplarına geçecektir. Patton, Eisenhower, Churchill, MacArthur, Roosevelt ve Truman'dan ileride tarih kitaplarında bahsedilmesi muhtemeldir. Hirohito, Adolf Hitler, Benito Mussolini ve daha pek çokları zulümleri nedeniyle lanetlenmeye devam edecekler, ancak belki de bu, zorbalığın oluşturduğu tehlikelere karşı bir uyarı görevi görecektir.
1945 baharında Avrupa'daki savaş nihayet sona ermişti ama Pasifik'teki savaş hala devam ediyordu. Haziran 1942'de Midway Adası Muharebesi'ndeki yıkıcı yenilgisinden bu yana Japonya savunmadaydı ve hak iddia ettiği muazzam bölge üzerindeki otoritesinin hızla aşındığını gördü. Toprakları önemli ölçüde azalmış olsa da Japonya boyun eğme belirtisi göstermedi. Atom bombası sayesinde durum hızla değişti ve 2 Eylül 1945'te Mihver güçlerinin sonuncusu da teslim oldu. Başkan Truman'ın Japon şehirleri Hiroşima ve Nagazaki'ye atom bombası atılması için onay verdiği iyi bilinmektedir. Peki, ilk atom bombasını atan uçağın pilotu tam olarak kimdi?
Paul Tibbets savaştaki başarılı saldırılarından dolayı seçildi
Paul Tibbets (ayakta soldan dördüncü sırada) askeri kariyerinin başlarında Hava Kuvvetleri'nin öncüsü olan ABD Ordusu Hava Kolorduları'na katılmıştır. The New Yorker, Tibbets'in 1938 yılında, tam da Avrupa'da işler kızışırken orduya yazıldığını belirtmektedir. Üç yıllık hizmet süresi boyunca uçuş eğitimini tamamladı. Bu zaman diliminin sonlarına doğru yüzbaşı rütbesine terfi etti ve hem Atlantik hem de Pasifik'teki barış ortamı yıkılmak üzereydi.
Tibbets 1942 yılında 25 sorti boyunca işgal altındaki Fransa ve Afrika'nın diğer bölgeleri üzerinde bombalama saldırıları gerçekleştirdi (Atomic Heritage).
Bu nedenle, yeni B-29 Superfortress uçaklarında test pilotu olarak görev yapmak üzere ABD'ye geri gönderildi. Kendisi The New Yorker'a yaptığı açıklamada, bir gün masasında otururken bir generalin kendisini yanına çağırdığını söylüyor. Komutanı ona ofisinde şöyle seslenmiş: "Sen artık atom bombasını bebeğin olarak görebilecek bir Hava Kuvvetleri personelisin." Tibbets nükleer silahlarla ilk kez 1944 yılında Manhattan Projesi ile ilgili bir bilgilendirme toplantısında tanıştı. 509. Composite Group'un lideri olarak yaklaşık iki bin askerden oluşan bir gücü de denetliyordu. Bu kişiler Manhattan Projesi'nin Japonya'ya bomba atılmasından sorumlu olan bölümüydü.
Tibbets annesinin adını uçağına verdi
Tibbets, Manhattan Projesi'ne aşinalığını mantıklı nedenlerden dolayı gizli tutmak zorundaydı. Tüm filodaki sadece küçük bir grup, belirlenmiş bombacı ve kılavuz dışında olası görevden haberdardı. Tibbets, Ağustos ayında o sabah uçağından nükleer bombayı bırakma anı geldiğinde, kendisinin ve uçaktaki diğer kişilerin bunu herhangi bir bombalama operasyonunu nasıl idare edeceklerse aynı şekilde idare ettiklerini belirtti: Hepimizin istediği tek şey olayın sorunsuz bir şekilde gerçekleşmesiydi.
Bombardıman pilotu Paul Tibbets "Little Boy" bombasını Enola Gay adlı uçaktan atmıştır. Uçağın ismi aynı zamanda Tibbets'in annesinin adı. Little Boy, 6 Ağustos 1945'te Hiroşima'ya atıldıktan sonra patladı. Nagazaki kentine 9 Ağustos'ta ikinci bir uçak olan Bockscar tarafından çok daha güçlü bir bomba atıldı. Liman kenti üzerindeki yıkıcı etkisi nedeniyle "Fat Man" olarak adlandırılan bu bomba, lakabının hakkını vermişti. Bockscar'ın pilotluğunu Tibbets yerine Charles Sweeney yapmıştır (Newsweek).
Bombaların yol açtığı geniş çaplı yıkım nedeniyle, her iki şehirdeki kayıpların sayısına ilişkin tahminler büyük farklılıklar göstermektedir. Ancak ölü sayısı oldukça yüksekti ve sonuç olarak Japon yönetimi ilk atom saldırısını takip eden birkaç hafta içinde teslim oldu.
