Katolik Kilisesi, 1 Kasım'da Tanrı'yı ve tüm azizleri onurlandıran bir bayram olan Azizler Günü'nü anmaktadır. Kilisenin başlangıcından bu yana Hristiyanlar şehit olarak ölen azizlerin hayatlarını onurlandırmışlardır. Pek çok kültür Azizler Günü'ne, okulların tatil olduğu döneme denk gelmesi nedeniyle aşinadır. Görünürdeki ismine rağmen, Azizler Günü genellikle daha sonraki Ölüler Yortusu ve daha az ölçüde de önceki Cadılar Bayramı kutlamalarıyla karıştırılmaktadır. Bu nedenle, bu günleri birbirinden ayırmak çok önemli olabilir.
Aziz Nedir?
Öncelikle azizi tanımlamalıyız. Katolik öğretisine göre aziz, yeryüzünde iyi bir yaşam sürmüş seçkin bir insandır (ya da bir melek, ama bu başka bir hikaye…). Eylemleri Nasıralı İsa'nın vaaz ettikleriyle tamamen uyumludur. Bazı azizler kendilerini dinlerine adamış oldukları için şehit edilmişlerdir. Bazıları da Katolik kanonuna göre mucizeler yaratmıştır. Elbette kutsal olmak için bir mucize görmek ya da şehit olmak gerekmez.
Bu kutsallık seviyesini 13. yüzyıldan beri papalar yüceltme ve kanonlaştırma süreçleriyle bahşetmektedir. Kanonlaştırılan kişilerin sonsuz mutluluğa ulaşmış ve şu anda Tanrı ile huzur içinde olan kişiler olduğu görülmektedir. Katolik Kilisesi, şehitlerinin yaşamlarını onurlandırmak için bir şehitlik oluşturmuş ve her azize dua edilmesi için yılın özel bir gününü tahsis etmiştir.
Hem Katolikler hem de Ortodoks Hristiyanlar, cennetteki Muzaffer Kilise'nin azizlerinin Militan Kilise ya da yaşayan Kilise ile olan birlikteliğinin kesintisiz olduğuna inanırlar. Hristiyanlar, hem yaşayanları hem de ölüleri (Tövbekar Kilise) birbirine bağlayan ve azizlerin birliği olarak bilinen, yer ve zamanı aşan bir dayanışma biçimine inanırlar. Eğer bir kişi bu doktrini benimsiyorsa, azizlere sanki yanlarındaymış hissiyle hitap edebilir.
Hıristiyan Teolojisinin Bazı Türlerinde Hristiyan Kilisesi Bölümleri
- Militan Kilise (Latince: Ecclesia militans), aynı zamanda Pilgrim Kilisesi olarak da adlandırılır ve yeryüzünde Mesih'in askerleri olarak günaha, şeytana ve "bu karanlık dünyanın yöneticilerine, yüksek yerlerdeki kötülük ruhlarına" karşı mücadele eden Hristiyanlardan oluşur;
- Tövbekar Kilise (Latince: Ecclesia poenitens), aynı zamanda Acı Çeken Kilise (Latince: Ecclesia dolens) veya Beklenen Kilise (Latince: Ecclesia expectans) olarak da adlandırılır ve bazı kiliselerin, özellikle de Katolik Kilisesi'nin teolojisinde şu anda Araf'ta bulunan Hıristiyanlardan oluşur; ve
- Muzaffer Kilise (Latince: Ecclesia triumphans), yüce vizyona sahip ve cennette olanlardan oluşur.
Azizler Kültü
İnanan kişi, yaygın olarak iddia edildiği gibi azize değil, sadece Tanrı'ya dua eder . İnançlı kişi azize olan minnettarlığını ifade etmekten ve azizin Tanrı'ya şefaat etmesini istemekten " mutluluk duyar". Dolayısıyla aziz bir tanrı değil, inanan kişi ile Tanrı arasında bir aracıdır.
Protestanların Katoliklerin azizlere taptığı yönündeki suçlamalarına yanıt olarak, bu ayrım özellikle Trento Konsili'nde (1545-1563) güçlü bir şekilde vurgulanmıştır. Protestanlar bugün bile azizlere pek itibar etmemektedir. Azizlerin cemaati doktrini Protestanlar tarafından hala kabul edilmemektedir.
Dolayısıyla Katolik Kilisesi, Tanrı ile doğrudan bağlantısı olduğuna inandığı kişileri kanonlaştırarak ve onların adına bir gün belirleyerek yüceltir. Ancak Katolik Kilisesi, yaşamış ve cennete gitmiş tüm azizler hakkında bilinmesi gereken her şeyi bildiği iddiasında değildir. Bu da Kilise'nin, bildiğinden çok daha fazla aziz olduğuna ve bunların hepsinin de tapınmaya değer olduğuna inanmasına yol açmaktadır.
Azizler Günü kutlamaları bu soruna bir cevap niteliğindedir; hem takvimde anılan hem de tarih tarafından unutulmuş olan diğer azizlerle günümüz Hristiyanları arasındaki bağı yeniden teyit etmeye hizmet eder. Azizler Günü sadece ölüleri onurlandırmak için bir gün değil, aynı zamanda Hristiyanların kendi yaşamlarının onurlandırdıkları azizlerin fedakarlıklarını nasıl benimseyebilecekleri üzerine düşünmeleri için bir zamandır.
Dolayısıyla azizler önemli bir pedagojik amaca hizmet etmektedir. Buna ek olarak, Aziz Markos'un İncil'inden Azizler Günü'nde okunan bölümün seçimi de çok önemli görülmektedir; bu bölüm en damıtılmış haliyle kutsallığa bir rehber olarak hizmet etmektedir.
Azizler Günü'nün Kökeni
Tüm azizlerin bu şekilde kutlanmasını 12. yüzyıldaki kanonizasyon sürecinden ve hatta 16. yüzyıldaki azizlere adanmışlık kavramından öncesine kadar götürebiliriz. Evet, Papa tarafından resmi olarak kanonlaştırılmadan önce çeşitli Hristiyan gruplar tarafından çeşitli türlerde kanonlaştırmalar yapılmıştır. Buna göre, Azizler Günü 5. yüzyıldan beri kutlanmaktadır. Bu dönemde tek bir tarih seçilmediğinden, çoğu yerde (Suriye'den Roma'ya kadar) Paskalya civarında kutlanmıştır.
Tüm Azizler Günü, Papa IV. Boniface'nin Santa Maria degli Angeli e dei Martiri olarak yeniden adlandırılan Roma Pantheon'unu ithaf ettiği 610 yılından bu yana her yıl 13 Mayıs'ta kutlanmaktadır. Bazıları 1 Kasım tarihinin 8. yüzyılda Papa III. Gregory tarafından Roma'daki Aziz Petrus Bazilikası'nda tüm azizlere bir şapel adanması sırasında seçildiğine inanmaktadır; diğerleri ise tarihin 830 yılında Papa IV. Gregory'nin bu festivalin evrenselliğini emrederek tüm Hristiyan âlemi için ortak hale getirmesiyle seçildiğine inanmaktadır.
Ertesi günkü Ölüler Yortusu'nun aksine bazı ülkelerde resmi tatil olmayan Azizler Günü, 1 Kasım'da kutlanmaktadır. Bu nedenle pek çok Hristiyan Azizler Günü'nü, mezarlarda saygı duruşunda bulunmak gibi genellikle Ölüler Günü ile ilişkilendirilen ritüelleri yerine getirerek anmaktadır.
