Gerek kediler ve gerekse diğer evcil hayvanların çoğu ilgi çekici bir ortak noktaya sahip: Patileri veya ayak bileklerinden aşağısı çoğu zaman beyazdır. Hayvanlardaki bu beyaz renkli ayak fenomeni domuz, at, geyik, köpek, fare, kuş ve daha fazlası için de geçerli. Çoğunlukla da evcil olanlarda görülüyor. Peki ama neden?
Hayvanlarda Beyaz Renkli Ayak Fenomeni
Bilim adamları buna piebaldism veya alacalılık diyor. Kediler ele alındığında bunun nedeni göz, deri, saç veya kürke rengini veren pigment hücreleri olan melanositlerin KIT genindeki (kök hücre büyüme proteinini kodlar) olağandışı dağılımıdır ve bir mutasyondur.
Piebaldizm yoksa melanositler eşit dağılır ve kedi tek renkli bir kürke sahip olur. KIT geni mutasyona uğradığında ise melanosit vücut geneline eşit şekilde dağılmaz ve gövdenin bir kısmı beyaz kalır, özellikle uçtaki patiler.
Bu tür mutasyonlar kediler dahil hem evcil hem de yaban tüm hayvanlarda yaşanıyor ve insanlar olarak mutasyonlu hayvanları evcilleştirmeyi daha çok sevdik.
Her Şey 10.000 Yıl Önce Başladı
Çoğu evcil hayvanla uzun bir geçmişe sahibiz. Doğadaki yaban kedilerinde beyaz patiye rastlamazsınız çünkü bugünkü ev kedilerini 10.000 yıl önce evcilleştirdik ve o zamandan beri onlarla beraber yaşıyoruz.
Afrika ve Avrasya'da yaşayan Felis silvestris yani yaban kedisi sinsi yırtıcılara karşı hayatta kalmak için savaşır. Zeminle ve bitkilerle uyumlu bir kamuflaja sahip olmak hayatta kalma şansını artırır. Yaban kedisi gibi yaban hayvanları bu yüzden sıklıkla beyaz patiye veya ayağa sahip olmaz çünkü sadece daha iyi kamuflaja sahip olanlar yaşar ve ürer.
Kedileri evcilleştiren atalarımız muhtemelen daha güzel göründükleri için beyaz patili olan kedileri daha çok besleyip çiftleştirdi. Sonuç olarak bugün neredeyse tüm evcil kediler beyaz patililer. Aynısı beyaz benekli veya beyaz ayaklı at, domuz, fare, inek ve sıçan için de geçerli.
Hayvanlarda Genetik ve Renk İlişkisi
Kedi örneğinde, beyaz kürk rengi ve desenler henüz embriyo aşamasındayken belli olmaya başlıyor. Rengi veren sinir taç hücreleri önce kedinin sırtında toplanır. Ardından bedenin aşağısına inerek geneline yayılır. Eğer hücreler yayılmaya devam edip ön tarafta birleşirse kürk tek bir renkte olur. Hücreler yeterince yayılmazsa beyaz ayaklı, beyaz yüzlü, göbekli veya göğüslü bir kedi doğuyor.
Genetik tüm kedilerin tüy renginde rol oynuyor. Örneğin, siyam kedilerinin rengi sıcaklıkla ilişkili. Bu cinste bir enzim sıcaklığa göre melanin üretimini baskılar. Karın gibi özellikle sıcak yerler açık kum rengini alırken, kulak gibi nispeten soğuk uzuvlar koyu renk alır. Aynısı burma kedisi için de geçerli.
Piebaldizm yalnızca hayvanların kürkünü etkilemiyor. Tekir kedinin siyah desenli olmasını sağlayan aguti geni, "bay" atının kahverengi gövdeli ancak siyah saçlı ve kuyruklu olmasını sağlar. Yine kedilere turuncu rengi veren MC1R geni Norveç orman kedisinde de vardır ancak özel bir çeşittedir ve tek renkli doğan hayvanın yetişkinlikte altın renge bürünmesine neden olur.