Püritenler ve Pilgrimler (Hacılar) arasındaki fark nedir?

İngiliz Kilisesi'nin din konusundaki ortodoks öğretilerine bir alternatif oluşturmak gibi ortak bir amaçları olmasına rağmen, iki grup birbirinden oldukça farklıydı.

Mayflower'a binen Pilgrim Atalar, Bernard Gribble'ın tablosu.
Mayflower'a binen Pilgrim Atalar, Bernard Gribble'ın tablosu.

Pilgrimler ile Püritenlerin aynı kişiler olduğuna dair yaygın bir yanlış anlaşılma vardır. Genel kanı, her ikisinin de İngiltere'deki dini reformcu hareketler olduğu yönündedir. Her ikisi de şu anda Massachusetts eyaletinde bulunan topraklara gelmişlerdir. Yani, ikisinin de siyah şapkaları, düz yakaları ve tokalı ayakkabıları vardı, görünüşe göre "huysuz birer ihtiyarlardı".

İngiltere'deki din reformları

Martin Luther'in -iddiaya göre- 1517'de "Doksan Beş Tez"ini kilise kapısına çivilemesiyle tüm Avrupa'ya yayılan Protestan Reformu, Pilgrimler ve Püritenler arasındaki en temel ayrımları anlamak için başlangıç noktasıdır.

Matbaanın icadı, din adamı olmayan insanların da ilk kez İncil okumasını mümkün kılmıştır. Pek çok insan Roma Katolik ayinlerinin ilk Hristiyan kilisesinden neden bu kadar farklı olduğunu merak etmeye başladı.

Reform hareketinin Britanya adalarına ulaşması daha uzun sürmüş olsa da, İngiltere sonunda 1534 yılında Kral VIII. Henry'nin boşanmak istemesi ve Papa'nın bunu reddetmesi üzerine Roma Katolik Kilisesi'nden kendi kopuşunu yaşadı. Yeni kurulan İngiliz Kilisesi'nin tüm yönleri, Papa yerine İngiliz Kraliyetine ilahi otorite rolünün verilmesi dışında Katoliklikle karşılaştırılabilirdi.

Pilgrimler (Hacılar) kimlerdi?

Mayflower'a binen Pilgrim Atalar, Bernard Gribble'ın tablosu.
Mayflower'a binen Pilgrim Atalar, Bernard Gribble'ın tablosu.

Tüm İngiliz vatandaşlarının İngiltere Kilisesi'ndeki ayinlere katılması yasal bir zorunluluktu ve katılmayanlar ciddi sonuçlarla karşılaşıyordu. Kışkırtıcı uygulamaları nedeniyle "Ayrılıkçılar" olarak adlandırılan Kuzey İngiliz çiftçiler, ibadet etmek için özel olarak toplanmaya başladılar.

Massachusetts, Plymouth'taki Pilgrim Hall Museum'un yöneticisi Donna Curtin, kolonicilerin "vicdanlarına sadık kalabilmelerinin tek yolunun müesses kiliseyi terk etmek ve gizlice ibadet etmek olduğuna karar verdikten sonra" zulüm gördüklerini ve birçoğunun evlerini ve geçim kaynaklarını kaybettiğini açıklıyor. Bu yaşam tarzı savunulamaz hale gelince, yerleşmek için yeni bir bölge aramaya başladılar.

Pilgrimler (Hacılar) Yeni Dünya'ya yöneliyor

Mayflower Sözleşmesi'ni imzalayan Pilgrimler.
Mayflower Sözleşmesi'ni imzalayan Pilgrimler.

Ayrılıkçılar anavatanlarını ilk terk ettiklerinde, dini açıdan kendilerinden daha hoşgörülü olan zengin bir deniz imparatorluğu olan Hollanda'ya gittiler. Ancak Ayrılıkçılar, orada yaşamanın sakin olmasına rağmen, çocuklarının Hollanda'ya taşınarak kimliklerini kaybettiklerinden endişe ediyorlardı. Gerçek İngiliz Hristiyanları olarak yaşamanın tek yolunun daha fazla bölünme ve Yeni Dünya'da kendi kolonilerini kurmak olduğu sonucuna vardılar.

