Nesli tükenmiş hayvanları yeniden canlandırmak için kurulan bir şirket, yünlü mamutu geri getirme hedefinde büyük bir ilerleme kaydettiğini açıkladı. Colossal, 6 Mart'ta ekibinin normal fil hücrelerini kök hücrelere dönüştürmeyi başardığını ve bunun mamut benzeri bir yaratığa yol açabileceğini duyurdu. Şirketin CEO'su Ben Lamm bir basın açıklamasında "Bu çok önemli bir adım" dedi. İşte bilmeniz gerekenler.
Yünlü mamutu yok oluştan geri getirmek gerçekten mümkün mü?
Hayır değil ve asla da olmayacak. Birkaç donmuş mamutun genomları dizilenmiş olsa da, bunlar boşluklarla doludur. Bununla birlikte, yaşayan fillerin genomlarını mamut benzeri hale getirmek için düzenlemek mümkün olabilir. Colossal, web sitesinde yaratmayı planladığı şeyin "soğuğa dayanıklı bir fil" olacağını kabul ediyor, ancak hayvanın "Yünlü Mamut'un tüm temel biyolojik özelliklerine" sahip olacağını söylüyor.
Bu düzenlenmiş filler mamutlara benzeyecek mi?
Colossal'a göre, mamut gibi ses çıkaracaklar, ancak mamutların nasıl ses çıkardığını nereden bildikleri belli değil. Colossal'ın kurucu ortağı George Church, görünüşlerine gelince, en azından bir büyük fark olacağını söylüyor: Fildişi kaçakçılığını önlemek için büyük çoğunluğunun dişleri olmayacak. Dişli olanların ise sadece yoğun gözetimin olduğu yerlerde tutulabileceğini söylüyor.
Colossal ayrıca mamut benzeri filleri, fil endotelotropik herpesvirüslerinin neden olduğu son derece ölümcül bir hastalığa karşı dirençli hale getirmeyi planlıyor.
Colossal neden fil kök hücreleri yapmaya ihtiyaç duyuyor?
Şirket fil hücrelerinin genomlarını düzenleyerek onları daha mamut benzeri hale getiriyor. Ancak yaşayan mamut benzeri bir fil yaratmak için, düzenlenmiş bir genom içeren embriyolar üretmesi gerekiyor. Teorik olarak bunu yapmanın bir yolu, genleri düzenlenmiş fil hücrelerini indüklenmiş pluripotent kök hücrelere dönüştürmek ve daha sonra bunları yumurta ve sperm hücrelerine dönüştürmektir.
İndüklenmiş pluripotent kök hücreler nedir?
Pluripotent kök hücreler, yumurta ve sperm dahil olmak üzere vücuttaki herhangi bir hücreye dönüşebilir. Embriyolarda doğal olarak oluşurlar, ancak belirli proteinler eklenerek yetişkin hücrelerden de yapılabilir, dolayısıyla "indüklenmiş". Birçok hayvan türünde üretilmişlerdir, ancak şimdiye kadar hiç kimse fil hücrelerini pluripotent hale getirmeyi başaramamıştı.
Fil hücrelerini pluripotent olmaya teşvik etmek neden zor?
En azından kısmen, muhtemelen bu büyük, uzun ömürlü hayvanların daha iyi antikanser mekanizmalarına sahip olması gerektiğinden ve bu da kök hücrelerin büyümesi üzerinde daha sıkı kontrol anlamına geldiğinden.
Colossal bunu nasıl başardı?
Diğer şeylerin yanı sıra, Asya fili hücrelerini anahtar proteinleri kalıcı olarak üretecek şekilde genetik olarak değiştirdi. O zaman bile hücrelerin indüklenmiş pluripotent kök hücrelere dönüştürülmesi iki ay sürdü. Colossal'dan Eriona Hysolli, "Süreci daha verimli ve daha hızlı hale getirmek istiyoruz, ancak bunun harika bir başlangıç olduğunu düşünüyorum" diyor. Anahtar proteinleri kodlayan DNA'nın kolayca çıkarılabileceğini söylüyor.
