Alman asıllı Amerikalı roket mühendisi Wernher von Braun, roket gücüyle çalışan ilk uzun menzilli balistik füzeleri tasarlayan kişiydi. Ama asıl başarısını uzay uçuşlarında gösterdi. Çocukluğundan beri kurduğu Ay'a insan gönderme düşünü gerçekleştirme yolunda gösterdiği kararlılık, olağanüstü teknik ve liderlik yetenekleri, uzay uçuşları alanında onu 20. yüzyılın en büyük öncüsü yaptı.
Wernher von Braun kimdir?
Wernher von Braun, o dönem Alman İmparatorluğu'nda bir kasaba olan Wirsitz'de (günümüzde, Polonya'da Wyrzysk) aristokrat bir ailenin oğlu olarak baron unvanıyla doğdu. I. Dünya Savaşı'ndan sonra, ailesi Berlin'e göç etti. Meraklı bir amatör gökbilimci olan annesi, ona bir teleskop armağan edince, genç Wernher uzayla ilgilenmeye başladı. Bu arada, okuduğu uzay yolculuğu öyküleri onu tam anlamıyla büyülüyordu. Von Braun, Berlin'deki Charlottenburg Teknoloji Enstitüsü'nde makine mühendisliği öğrenimi gördü.
Burada, Verein für Raumschiffahrt'a (VfR) (Uzay Yolculuğu Derneği) katıldı ve ilk sıvı yakıtlı roketlerin yapımı ve ateşlenmesiyle ilgilenmeye başladı. Von Braun, 1932 Ekim'de Alman ordusunun ordonat bölümüne katılarak Berlin yakınlarındaki Kummersdorf'ta, roketleri atış alanında geliştirip deneme olanağı buldu. Asıl amacı uzun menzilli balistik füze olarak kullanılacak roketler tasarlamak olan "Aggregat" (Grup) programının teknik şefliğine getirildi.
1935'te von Braun'un ekibi Baltık kıyısındaki Peenemünde'ye taşındı. Program burada, II. Dünya Savaşı'na kadar sürdü (1945). Aggregat programında tasarlanan her roket, bir öncekinden daha büyük ve iddialıydı. Örneğin, New York'u vurması hedeflenen A9/A10 iki kademeli, 100 tonluk bir roketken, A12 roketi yörüngeye uydu yerleştirme kapasitesine sahip bir fırlatma aracı olarak tasarlanmıştı.
Kullanılan tek Aggregat roketi, daha çok V-2 adıyla bilinen A-4 idi. Von Braun'un ekibince tasarlanan V-2, dünyanın ilk orta menzilli balistik füzesi ve ilk güvenilir, sıvı yakıtlı roketiydi. Savaşın sonuna dek 3000'i aşkın V-2 fırlatılmıştı. Savaş tutsaklarının yaptığı bu korkunç silahlar, 1944 yılından sonra İngiltere, Belçika ve Fransa'da büyük tahribata yol açmıştı. Bu silahın geliştirilme aşamasında yaptığı katkılar ve Nazi partisi üyeliği hala tartışmalı bir konudur; ama von Braun'un kafası her zaman asıl amacı olan, uzaya roket göndermeyle meşguldü.
Wernher von Braun'un kaçırılması ve Saturn V tasarımı
Savaş sona erdiğinde ABD ordusu, Wernher von Braun ve ekibini Birleşik Devletler'e götürdü. 1950'de von Braun, Alabama'daki Huntsville kentine yerleşti ve burada ABD ordusu roket ekibinin başına getirildi. O dönemde, Soğuk Savaş etkisini giderek daha fazla hissettirirken ABD, Sovyetlerin uzayda egemenlik kurmasından korkuyordu. 1950'li yıllar boyunca von Braun filmlerde, televizyonda, dergi ve kitaplarda uzay yolculuğu düşüncesini yaydı; uzay istasyonları, Ay'a ve Mars'a yolculuk gibi düşleriyle Amerikan halkına esin vererek büyük ün sağladı.
Uzay Çağı, Sovyetler Birliği'nin ilk uydusu Sputnik-I'i yörüngeye oturtmasıyla 4 Ekim 1957'de başlamış oldu. Bu olay, ABD hükümetini NASA'yı (Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi) kurmaya yöneltti. 1958'de, von Braun'un tasarlamış olduğu bir Redstone roketi ABD'nin ilk uydusunu yörüngeye oturttu. İki yıl sonra NASA, Huntsville'de Marshall Uzay Uçuşları Merkezi'ni açtı ve von Braun kuruluşun başına getirildi. 1961'de uzaya ilk kez insanlı araç gönderen Sovyetler yarışta öne geçti.
Ama ABD bir aydan kısa bir süre içinde, yine von Braun'un tasarladığı bir Redstone roketiyle Alan Shephard'ı uzaya gönderince dengeyi sağladı.