Ayrılıkçıların ruhani lideri Rahip John Robinson, Atlantik geçişinde hayatta kalamayanlar arasındaydı. William Bradford, yıllar sonra yayınlanan kitabı Of Plymouth Plantation'da, bir geminin Ayrılıkçıları Mayflower ile buluşmak üzere Londra'ya götüreceği Delftshaven rıhtımındaki duygusal ayrılığı anlatmıştır.

Bu alıntıda da anlatıldığı gibi, "Böylece, yaklaşık on iki yıldır dinlenme yerleri olan o güzel ve hoş şehri terk ettiler; ama pilgrim olduklarını biliyorlardı ve bu şeylere fazla bakmadılar, gözlerini göklere, en sevgili ülkelerine kaldırdılar ve ruhlarını sakinleştirdiler."

Curtin'in de belirttiği gibi Bradford kendi yerleşimine " Pilgrimler" adını vermemiştir ve bu deyim Bradford'un yaşadığı dönemde mevcut değildi. 1800 yılı civarında bir grup Plymouthlu, 1620 yılında Plymouth Kolonisi'nin kuruluşunun kentte her yıl anılmasını koordine edecek bir Pilgrim Society'nin kurulmasını savundu. Plymouth Rock'a 1800'den önce gelen Ayrılıkçılar genellikle "ilk gelenler" ya da "atalar" olarak anılırdı.

Aralık ayında Bradford ve hacılardan oluşan grubu Yeni Dünya'ya doğru yola çıktı. O yıl Mayflower'a binen 102 kişinin neredeyse yarısı sert kış aylarında açlık, soğuk ve hastalık nedeniyle hayatını kaybetti. Hacılar yerli Wampanoag halkından balık tutmayı ve çiftçilik yapmayı öğrendi ve bu da 1621 yılında hem yerli halk hem de yeni gelenler tarafından kutlanan ilk Şükran Günü ziyafetine yol açtı.

Püritenler kimlerdi?

Massachusetts Körfezi Kolonisi'nin Püritenleri karda kiliseye yürüyor.
Massachusetts Körfezi Kolonisi'nin Püritenleri karda kiliseye yürüyor.

O halde Püritenler kimdi? Püritenler İngiltere Kilisesi'nin içeriden reforme edilebileceğini düşünürken, Ayrılıkçılar İncil'in emirlerine göre yaşamanın tek yolunun İngiltere Kilisesi'ni tamamen terk etmek olduğuna inanıyordu. Ayrılıkçılar kadar aşırı olmamakla birlikte, bu grup yine de ibadet ve cemaat örgütlenmesinde " topluluk yaklaşımı " olarak bilinen şey de dahil olmak üzere onlarla birçok inanç ve uygulamayı paylaşmıştır.

Cemaat kilisesinin neye inandığını ya da üyelerinin nasıl davranması gerektiğini tanımlayan bir inanç ya da doktrin beyanı yoktur ve kilisenin başı bir papa ya da kral değil, Kutsal Yazılarda açıklandığı gibi İsa Mesih'tir. Resmi konuşmalar ve vaazlar yerine, Kutsal Ruh Şabat ayinleri boyunca "şahitlik" yapar. Cemaat kiliseleri genellikle üyeleri birbirine bağlayan bir "antlaşmaya" sahiptir ve dini liderlerin seçimi de dahil olmak üzere karar almak için demokratik bir süreç kullanır.

Püritenler Ayrılıkçılarla aynı fikirde değillerdi çünkü daha geniş olan İngiltere Kilisesi'nden ayrılmadan kendi küçük kiliselerinde cemaat sistemini uygulayabileceklerini düşünüyorlardı.

