520 Milyon Yıl Öncesine Ait Olağanüstü Fosil Solucan Beynini Koruyor

Çin'de Kambriyen Dönemine ait üç boyutlu olarak korunmuş bir larva fosili tanımlandı

Yazar Burcu Kara
520 Milyon Yıl solucan fosil
Youti yuanshi'nin taramalı elektron mikrografı. Görsel: Yang Jie / Zhang Xiguang.

Yarım milyar yıldan daha uzun bir süre önce yaşamış bir larva fosili, modern böceklerin, örümceklerin, yengeçlerin ve kırkayakların en eski atalarına ışık tutabilir. Youti yuanshi adı verilen fosil, Nature dergisinde yayınlanan yeni bir makalede tanımlandı.

Y. yuanshi Kambriyen döneminde (539-485 milyon yıl önce) yaşamıştır. 1 milimetre uzunluğundaki solucan, Çin'in güneyindeki Yunnan Eyaleti'nde bulundu. Yaklaşık 520 milyon yıl öncesine tarihlenen bir kaya tabakasında ortaya çıkarıldı.

Kambriyen dönemi, yaşamın bir "patlamasına" ve bugün Dünya'da gördüğümüz yaşam için tüm temel vücut planlarının ortaya çıkmasına tanık oldu.

Buna Y. yuanshi, örümcekler, yengeçler, böcekler, akrepler ve akrabalarını içeren euarthropod grubunun dış iskeletine sahip hayvanlar da dahildir.

Y. yuanshi fosilini bu kadar özel kılan şey, beyni ve sindirim bezleri de dahil olmak üzere iç organlarının mükemmel ayrıntılarla korunmuş olmasıdır. Detaylı analizler, ilkel bir dolaşım sistemini ve larvanın basit bacaklarını ve gözlerini besleyen sinirlerin izlerini bile ortaya çıkardı.

Araştırmacılar, gelişmiş tarama tekniklerini kullanarak minik fosili inceleyebildiler. İngiltere'deki Diamond Light Source'ta senkrotron X-ışını tomografisi kullandılar.

İngiltere'deki Durham Üniversitesi'nden baş araştırmacı Martin Smith, "Larvalar o kadar küçük ve kırılgan ki, fosilleşmiş bir tane bulma şansımız neredeyse sıfır – ya da ben öyle sanıyordum!" diyor.

"Bu basit solucan benzeri fosilin özel bir şey olduğunu zaten biliyordum, ancak derisinin altında korunmuş şaşırtıcı yapıları gördüğümde çenem düştü – bu karmaşık özellikler çürümeyi nasıl önledi ve yarım milyar yıl sonra hala burada görülebiliyor?"

Smith, fosilin euarthropodların en erken evrimsel tarihini anlamaya yardımcı olabileceğini söylüyor.

"Eskiden keşfetmeyi en çok istediğim fosil hakkında hayal kurduğumda, aklıma hep bir eklembacaklı larvası gelirdi, çünkü gelişimsel veriler evrimlerini anlamak için çok önemlidir."

Daha önceki solucan benzeri canlıların nasıl bacakları, gözleri, ağız parçaları ve antenleri olan eklembacaklılara dönüştüğünü anlamaya yardımcı olabilir.

Örneğin fosil, daha sonra eklembacaklıların segmentli, karmaşık kafasını oluşturacak olan beyin bölgesi olan atasal bir protocerebrum'un kanıtını gösteriyor.