WASP-96b, her 3,42 günde bir WASP-96 adlı 8 milyar yıl yaşındaki bir yıldızın yörüngesinde dönen bir ötegezegendir. Tür olarak bir Sıcak Jüpiter gezegenidir. Bu gezegenler Jüpiter'e benzeyen ancak kısa yörünge periyodu olan gaz devleri olarak tanımlanıyor. Jüpiter, Güneş sistemindeki en büyük gezegen ve Dünya'nın 11 katı boyutta ve 318 katı kütlede. WASP-96b Jüpiter'in yarı kütlesinde ancak ondan 1,2 kat daha büyük. Yaklaşık 540°C sıcaklığa sahip olmasıyla yaşanabilir değil.
Sıcak Jüpiter'ler bir yıldıza çok yakın döndüğünden atmosfer sıcaklıkları yüksektir. WASP-96 b, Dünya'dan görünmeyen WASP-96 yıldızına yaklaşık 6,5 milyon km kadar yakın dönüyor. Güneş'e en yakın gezegen olan Merkür bundan 9 kat uzaktadır. WASP-96 Güneş'ten yaşlı ancak onunla aynı fiziksel yapıya sahip.
WASP-96b'nin Önemi
Güneş sisteminin dışında bulunmasıyla bir ötegezegen olan WASP-96b yalnızca gazdan oluşuyor. Yani gerçek bir yüzeyi yok. Dünya'ya yaklaşık 1.150 ışık yılı (1 ışık yılı 9,5 trilyon km) uzakta bulunan bu gaz devi 2013 yılında keşfedildi ve Phoenix yani Anka takımyıldızında yer alıyor. WASP-96b, Güneş Sistemi'nde doğrudan benzeri olmayan bir gezegen.
Boyutu, kısa yörüngesi, geniş atmosferi ve diğer nesnelerin ışığına maruz kalmamasıyla uzay gözlemi için uygun bir cisimdir. Aynı zamanda bilinen 5.000 ötegezegenden biri.
Webb'in WASP-96b Bulguları
James Webb Uzay Teleskobu WASP-96b'yi inceledi ve ölçümleri ötegezegende su izi, pus ve bulutlara dair daha önce görülmemiş bulgular sundu. Webb bu bilgileri atmosferin ışık eğrisini yaklaşık 6,5 saat boyunca inceleyerek ulaştı. Daha önce Hubble Uzay Teleskobu gibi araçlarla toplanan boyut ve yörünge gibi temel bilgileri de doğruladı.
Bu bulgular Satürn ve Jüpiter dahil WASP-96b gibi gaz devlerinin doğuşu, yıldız sistemlerinin oluşumu, iklim düzenleri ve yaşam belirtilerine dair bilgiler sunuyor. WASP-96b'nin ışık spektrumu bugüne dek bir ötegezegenden alınan en detaylı yakın kızılötesi spektrum oldu. Webb Teleskobu görünür kırmızı ışığın yanında diğer teleskopların algılayamadığı 1,6 mikrondan geniş dalga boylarını da yakaladı.
1,6 mikrondan uzun dalga boyuna sahip ışığa bakarak WASP-96b gibi bir ötegezegendeki su, oksijen, metan ve karbondioksit gibi önemli moleküller tespit edilebiliyor.
Her gazın emdiği ışığın dalga boyu farklı olduğundan bilim insanları bu bilgiye bakarak gezegenin atmosferindeki gazları ortaya çıkardılar. Aynı zamanda atmosfer sıcaklığının 725°C olduğunu ölçtüler.
Sıcak gaz devi ötegezegenlerin evrendeki en yaygın yedinci element olan sodyum açısından zengin olduğu düşünülüyor. Ancak ötegezegenlerin bulutlu atmosferleri bu sodyum ışıklarını tespit etmeyi zorlaştırıyor. WASP-96b'nin önceleri bulutsuz bir atmosferi olduğu düşünülüyordu ancak James Webb Uzay Teleskobu'nun bulut bulgusu sonucu her şeyin en baştan incelenmesi gerek.
WASP-96b Gibi Sıcak Jüpiterlerin Özellikleri
- Sıcak Jüpiterler 0,36 ila 11,8 Jüpiter kütlesine ve 1,3 ila 111 Dünya gününe denk kısa yörünge süresine sahipler. Kütleleri 13,6 Jüpiter kütlesini geçmez. Geçerse döteryum yakar ve o zaman bir kahverengi cüce'ye dönüşürler.
- Düşük eksantrikli dairesel yörüngeleri vardır. Daireselliğin yıldıza yakınlıktan kaynaklandığı öngörülüyor.
- Sıra dışı oranda düşük yoğunluğa sahip bu gezegenlerin neden çok geniş oldukları bilinmiyor. Yüksek yıldız ışınımı, yüksek atmosferik opaklık, yüksek iç enerji ve yıldızın gezegenin dış atmosferini dışarı çekerek gezegeni şişkin göstermesi nedenler arasında olabilir.
- Kısa yörünge süresi, uzun günler ve gelgit kilitlenmesi nedeniyle Sıcak Jüpiter zorlu bir atmosfere sahiptir. Tıpkı yoğun rüzgarlar ve ısı ve ışınım kaynaklı ekvatoral jet akımları gibi.
- Sıcak Jüpiter'e F ve G tipi yıldızlarda daha çok rastlanıyor. K tipinde daha nadirler.
WASP-96b nedir?
WASP-96b, Phoenix takımyıldızında Dünya'dan yaklaşık 1150 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir ötegezegendir. Bu gezegen 2018 yılında keşfedilmiştir ve "sıcak Jüpiter (bazen de sıcak Satürn)" olarak sınıflandırılmaktadır, yani Satürn'e benzer büyüklükte ancak yıldızına çok yakın bir yörüngede dönen gaz devi bir gezegendir.
WASP-96b hakkında benzersiz olan nedir?
Güneş sistemimizde doğrudan benzeri olmayan bir gaz devi türünü temsil etmektedir. Jüpiter'in yarısından daha az bir kütleye ve 1,2 kat daha büyük bir çapa sahip olan WASP-96b, Güneşimizin etrafında dönen herhangi bir gezegenden çok daha şişkindir. Ve 540° C'den daha yüksek bir sıcaklıkla, önemli ölçüde daha sıcaktır. WASP-96b aynı zamanda tamamen bulutsuz görünen ve bu kadar net bir sodyum imzası gösteren tek dış gezegendir.
WASP-96b'nin atmosferinin bileşimi nedir?
Uluslararası bir ekip WASP-96b'nin sodyum açısından zengin bir atmosfere sahip bir dünya olduğunu tespit etti. Dünya'dan yaklaşık 1.150 ışık yılı uzaklıkta bulunan gezegen, yıldızının yörüngesinde her 3,4 günde bir dönüyor. Jüpiter'in yaklaşık yarısı kadar kütleye sahip olan gezegenin keşfi 2014 yılında duyuruldu.
