Kemiksiz Ivar (Ivar Ragnarsson) Danimarka kökenli bir Viking savaş lorduydu. Modern Danimarka ve İsveç'in bazı bölgelerini kapsayan bir alanda hüküm sürmüştür, ancak en çok birkaç Anglo-Sakson krallığını işgal etmesiyle yer etmiştir. Türkiye'de bilinmesinin ana nedenlerinin başında Vikings isimli dizi yer alıyor.
İlgili:
- İngiltere'deki Vikinglerin Tarihi
- İngiliz Tarihi: Büyük Britanya ve Birleşik Krallık'ın Kuruluşu
- Vikingler: Kimdir, nereden geldiler ve ne yaptılar?
- Viking Tarihindeki Önemli Olaylar
- Anglosaksonlar Kimdi ve Nereden Geldiler?
Kemiksiz Ivar Ragnar Lothbrok'un Oğullarından Biri Olduğunu İddia Etti
İzlanda Destanı 'RagnarLothbrok'un Hikayesi (Ragnars saga loðbrókar)'ne göre Ivar, efsanevi Viking kralı Ragnar Lothbrok ve eşi Aslaug Sigurdsdottir'in en küçük oğluydu. Kardeşleri arasında Björn Ironside, Halfdan Ragnarsson, Hvitserk, Sigurd "Yılan Gözlü" Ragnarsson ve Ubba'nın bulunduğu söylenmektedir. Belki de hanedan kontrolünü sağlamanın bir yolu olarak – yaygın bir Viking uygulaması – evlat edinilmiş olması mümkündür.
Bazı hikayeler Ragnar'ın bir kahinden çok sayıda önemli oğlu olacağını öğrendiğini söyler. Bu kehaneti takıntı haline getirmiş ve Ivar'ı öldürmeye çalışmış ama bunu başaramayınca neredeyse trajik bir olaya yol açmıştır. Ivar daha sonra kardeşi Ubba'nın Ragnar'ı tahttan indirmeye çalışmasının ardından kendisini sürgüne göndererek Lodbrok'un güvenini kazanmıştır.
Kemiksiz Ivar'ın Gerçek Bir Figür Olduğu Düşünülüyor
Vikinglerin tarihine ilişkin yazılı belgelerin eksikliği bilinen bir gerçektir. Bu konudaki birincil bilgi kaynağı İzlanda destanlarından, özellikle de 'Ragnar'ın Oğullarının Hikayesi (Ragnarssona þáttr)'nden gelmektedir. Bununla birlikte, boyun eğdirilmiş topluluklardan gelen ek kaynaklar ve tarihsel anlatılar, Kemiksiz Ivar ve kardeşlerinin varlığına ve faaliyetlerine dair destekleyici kanıtlar sunmaktadır.
Saxo Grammaticus tarafından 13. yüzyılın başlarında yazılan Gesta Danorum, Ivar'ın kapsamlı dokümantasyonu için birincil Latince referans olarak hizmet vermektedir.
Kemiksiz Takma Adına Yönelik Birçok Teori Var
Birçok destan ona 'Kemiksiz' lakabıyla atıfta bulunur. Efsaneye göre Aslaug, Ragnar'a evliliklerinin tamamlanmasını üç gece ertelemesini tavsiye etmiş, böylece çocuklarının kemiksiz doğma ihtimalini ortadan kaldırmıştır. Ancak Ragnar'ın çok sabırsız davrandığına ve Aslaug'un tavsiyesine kulak asmadığına inanılmaktadır.
'Kemiksiz' terimi potansiyel olarak kırılgan kemiklerle karakterize osteogenesis imperfecta gibi genetik bir iskelet bozukluğuna veya fiziksel olarak yürüyememeye işaret ediyor olabilir. Viking destanları Ivar'ın durumunu "kemik olması gereken yerde sadece kıkırdak vardı" şeklinde tanımlamaktadır. Bununla birlikte, zorlu bir savaşçı olarak hünerleriyle ünlü olduğu yaygın olarak kabul edilmektedir.