Plimouth Plantasyonu'nda grup katılımı ve eğitim müdür yardımcısı olan Vicki Oman'a göre, "Püritenler, 'Bu dini yapının bizim üzerimizde olması kesinlikle sorun değil, ama biz bir cemaat olarak İncil'e uygun bir şekilde çalışacağız' diyorlardı. "Ayrılıkçılar ise bu saçmalık diyerek alay etti. Cemaat toplumumuzu devlet kilisesinden ayrı tutmalıyız."

Ayrılıkçılar ile ayrılığı desteklemeyen Püritenler arasındaki doktrinel ayrılığın sonuçları çok geniş kapsamlıydı.

Oman'a göre, ayrılıkçılar kendilerini her zaman toplumun dışında bulurlar. "Eğitim seviyelerine bakılmaksızın düşük maaşlı pozisyonlara itiliyorlar. Hollanda gibi ülkelere gidiyorlar ve orada da kendilerini benzer ekonomik sıkıntılar içinde buluyorlar. Buna rağmen Püritenlerin mali durumu değişmedi."

Püritenler Amerika'da yerleşim arıyor

Massachusetts Körfezi Kolonisi'nin zengin bir İngiliz Püriten avukatı olan John Winthrop, bir Narragansett savaşçısıyla tanışmak üzere.
Massachusetts Körfezi Kolonisi'nin zengin bir İngiliz Püriten avukatı olan John Winthrop, bir Narragansett savaşçısıyla tanışmak üzere.

Sonunda Püritenler de Yeni Dünya'ya gitme kararı aldılar, ancak Ayrılıkçılarla aynı nedenlerle değil. Hali vakti yerinde olan Püritenler, Amerika'da toprak satın almayı varlıklarını çeşitlendirmek için iyi bir yol olarak gördüler. Çelişkili bir şekilde, Püritenler İngiltere'den ayrılarak İngiltere kilisesinin daha iyi bir versiyonunu kurabileceklerini düşündüler.

Püriten lider John Winthrop'un amacı, Oman'ın deyimiyle "uluslara ışık" olacak bir kilise inşa etmekti. Bu, Pilgrimlerin "asla tam anlamıyla başaramadığı" bir şeydir.

Binden fazla Püriten 1630 yılında Massachusetts Körfezi Kolonisi'ne yerleşmek üzere 17 gemiyle yola çıktı.

Yanlarında çok miktarda para, erzak ve kendilerine yukarıdan verildiğine inandıkları bir üstünlük duygusu getirmişlerdi. On yıl sonra Massachusetts Körfezi Kolonisi 20.000 kişilik bir nüfusa ulaşarak Püritenlerin kalesi haline gelirken, küçük ve önemsiz Plymouth hala sadece 2.600 kişiye ev sahipliği yapıyordu. Sadece birkaç on yıl sonra Massachusetts Körfezi Plymouth'u tamamen yutmuştu.

Hacılar ve Püritenlerin tarihleri o kadar benzerdi ki, iki grubun mirası sonraki nesil Amerikalıların hayallerinde sıklıkla karıştırıldı. Manifest Destiny (Açık Kader) daha çok Püritenlere ait bir kavram olsa da, 1820'de yazan Daniel Webster tarafından Pilgrimleri romantikleştirmek için kullanıldı.

Pilgrimlerin torunları "atalarının karaya çıktığı kayalıktan iki bin mil batıda" bulunabilir ve burada "aydınlanmış kurumların, özgürlüğün ve dinin faydalarını kutlamaktadırlar."

San Francisco Eyalet Üniversitesi'nden tarihçi Sarah Crabtree, Pilgrimler ve Püritenler arasındaki "kaymayı" sinir bozucu bulduğunu söylüyor.

Crabtree'ye göre bu durum "'ilk Şükran Günü' ve 'dini özgürlük' kavramlarının Amerika'nın doğuş hikayesinin ayrılmaz bir parçası olduğu düşüncesine katkıda bulunuyor. Pilgrimlerin Amerikan Kızılderili halklarıyla kısa süreli işbirliğinin aksine, Püritenler ve onların "Tepedeki Şehir"i dini özgürlüğe her zaman karşı çıkmış ve hiçbir zaman onların izlediği yoldan gitmemiştir.