Wasabi Antik Mısır Papirüs Eserlerinin Korunmasına Yardımcı Olabilir

Eski ve kırılgan papirüs örnekleri mantarlar tarafından zarar görme riski altındadır, ancak wasabi bazlı bir işlem onları zarar görmeden dezenfekte edebilir.

Yazar Burcu Kara
antik mısır papirüs
Bu papirüs, yetmişli yaşlarında ölen Tanrı Amun-Re'nin rahibesi Nauny'nin gömüsünün bir parçasıydı. Görsel: Met Museum

Wasabi buharlarının, boyalı papirüs parçaları üzerinde büyüyen mantarları öldürecek kadar güçlü olması, kırılgan eserlere zarar vermeden ya da canlı renklerinin görünümünü değiştirmeden gerçekleşiyor.

Benzersiz dezenfeksiyon stratejisi, arkeologların ve müzelerin, Antik Mısır, Yunanistan ve Roma İmparatorluğu'nda binlerce yıldır kullanılan bir malzeme olan papirüs bitkisinden yapılmış kağıt üzerine yazılmış belgeleri korumalarına yardımcı olabilir. Mısır'daki Büyük Mısır Müzesi'nden Hanadi Saada, "Papirüslerin biyolojik olarak bozulması dünya çapında bir sorun" diyor.

Mantarlar hassas papirüslere zarar verebilir, ancak bazı dezenfektanlar da aynı derecede zararlı olabilir. Bu yüzden Saada ve meslektaşları daha az sert "yeşil" tedaviler üzerinde çalışıyorlar. Bu deneyde, yaban turpu ve hardalla akraba bir bitkiden elde edilen popüler Japon çeşnisi wasabi macununu karıştırdılar ve papirüs örneklerinin yanına alüminyum folyo üzerine yerleştirdiler.

Araştırmacılar tarihi papirüs eserlerini riske atmak yerine deney için kopyalarını hazırladılar. Modern papirüs örnekleri kırmızı, sarı ve mavi gibi farklı renklere boyandı ve ardından papirüsün 1000 yıl boyunca doğal yaşlanmasını simüle etmek için 120 gün boyunca bir fırında 100°C'ye ısıtıldı. Son olarak, arkeolojik papirüsleri istila ettiği bilinen çeşitli mantar türlerine maruz bırakıldılar.

Üç gün sonra, wasabi uygulaması papirüs örneklerinin pigmentlerini etkilemeden mantar kontaminasyonunu ortadan kaldırdı. Bir ay sonra yapılan kontrolde de aynı sonuç elde edildi.

Pennsylvania'daki Penn Müzesi'nden Jessica Byler, mevcut papirüs saklama yöntemlerinin, nem değişikliklerine karşı koruma sağlamak için özel kurutma malzemesiyle kaplı klasörleri içerdiğini ve bunun "mantar büyümesini ve bozulmasını önlemenin pasif bir yolu" olduğunu söylüyor.

Ancak Byler, standart yöntemler kullanılarak mantarların önlenmesinin her zaman garanti edilemeyeceğini kabul ediyor ve bu nedenle "konservatör ekibimiz koruma alanındaki yenilikçi çevre dostu teknikler hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyor" diyor.

Büyük Mısır Müzesi ekibi wasabi uygulamasını arkeolojik papirüsler için kullanmaya devam etmeyi planlıyor. Araştırmacılar ayrıca baharatlı çeşninin ahşap, kağıt ve tekstilden yapılmış diğer eserlerin dezenfekte edilmesinde eşit derecede etkili olup olmadığını da test edecekler.