'Httalykill inn forni' şiiri Ivar'ı herhangi bir iskelet yapısından yoksun olarak tasvir eder, ancak tarihi kayıtlar da Ivar'ın akranlarına kıyasla olağanüstü boyunu ve fiziksel gücünü kanıtlamaktadır. Gesta Danorum'da Ivar'ın kemiksiz olduğuna dair herhangi bir atıfta bulunulmaması dikkat çekicidir.
Bazı teorilere göre, 'Kemiksiz' lakabı bir yılan metaforu olabilir. Kardeşi Sigurd'un meşhur 'Yılan Gözlü' lakabı gibi, bu lakabın da muhtemelen onun fiziksel becerisi ve çevikliğine atfedildiği düşünülmektedir. Bazı anlatılar cinsel arzudan yoksun olduğunu öne sürdüğünden, bu lakabın erektil disfonksiyon için bir örtmece olarak hizmet edebileceğine dair bir inanç vardır. Bununla birlikte, Ímar'ın (aynı kişi olduğu tahmin edilmektedir) bazı kayıtları onun çocuk sahibi olduğunu göstermektedir.
İskandinav destanlarındaki anlatımlara göre, Ivar sıklıkla savaşta kardeşlerinin lideri olarak tasvir edilir, bir kalkan üzerinde taşınır ve bir yay kullanır. Bu gözlem, söz konusu kişinin fiziksel bir engeli olabileceği ihtimalini akla getirmektedir. Bununla birlikte, söz konusu dönemde galip gelen liderlerin zafer işareti olarak mağlup ettikleri düşmanlarının kalkanları üzerinde taşınmasının alışılmadık bir durum olmadığını belirtmek gerekir. Bazı kaynaklara göre, bu hareket kaybeden tarafa karşı bir saygısızlık jesti olarak yorumlanabilir.
Kemiksiz Ivar Büyük Viking Ordusu'nun Lideriydi
Ivar'ın babası Ragnar Lothbrok, Northumbria krallığına yapılan bir baskın sırasında yakalanmış ve iddiaya göre Northumbria hükümdarı Ælla'nın emriyle zehirli yılanlarla dolu bir çukura atılarak öldürülmüştür. Ölümü, oğullarının birçoğunu bir araya getirmek ve diğer İskandinav savaşçılarla birlikte birkaç Anglosakson krallığına karşı birleşik bir cephe kurmak ve daha önce Ragnar tarafından talep edilen toprakları geri almak için teşvik edici oldu.
865 yılında Ivar ve kardeşleri Halfdan ve Ubba, Anglo-Sakson Kroniği (Anglo-Sakson Chronicle)'nde 'Büyük Viking Ordusu' olarak anılan önemli bir Viking birliğine komuta ederek Britanya'nın işgalini başlattılar.
En Çok Britanya Adalarındaki Faaliyetleriyle Biliniyor
Ivar'ın birlikleri Doğu Anglia'da karaya çıkarak akınlarına başladı. Çok az direnişle karşılaşan grup Northumbria'nın kuzey bölgesine doğru ilerledi ve 866 yılında York'un kontrolünü başarıyla ele geçirdi. 867 yılının Mart ayında, Kral Ælla ve tahttan indirilen Kral Osberht ortak bir düşmanla mücadele etmek için bir ittifak kurdular. Her iki kişinin de ölümü, İngiltere'nin belirli bölgelerinde Viking egemenliğinin başladığını gösteriyordu.
Tarihsel anlatılara göre Ivar, Mercia Krallığı içinde yer alan Nottingham'a bir Viking seferi düzenlemeden önce Egbert'i Northumbria'da göstermelik bir hükümdar olarak yerleştirmiştir. Mercia hükümdarı Kral Burgred, yukarıda bahsedilen tehlikenin farkında olarak Wessex Kralı I. Æthelred ve kardeşi, 'Büyük' olarak da bilinen geleceğin Kralı Büyük Alfred'den yardım istedi. Nottingham şehri kuşatılmış, Vikingler sayıca üstün gelmiş ve daha sonra savaşa girmeden York'a çekilmişlerdir.
