Uzun yıllardır ortalama bir Kanadalının ortalama bir Amerikalıdan daha fazla gelir vergisi ödediğine dair yaygın bir inanç vardır. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) yaptığı 2018 tarihli bir çalışma, çocuğu olmayan ortalama bir Kanadalının, 2017'de gelirinin yüzde 22,8'ini vergi olarak ödediğini göstermiştir. Bu Kanada'yı, gelir vergisi anlamında 35 OECD ülkesi arasında 11. sıraya yerleştirir. Aynı zamanda ortalama bir Amerikalı'nın yüzde 26,1'lik gelir vergisine kıyasla daha düşüktür.
Tek Gelirli Ailelerde En Çok Gelir Vergisi Türkiye'de Ödeniyor
Ama hepsi bununla sınırlı değil. Kanada ile Amerika arasındaki vergi farkı, çocuklu hanelerde aşırı derecede yükseliyor; evli ve iki çocuklu ortalama bir Kanadalı işçi elindeki paranın yalnızca yüzde 1,2'sini vergi olarak ödüyor ve en çok vergi ödeyen OECD ülkeleri arasında 32. sıraya yerleşiyor. Bu da yüzde 14,2 gelir vergisi ödeyen aynı demografik özelliklerdeki bir Amerikan vatandaşından 12 kat daha az demek.
Böyle bir şeyin doğal olarak Kanada'nın cömert vergi sisteminden kaynaklandığını düşünebilirsiniz; neredeyse herkesin borçlarını ödediği, inanılmaz derecede verimli ve "adil" bir vergi sistemi. Eh, belirtelim: Kanadalıların sadece yüzde 60'ı hükümete vergi ödüyor.
"… Düşük gelirli aileler vergi indirimlerinden yararlanamıyor çünkü vergi ödemiyorlar."
Başbakan Justin Trudeau'nun ülkesindeki gelir vergisiyle ilgili cesur beyanı
Ortalamada, Kanadalı hane halkının yüzde 40'ı eğitim, sağlık, sosyal hizmetler, kamu güvenliği, ulusal savunma ve hatta Kanada Vergi Dairesi dahil olmak üzere, federal ve eyaletler tarafından finanse edilen harcamalar için hiçbir vergi ödemiyor. Öte yandan, hane halklarının yüzde 20'si bu maliyetlerin yüzde 70'inden fazlasını üstlenmekten sorumlu. Bu, Trudeau'nun bile pek çok Kanadalının bilmesini istemeyeceği şaşırtıcı bir gerçek.
Kanada'nın Sıfır Vergi Sistemi Nasıl Çalışıyor?
Kanada'nın vergi sistemi kesinlikle farklı görünüyor. Peki nüfusun yüzde 40'ı nasıl sıfır vergi ödeyebiliyor? Bu soruyu cevaplamak için Kanadalı hane halkının yüzde 40'lık tabanına bakmak gerek. Taban yüzde 40'da hane halkının geliri 0 dolar ile 80.843 dolar arasında değişiyor. Ayrıca ülkenin toplam kişisel vergisinin yüzde 4,6'sını oluşturuyor. Gerçekten düşük bir sayı gibi görünebilir. Şaşırtıcı bir şekilde, daha da düşüyor. Çünkü federal ve eyaletler tüm vergileri hanelere geri ödüyor.
Kanada'nın adil bir vergi sistemini temsil edip etmediği, vergi sisteminde nerede olduğunuza bağlı olarak değişen bir konu. Bununla birlikte, orta sınıf Kanadalıların muhtemelen orta sınıf Amerikalılardan daha fazla vergi ödediklerini belirtmekte fayda var. Ancak ABD'deki kişisel gelirler üzerindeki en yüksek marjinal vergi oranı düşünüldüğünde, bazı zengin Amerikalılar, zengin Kanadalılardan daha fazla ödüyor: Yüzde 45,7'ye karşılık yüzde 47,9.
Ortalamada, Kanadalılar Amerikalılardan daha fazla gelir vergisi ödemiyor. Ayrıca sosyal hizmetler bakımından hükümetlerinden daha fazla destek alıyorlar. Amerika'nın evrensel sağlık hizmetlerine yılda ayırdığı 3.4 trilyon dolar, dünyanın herhangi bir yerine göre daha yüksek olabilir ancak 78.8 yıl yaşam süresi ile OECD'de 27. sırada ve çocuk ölüm oranı ile 4. sırada yer alıyor.
Peki Amerikalılar ödedikleri vergiler karşılığında ne alıyor? Dünyanın en güçlü ulusal savunmasını. Ülkenin yıllık 611 milyar dolarlık savunma harcaması Çin, Rusya, İngiltere, Fransa, Japonya, Suudi Arabistan ve Hindistan'ın toplamından daha fazla.