Tibbets Tuğgeneral olarak emekli oldu
Savaş sona erdiğinde bile Tibbets orduda hizmet vermeye devam etti. 1946'da Crossroads Operasyonu'nun nükleer testleri sırasında askeri teknik danışman olarak görev yaptı. Ordunun Bikini Atolü'nde iki nükleer bomba patlatması, Hiroşima ve Nagazaki'ye atom bombası atılmasından bu yana gerçekleşen ilk patlama olmuştur (Naval History and Command).
Tibbets yıllar içinde Amerikan ordusunun rütbelerinde ilerledi ve sonunda Tuğgeneral oldu. ABD İkmal Hattı'ndaki son görevi onu Hindistan'a götürdü ve burada çeşitli siyasi grupların düşmanlığıyla karşılaştı. Hindistan Komünist Partisi onu utanç verici bir şekilde "dünyanın en kötü katili" olarak yaftaladı ve bu da ABD Dışişleri Bakanlığı'nı sıkıntıya soktu. 31 Ağustos 1966'da, 30 yılı aşkın bir süre hizmet verdikten sonra Tibbets ordudan istifa etti. Daha sonra Ohio'ya taşındı ve havacılık alanında kariyer yaparak Executive Jet Aviation'ın yönetim kurulu başkanı oldu.
Hiroşima ve Nagazaki'ye atılan bombalar aradan on yıllar geçmesine rağmen hala tartışılıyor. Tibbets'e göre saldırılar, binlerce insanın ölümüne sebep olmalarına rağmen, daha fazla hayat kurtarmıştır. "The Tibbets Story" kitabının yazarı, Donanmaya katılma tercihi nedeniyle "bombalama yüzünden bir gece bile uykusuz kalmadığını" da belirtiyor (The Guardian).
Tibbets savaştaki kararlarından hiçbir zaman pişman değil
Emekliliğinden sonraki yıllarda Tibbets pek çok tartışmaya konu oldu. 1976'da Harlingen, Texas'ta yapılan bir havacılık fuarında Hiroşima patlamasının temsiline katılmıştır. Tibbets burada, bir B-29 Superfortress pilotu olarak etkinliğe dahil oldu. Uçak pisti geçerken altında bir düzenek patlamış ve bir mantar bulutu oluşmuştur. Daha sonra davranışının "kimseye saygısızlık etmek amacıyla yapılmadığını" ileri sürmesine rağmen, yine de yoğun bir eleştiriye maruz kaldı. Diğer pek çok Avrupa ülkesiyle birlikte Japonya da bu eylemden öfke duydu. Amerika Birleşik Devletleri resmi bir pişmanlık açıklaması yaptı.
Smithsonian Enstitüsüsü Enola Gay'in 50. yıldönümü anısına bir sergi açacaktı. Fakat bunun da yoğun eleştirilere maruz kalması, serginin büyüklüğünde önemli bir değişikliğe gidilmesine yol açtı. Tibbets sergiyi ve savaş sırasında nükleer bomba kullanma tercihini savundu ve buna karşı oluşan tepkiler konusunda da açık sözlüydü.
Tibbets'in savaşı sona erdirmek için nükleer bombaların kullanılmasına ilişkin gerçek duyguları 2002 yılında Studs Terkel ile yaptığı bir röportajda ortaya çıkmıştır. Bu konuda herhangi bir şüphesi olup olmadığı sorulduğunda, "Hayır… Hava Kuvvetlerine katılmamdaki temel motivasyonum anavatanı korumak için üzerime düşeni yapmaktı. Beni harekete geçiren şey bu ve bunun için savaşıyorum." Bu gerçeğin farkında olduğunu açıkça belirttikten sonra, "şüphesiz çok sayıda can alacağız, ancak Tanrı'nın inayetiyle çok daha fazlasını da kaybolmaktan kurtaracağız. Japonya'nın bizim tarafımızdan işgal edilmesine gerek kalmayacaktır" dedi. (Konuşma metnini AV Web'de görebilirsiniz.)
Tibbets küllerini Manş Denizi'ne döktürdü
Tibbets 1 Kasım 2007'de 92 yaşında hayata veda etti. Yakılmayı ve küllerinin, görevi boyunca defalarca üzerinden uçtuğu Manş Denizi'ne serpilmesini istedi.
Anlaşılması kolay nedenlerden ötürü Tibbets, bedeninin defnedilmesi ya da herhangi bir şekilde anılması talebini reddetti. Pek çok insan onun neden olduğu yıkımla ilgili güçlü duygular beslediğinden, onuruna inşa edilecek herhangi bir anıtta gösteriler ve vandalizm yaşanacağından endişe ediyordu.
Tibbets ve Hiroşima operasyonu halen ayrıştırıcı konular olmaya devam ediyor. Sivil halk üzerinde nükleer silah kullanma tercihinin gereksiz ölümlere ve hasara yol açtığı için ahlaksızca olduğu ya da savaşın sona ermesine yardımcı olduğu ve pek çok hayatı kurtardığı için stratejik olduğu iddia edilebilir. O zamandan bu yana böyle bir nükleer silahın kullanılmadığını biliyoruz ve bunun böyle kalması için sadece dua edebiliriz.
