Zaman gerçek midir yoksa bir illüzyon mu? Geçmiş, şimdi ve gelecek arasında nasıl ayrım yaparsınız? Zamanın gerçekten bir sırası var mı? Zaman sadece ileri mi gider? Aslında herhangi bir yönde hareket etmez mi? Saatinizi durdurun ve tüm varsayımları bir kenara atın. Çünkü akıllara durgunluk veren bu düşünce deneyi sadece birkaç dakika sürecek.
Zaman Aslında Gerçek mi?
Albert Einstein 1915'te zamanı algılama biçimimizi değiştirmiş, değiştiren ve değiştirecek olan genel görelilik teorisini yayımladı. Bu çığır açan kuramda fizik yasalarının ivmelenmeyen tüm gözlemciler için aynı olduğunu öne sürdü. Bu yaklaşım neden yanınızdan geçen bir arabadaki yolcuların araba ile aynı hızda hareket ediyor gibi göründüğünü açıklamaktadır.
Çünkü hareketsiz bir yerde duran bir gözlemci olarak yolcuların hızları sizin konumunuza göredir. Dış dünyaya göre hareketleri arabanın hareketiyle aynı olduğundan arabanın içindeki yolcular da birer sabit nesne gibi hisseder.
Einstein'ın göreli hareket teorisi evrendeki tüm nesnelere uygulanabilir olsa da Einstein bunun bir istisnası olduğunu biliyordu ve o da ışıktı. Işık her zaman sabit hızda hareket eder. Bu iki ilke, Einstein'ı zaman ve uzay arasında uzayzaman olarak da bilinen bir bağlantı kurmaya yöneltti.
Ve bunun ilginç sonuçlarından biri, zamanın nasıl geçtiğinin algısının birbirine göre farklı hızlarda hareket eden gözlemciler arasında farklı olduğuydu. Eğer gözlemciler zamanın nasıl geçtiğine dair iki farklı perspektife sahip olabiliyorsa bu perspektiflerin farklı kabul edilmesi için birinin saatine doğru ve birine yanlış demek gerekliydi.
İşin garip yanı ikisi de doğrudur. Sonuçta dünyanın farklı yerlerinde farklı zaman dilimleri vardır ve insanların saatlerinin günün her saniyesinde zamanı farklı okuduğu bir gerçektir.
Zamanı Evrensel Kabul Etmek
Zamanın geçişini nesnel veya evrensel olarak düşünmeye meyilliyiz, çünkü insanlar yoğun yaşamlarını düzenlemek ve ülkeler komşularına uyum sağlamak için aşağı yukarı aynı sistem üzerinde hemfikir oluyor.
Ancak zaman, geçmişi, şimdiyi ve geleceği takip etmek için uygun bir araç olsa da, geçmişin, şimdinin ve geleceğin aynı anda var olabileceğini fark ettiğinizde zamanın gerçek doğasını sorgulamaya başlar ve bir illüzyon olduğunu fark edersiniz.
Gökyüzüne baktığınızda Proxima Centauri'yi görebilirsiniz. Güneş'ten sonra, Proxima Centauri Dünya'ya (ya da Güneş Sistemi'ne) en yakın yıldızdır ve sadece 4 ışık yılı uzaklıkta. Yani şimdi gördüğünüz ışık aslında bizim zamanımızda 4 yıl öncesidir. Proxima Centauri patlasaydı bundan 4 yıl sonra haberimiz olacaktı. Bunun nedeni evrenin neresinde olursanız olun ışığın hızının sabit olmasıdır!
Bilinmesi gereken başka bir şey de, ne kadar hızlı hareket ederseniz zamanın o kadar yavaşladığıdır. Astronot Scott Kelly uzayda bir yıl geçirdikten sonra Dünya'ya döndüğünde ikizinden 13 milisaniye gençleşmiştir.
Şimdi bu iki örnekle 4 ışık yılı uzaklıktaki bir gezegene bir astronot yerleştirelim. Onun şimdisi sizden 4 yıl ileridedir. Şu anda Dünya'da yaptığınız her şey ise onun geçmişindedir. Yani zaman denilen olguda geçmiş, şimdi ve gelecek aynı anda var olur.
Geçmiş ve Gelecek Yok, Yalnızca Şu An Var
Şimdi, varoluşsal bir kriz yaşamadan önce, geçmişte, şimdide ve gelecekte aynı anda yaşamayı biraz daha kolaylaştırabilecek bir teori var. Buna hareketli spot ışığı teorisi deniliyor ve sanki üzerinde hareket eden bir spot ışığı varmış gibi değişen tek bir mutlak şimdi olduğunu savunulur.
Böylece bu bilgiyle zamanın geçişinin nasıl bir yanılsama olduğunu görmeye başlarsınız. Tek bir nesnel geçmiş, nesnel şimdi ve nesnel gelecek yoktur, ancak bunların yanılsaması olan anılarımız, deneyimlerimiz ve gelecek planlarımız vardır. Bunlar gelecek planlarımız tarafından oluşturulur ve yaşamımızı düzenli bir olaylar dizisi halinde sıralamamızı sağlar. Nerede olduğunuza veya ne kadar hızlı hareket ettiğinize bağlı olarak bu sıralama oldukça farklı olur.
Yani ister yeni çağda isterse nostaljide yaşayın veya sadece şimdiki anı tercih edin asla endişelenmenize gerek yok. Evrende bir yerde sizin zamanınız için her zaman bir yer var. Oraya gitmeniz yüzlerce yıl alabilir ama yeterince hızlı giderseniz oraya hemen varırsınız!