869 yılında Vikingler Mercia'da yeniden ortaya çıktılar ve daha sonra Doğu Anglia'ya ilerleyerek 'Şehit' olarak da bilinen Kral Edmund'a (Hristiyan inancından vazgeçmeyi reddederek idam edilmesine yol açtığı için bu isim verilmiştir) karşı zafer kazandılar. Ivar'ın 870'lerde Wessex'i Kral Alfred'in elinden almayı amaçlayan Viking seferine Dublin'e gitmek üzere yola çıktığı için katılmadığı anlaşılmaktadır.
Kana Susamış Bir Kişiliğe Sahipti
Kemiksiz Ivar, kendisinden İskandinav savaşçılarının en acımasızı olarak bahseden Bremenli tarihçi Adam tarafından 1073 yılı civarında belgelendiği üzere, olağanüstü saldırganlığıyla tanınmıştır.
Tarihi kayıtlara göre, savaş sırasında dizginlenemez, kendinden geçmiş bir öfkeye kapılan bir Viking savaşçısını ifade eden ve böylece İngilizce'deki 'berserk' teriminin kaynağı olan bir 'berserker' olarak görülüyordu. İsmin etimolojisinin, Eski Nors dilinde 'serkr' olarak adlandırılan ve savaş zamanlarında 'ber' olarak bilinen bir ayının postundan yapılmış bir palto giyme uygulamasından kaynaklandığına inanılmaktadır.
Bazı kaynaklara göre, Kral Ælla'nın Vikingler tarafından yakalandıktan sonra 'kan kartalı (blóðörn)'na maruz kaldığı iddia edilmektedir. Bu infaz yöntemi, Ivar'ın babasını yılanlarla dolu bir çukurda öldürme talimatının intikamını almak için kurbana uygulanan eziyetin bir aracıydı.
Kan Kartalı, kurbanın kaburgalarının omurga boyunca kesildiği ve daha sonra kanla kaplanmış kanat görüntüsü yaratmak için kırıldığı bir infaz biçimiydi. Daha sonra kurbanın ciğerleri sırt bölgesindeki kesiklerden çıkarılırdı. Bununla birlikte, bazı kaynaklar söz konusu infaz şeklinin sadece bir kurgu eseri olduğunu iddia etmektedir.
Dublin'in Danimarka Kralı 'Beyaz Olaf'ın Yoldaşı Olarak Kaydedilmiştir
850'li yıllarda Ivar, Olaf ile birlikte İrlanda'da birçok askeri çatışmaya katıldı. 860'ların başında, Ossory kralı Cerball gibi İrlandalı liderlerle kısa süreli koalisyonlar kurdular ve Meath bölgesine akınlar düzenlediler.
Tarihi kayıtlara göre, İskoçya sınırları içinde savaşlara girdikleri öne sürülmüştür. 870 yılında ordular ikili bir saldırı gerçekleştirerek daha önce Britonların kontrolü altında olan Dumbarton Kayası'nda birleştiler. Burası Strathclyde krallığının başkenti olarak hizmet vermiştir ve Clyde Nehri üzerinde Glasgow'a yakın bir konumda yer almaktadır. Bir kuşatma döneminin ardından, söz konusu grup Dumbarton'u başarılı bir şekilde ele geçirip harap ettikten sonra Dublin'e geri dönmüştür. Geride kalan Vikingler daha sonra İskoçya Kralı Konstantin'den ödeme talep etmişlerdir.
Uí Ímair Hanedanının Kurucusu Ímar ile Aynı Kişi Olduğu Düşünülüyor
Uí Ímair hanedanı birçok kez York'tan Northumbria üzerinde otorite kurmuş ve ayrıca Dublin Krallığı'ndan İrlanda Denizi'ne hükmetmiştir.
Bu fikri destekleyecek kesin bir kanıt olmamasına rağmen, tarihsel anlatıların birbiriyle bağlantılı olduğu ve söz konusu kişilerin aynı kişiler olabileceği görüşü yaygındır. MS 864-870 döneminde, İrlanda tarihi kayıtları Dublin Kralı Ímar'ın ortadan kaybolduğunu ve bunun Britanya Adalarının en kapsamlı istilasını başlatan Kemiksiz Ivar'ın İngiltere'de ortaya çıkışıyla aynı döneme denk geldiğini göstermektedir.