Peki şimdi Colossal bu uyarılmış pluripotent kök hücreleri yumurta ve sperme mi dönüştürecek?
Plan bu ama bu uzun yıllar alabilir. İndüklenmiş pluripotent kök hücreleri yumurta ve sperme dönüştürmek hiç de kolay değil. Church, "Esas olarak fare ve insan olmak üzere iki türde yapıldı" diyor. "Ve ikisi de mükemmel değil."
Bu, mamut benzeri fillerin yaratılmasının onlarca yıl alabileceği anlamına mı geliyor?
Colossal ilk "mamut "un 2028 yılına kadar doğacağını iddia ediyor. Hysolli, araştırmacıların fil hücrelerinde sadece 50 ila 100 genetik düzenleme yapmayı hedeflediklerini ve bunun da mümkün olduğunu söylüyor. Ancak son teslim tarihine yetişecek embriyolar üretmek için, koyun Dolly'yi yaratmak için kullanılan klonlama tekniğini kullanarak düzenlenmiş genomları neredeyse kesinlikle fil yumurtalarına aktarmaları gerekecek. Fillerin gebelik süresi iki yıl olduğundan, bu embriyoların 2026 yılı sonuna kadar oluşturulması ve implante edilmesi gerekecektir.
Düzenlenmiş hücrelerin klonlanması işe yarayacak mı?
Olabilir, ancak tipik olarak klonlanmış embriyoların sadece yüzde birkaçı sağlıklı hayvanlara dönüşür. "Başarısız denemeler olması kaçınılmaz. Kaç tane fil ineğinin deneysel gebeliklere maruz kalması gerekecek?" diye soruyor King's College London'dan kök hücre uzmanı Dusko Ilic. "Yeni bir şey yapabilme kabiliyetine sahip olmamız, etik sonuçları ve sonuçları dikkatle değerlendirmeden bunu yapmamız gerektiği anlamına gelmez."
Mamut benzeri bu filler nerede yaşayacak? Ukrayna'daki savaş ve Rusya'nın ABD'nin biyolojik silahlarıyla ilgili iddiaları göz önüne alındığında, Rusya'nın genetik olarak yeniden doğmuş mamutların Sibirya'da serbest bırakılmasına izin verme ihtimali sıfıra yakın değil mi?
Hysolli, "Mamutların sadece Sibirya'da değil, Kuzey Kutup Dairesi'nin her yerinde olduğunu unutmayın" diyor. Alaska ve Kanada'nın da olasılıklar arasında olduğunu ve Colossal'ın halihazırda devlet kurumları, yerel yönetimler ve Yerli halklarla "çok verimli işbirlikleri" yaptığını söylüyor.
Colossal neden mamutları geri getirmeyi amaçlıyor?
Şirket, Kuzey Kutup bölgesinin mamutlarla yeniden yabanileştirilmesinin, permafrost (donmuş toprak) erimesini azaltarak ve karbonu donmuş organik madde şeklinde hapsederek iklim değişikliğini sınırlamaya yardımcı olabileceğini iddia ediyor. Church, "Kuzey Kutbu karbon tutulması için mükemmel bir yer çünkü her yıl bir üst toprak tabakası daha donuyor," diyor. "Ve sonra otoburlar bunun üzerine kaka yapıyor."
Mamut benzeri canlılar Kuzey Kutbu'nda daha fazla ısınmayı sınırlamaya gerçekten yardımcı olabilir mi?
Bu henüz kesinleşmiş değil, ancak bazı olasılıklar var. Küçük bir çalışma, büyük otoburların kışın yalıtıcı karı düzleştirerek donmuş toprak sıcaklıklarını düşürebileceğini öne sürüyor. Ve eğer düzenlenmiş filler orman genişlemesini sınırladıysa, bu da yardımcı olabilir, çünkü daha önce düz, karlı bölgelerdeki koyu renkli ağaçlar daha fazla güneş ışığını emerek ısınma etkisi yaratabilir. Ancak kayda değer bir etki yaratmak için binlerce fil gerekir.