Mayıs 1961'de, ABD başkanı John F. Kennedy (1917-1963), von Braun'u sevindirecek bir açıklama yaparak, insanoğlunun Ay'a ayak basması ve güvenli bir biçimde geri dönmesi konusunda hükümetin niyetini resmen bildirdi. Nitekim ABD bu niyetinde başarılı oldu. Von Braun ve ekibinin tasarladığı dev Saturn V roketleriyle uzaya gönderilen modüllerdeki "Apollo" programı astronotları, Ay'a yolculuğu gerçekleştirdiler. Von Braun, sonunda gezegenler arası yolculuk hedefine ulaşmıştı ve NASA onu, "kuşkusuz, tarihin en büyük roket mühendisi" olarak ilan etti.
İlk uzay uçuşlarının öncüleri
Wernher von Braun'u, uzay yolculuğu düşüncesini gerçeğe dönüştürmek için gerekli olan matematik, fizik ve mühendislik bilgisini öğrenmeye iten kitap, 1923'te Alman öncü roketçi Hermann Oberth (1894-1989) tarafından yazılan Die Rakete zu den Planetenräumen (Gezegenler Arası Uzaya Giden Roket) adlı yapıttı.
Oberth, uzaya gitmek için kademeli roketlerden nasıl yararlanılabileceği konusunda bağımsız çalışmalar yapan üç gözlemciden biriydi. Diğer iki bilim insanı, Rus matematik öğretmeni Konstantin Tsiolkovski (1857-1935) ve Amerikalı fizikçi Robert Goddard (1882-1945) idi. 1926'da Goddard, halasının Massachusetts'deki çiftliğinde, sıvı yakıtlı bir roketi yapıp uçuran ilk insan oldu. Ancak o zamanlar basının yaptığı alaycı haberlerden kurtulamadı. Bununla birlikte, kendisi de bir mucit olan Werhner von Braun, ilk çalışmalarının önemli bir bölümünde Goddard'ın araştırmalarından yararlandı.
Wernher von Braun hakkında sık sorulanlar
Wernher von Braun kimdi?
Wernher von Braun, II. Dünya Savaşı sırasında ve Uzay Çağı'nın ilk yıllarında roket teknolojisinin geliştirilmesinde etkili olan bir Alman havacılık ve uzay mühendisi ve roket bilimcisiydi. Savaştan sonra Amerika Birleşik Devletleri'ne gelerek NASA için çalışmış ve Ay'a Apollo görevlerini başlatmak için kullanılan Saturn V roketinin geliştirilmesine yardımcı olmuştur.
Wernher von Braun'un roketçilik alanındaki başarıları nelerdir?
Wernher von Braun en çok II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından kullanılan V-2 roketinin geliştirilmesindeki çalışmalarıyla tanınır. Savaştan sonra Birleşik Devletler Ordusu ve daha sonra NASA için çalıştı ve burada Apollo misyonlarının Ay'a fırlatılmasında kullanılan Saturn V roketinin geliştirilmesine yardımcı oldu.
Wernher von Braun'un mirasını çevreleyen tartışmalar nelerdir?
Roket teknolojisi ve uzay araştırmalarına yaptığı önemli katkılara rağmen, Wernher von Braun'un mirası tartışmalarla da anılmaktadır. II. Dünya Savaşı sırasında, Londra ve diğer şehirlerdeki sivil nüfusu terörize etmek için kullanılan V-2 roketinin geliştirilmesinde yer almıştır. Buna ek olarak, Nazi Partisi ile ilişkisi ve V-2 roketinin yapımında köle işgücü kullanması hakkında sorular bulunmaktadır.
Wernher von Braun'un çalışmaları modern roket teknolojisini nasıl etkilemiştir?
Wernher von Braun'un çalışmaları modern roket teknolojisi üzerinde, özellikle de Saturn V gibi büyük ölçekli, çok kademeli roketlerin geliştirilmesinde derin bir etkiye sahip olmuştur. Çalışmaları ayrıca Uzay Mekiği programının ve diğer uzay keşif girişimlerinin geliştirilmesinin temelini atmaya yardımcı olmuştur.
Wernher von Braun'un yaşamından ve çalışmalarından çıkarılacak dersler?
Wernher von Braun'un hayatı ve çalışmaları, bilim ve teknolojinin tarihi şekillendirmedeki rolüne dair karmaşık bir örnek teşkil etmektedir. Roket teknolojisine yaptığı katkılar uzay araştırmalarında birçok önemli başarının önünü açmıştır, ancak Nazi Partisi ile olan ilişkisi ve köle emeği kullanımı, bilimsel araştırma ve teknolojik gelişmenin doğasında var olan etik karmaşıklıkları hatırlatmaktadır.
Kaynaklar:
Wernher von Braun kimdir? Roket bilimci, Saturn V'in yaratıcısı yazımız burada son buldu. Benzer içerikler için: https://evrenatlasi.com/k/tarih-kultur/