Ivar 871 yılında "tüm İrlanda ve Britanya'daki İskandinavların kralı" unvanını kazanmıştı. Yalnızca yağmacılıkla uğraşan önceki Viking akıncılarının aksine, Ivar bir toprak edinme mücadelesi yürütmüştür. Ímair'in tarihsel figürü tebaası tarafından büyük saygı görürken, Ivar düşmanları tarafından vahşi bir varlık olarak tasvir edilmiştir. Ancak algıdaki bu zıtlık, her iki kişiliğin de aynı birey tarafından somutlaştırılmış olma ihtimalini ortadan kaldırmaz. Dahası, hem Ivar'ın hem de Ímar'ın aynı yıl vefat etmiş olması dikkat çekicidir.
Kemiksiz Ivar'ın Dublin'de 873 Yılında Öldüğü Kaydedilmiştir…
Tarihi kayıtlar, Ivar'ın varlığının 870 dolaylarında kayıtlarda yer almadığını göstermektedir. Ancak MS 870'te Ímar, Dumbarton Kayası'nı ele geçirdikten sonra İrlanda kayıtlarında yeniden ortaya çıkmıştır. Ulster Yıllıklarına ve İrlanda Yıllıklarına göre, Ímar'ın ölümü 873 yılında Ulster Yıllıklarında belgelendiği gibi ani ve korkunç bir hastalık nedeniyle gerçekleşmiştir. Teorik varsayımlara göre, Ivar'ın kendine özgü lakabı, yukarıda bahsedilen rahatsızlığın sonuçlarıyla ilişkilendirilebilir.
…Ama İngiltere'de Repton'da Gömülmüş Olabileceğine Dair Bir Teori Var
Oxford Üniversitesi'nden Emeritus Fellow Profesör Martin Biddle'a göre, Repton'daki St Wystan kilise avlusunda yapılan kazılarda ortaya çıkarılan 1 metre boyundaki bir Viking savaşçısının kalıntıları potansiyel olarak Kemiksiz Ivar'a ait olabilir.
Keşfedilen kadavranın en az 249 kişinin iskelet kalıntılarıyla çevrili olması, onun Viking askeri lideri olarak önemli bir konumda olduğunu göstermektedir. 873 yılı, Büyük Ordu'nun kış mevsimi için Repton'a yaptığı iddia edilen yolculuğa işaret etmektedir. Ayrıca, Ragnar Lodbrok'un Hikayesi (The Saga of Ragnar Lodbrok) ilginç bir şekilde Ivar'ın İngiltere'de defnedildiğini ileri sürmektedir.
İncelemelerden elde edilen bulgular, savaşçının ölümünün vahşi ve acımasız olduğunu göstermektedir ki bu da Ivar'ın osteogenezis imperfekta hastası olduğu hipotezine meydan okumaktadır. Bununla birlikte, iskeletin Kemiksiz Ivar'a ait olduğu konusunda önemli tartışmalar bulunmaktadır.
Kemiksiz Ivar Hakkında Sık Sorulan Sorular
Kemiksiz Ivar Kimdi?
Kemiksiz Ivar, Danimarka kralı Ragnar Lothbrok'un oğlu olduğu söylenen bir Viking lideriydi. Ivar, tipik Viking akıncıları gibi yağmalamak için değil, fethetmek için İngiltere'yi işgal etti. Hayatı hakkında bilinenlerin çoğu efsanelerden ibarettir.
Kemiksiz Ivar Neleri Başardı?
Kemiksiz Ivar ve kardeşleri 865 yılında büyük bir Viking kuvvetiyle İngiltere'yi işgal etmiş ve 866 yılında Northumbria krallığının başkenti York'u ele geçirmiştir. Babalarını öldürmüş olan Northumbria kralı Ælla (Aella)'yı öldürdüler. Ivar daha sonra Dublinli Beyaz Olaf'ın yardımıyla İskoçya'daki Dumbarton'u yok etti.
Kemiksiz Ivar'a neden "Kemiksiz" Deniyor?
"Kemiksiz" lakabının kökeni bilinmemektedir. Muhtemelen yürüyememe veya kırılgan kemik hastalığı olarak da bilinen osteogenezis imperfekta gibi bir iskelet durumuna atıfta bulunmaktadır.