Renkli yüzme keseleri ve altlarından uzanan zehirli dokunaçları ile Portekiz savaş gemisi (Physalia physalis) tek başına bir denizanası değildir. Zira denizanası tek bir hayvandır. Portekiz savaş gemisi ise sifonofordur, yani ayrı olarak yaşayamayan ve birlikte hayatta kalan bir hayvan kolonisidir. Bu deniz yaratığı adını Portekiz'in ünlü yelkenli savaş gemisinden almıştır. Ayrıca görüntüsü itibariyle Portekizli askerlerin giydiği kasklara benzemektedir.
Portekiz Savaş Gemisi Denizanası Özellikleri
- Bilimsel adı: Physalia physalis
- Yaygın isimler: Portekiz savaş gemisi (Portuguese man of war)
- Boyut: Yüzme kesesi yaklaşık 30 cm uzunluğunda, 15 cm yükseliğindedir; dokunaçları 50 metreye ulaşır
- Ömrü: Muhtemelen 1 yıl
- Beslenme: Etçil
- Habitat: Atlantik, Hint ve Pasifik Okyanusları
- Popülasyon: Bol
- Korunma durumu: Değerlendirilmedi
Portekiz Savaş Gemisi Denizanası Tanımı
En iyi bilinen sifonoforlardan biri olan bu denizanası kendine özgü yelken benzeri, yarı saydam bir gövdeye sahiptir. Gövdesi mavi, mor ve menekşe renklerinde olabilir. İçi gaz dolu keselerinde azot, oksijen, argon, havadan az miktarda karbondioksit ve ayrıca %14 kadar karbonmonoksit var. Dokunaçlarındaki güçlü iğne kendilerini en zehirli denizanalarından biri yapar. Suyun üzerindeki gövdelerinin altında gizli silahları olan polipler uzanmaktadır. Polipleri üç tiptedir ve her biri avı etkisizleştirme, üreme ve beslenme gibi farklı görevlere sahiptir (sırasıyla dactylozooid, gonozooid ve gastrozooid). Saldırı polipleri mor ve mavi renkte oluyor.
Savaş Gemisi ve Mavi Şişe farkı
Physalia cinsi iki türdür ve ikincisi ise Avustralya Mavi Şişesi (Blue Bottle) adını taşır ve isimleri yakın olsun diye bu hayvana Pasifik savaş gemisi adı da verilir. Yakın akrabasından farklı olarak daha kısıtlı renk aralığı (yalnızca mavi) ve daha az dokunaçları (bir tane) var.
Portekiz Savaş Gemisi Denizanası Habitatı
Bu türler Atlantik, Pasifik ve Hint okyanuslarının Körfez Akıntısı olarak bilinen sıcak sularında ve Karayipler ve Sargasso denizlerinde görülüyor. Portekiz savaş gemisi su yüzeyinde ya da hemen altında yaşıyor. Pneumatophore'da bulunan sifon hayvanın suya dalmasını ve tekrar yüzeye çıkmasını sağlamaktadır. Rüzgarın yönü hayvanın yüzmesini 45 derece kadar değiştirebilir. Bazı denizanaları sola yaslı bazıları ise sağa yaslıdır. Gövdelerindeki bu eğim rüzgarın yönüyle okyanusların farklı bölgelerine dağılmalarını sağlıyor
Portekiz Savaş Gemisi Denizanası Beslenme Şekli
Portekiz savaş gemisi denizanası etoburdur. Küçük balıkları, solucanları ve kabukluları dokunaçlarıyla felç eden ve öldüren nematokistler adı verilen acı verici hücreleri bulunur. Dokunaçları ile avını gövdesinin alt kısmındaki gastrozooidlerine getirir. Gastrozooid avı sindiren enzimler salgılarlar. Besinler emilir ve diğer poliplere dağıtılır. Bunun yanında kaplumbağalara, deniz böceklerine ve yengeçlere av olurlar.
Portekiz Savaş Gemisi Denizanası Üreme ve Yavrulama
Yaşamlarında hem eşeyli hem de eşeysiz ürüyorlar. Her koloni ya erkek ya da dişidir. Yumurtlama esas olarak sonbaharda gerçekleşir. Dokunaç gibi çalışan gonozooidler gametler oluşturur ve onları suya bırakırlar. Bir yumurtanın ve spermin birleşmesiyle oluşan larva daha sonra olgunlaşıncaya dek tomurcuklanma veya mitotik fisyonla eşeysiz olarak çoğalır. Normal hayvanlardaki hücre bölünmesi ve farklılaşmasından farklı olarak bu denizanasındaki her polip ayrı bir organizmadır ve diğer koloni üyeleri olmadan hayatta kalamaz. Diğer knidliler ve denizanaları gibi yaşam döngüleri su sıcaklığına bağlıdır. En az bir yıl ömürleri oldukları düşünülüyor.
Portekiz Savaş Gemisi Denizanası Korunma Durumu
Portekiz savaş gemisi Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından koruma statüsü açısından değerlendirilmemiştir. Türler kendi çevrelerinde bol gibiler. Popülasyon eğilimi bilinmiyor.
Portekiz Savaş Gemisi Denizanalarının Sokma Vakaları
Portekiz Savaş Gemisi'nin ticari değeri yok ancak kıyı turizmi üzerindeki etkisi nedeniyle ekonomik öneme sahip. Hem denizanasının kendisi hem de dokunaçları hayvan öldükten sonra bile ve birbirlerinden ayrıldıklarında sokabilir ve acı verebilir. Sokmalar genellikle ölümcül olmamakla birlikte acı vericidir. Zehirindeki nörotoksinler, derideki mast hücrelerinde histamin salınımına neden olarak iltihaplanma başlatır. Tedavi tipik olarak kalan nematosistleri etkisiz hale getirmek için sirke veya amonyak kullanmayı ve etkilenen alanı sıcak suya batırmayı içerir. İltihaplanmaya karşı koymak için oral veya topikal antihistaminikler uygulanabilir.
İğne tarafından sokulma vakalarında akciğer ve kalp bundan etkilenebilir. Ateş görülür ve iğneler acı verici olduğundan şok etkisi yaratır.