Ay, Dünya'daki yaşamın gidişatını şekillendirir. Ay, evrimin başlangıcından beri orada ve Ay'ın hareketleri Dünya'da birçok organizmanın yaşam döngüsüne yerleşmiştir. Ay, Dünya'daki yaşamı üç ana biçimde etkiliyor: Zaman, gelgitler ve ışık. Birçok hayvan, özellikle kuşlar için Ay, göç ve yön bulma için gereklidir. Diğerleri, üremelerini Ay döngüsünün belirli evrelerine denk gelecek şekilde zamanlar. Dünya'daki yaşamda gelgitlerle ve Ay ışığının benzersiz özellikleriyle ilgili büyüleyici uyarlamalar var.
Ay Saati
Sirkadiyen ritmi duymuş olabilirsiniz. Güneş'in yörüngesinde dönen Dünya'nın şekillendirdiği gece ve gündüz döngüleridir. İnsan sirkadiyen ritmi jet lag veya saat değişimiyle kolayca bozulabilir.
Ancak Ay döngülerine bağlı olan ve sirkalunar ritim denilen bir ritim de vardır. Bazı hayvanlar hem sirkadiyen ritme hem de Ay saatine tepki verir. Örneğin, dişi insanlarda adet döngüsü Ay saatine göredir. Erkeklerde ise hormonların aylık veya yarı aylık dalgalanmalar yaşadığına dair çalışmalar vardır.
Bir aylık periyot uzunluğuna sahip her şey Ay saatidir. Bu süre organizmaların üremesini etkiliyor. Birçok türde yumurta ve sperm üreten organlar olan gonadların hazır hale geçmesi Ay saatine göredir ve türlerin çiftleşme sırasındaki davranışlarını da etkiler: Endonezya kıyılarındaki Christmas Adası'nın kırmızı yengeçleri normalde ormanda ayrı yaşar. Ancak Ay döngüsünün belirlediği mevsimsel çiftleşme zamanı geldiğinde hepsi bir araya toplanır ve denize doğru yürürler.
Ay Pusulası
Her zaman hareket halinde olan amfipod kabuklusu Talitrus saltator, kendisini deniz kıyısında tutmak için çok çalışır. Küçük bir yanlış karar, sahile düşüp kuruyarak yırtıcılar tarafından yenmesine veya denize sürüklenmesine neden olabilir.
Doğru yönde hareket edebilmek için Talitrus saltator sahilde yön bulma ve navigasyon konusunda iki pusuladan yararlanıyor:
Beyinlerinde bir güneş pusulası ve antenlerinde ise bir Ay pusulası vardır. Saat genleri olan period ve cryptochrome 2 her iki organda da ritmik olarak kendisini gösteriyor. Böylece gündüzleri gömülü kalırken, geceleri gelgitin düşük olduğu zamanlarda çıkıp verimli şekilde besin arıyorlar.
Ay'a Göre Çoğalmak
Büyük Set Resifi'ndeki mercanların toplu yumurtlaması Ay'a göre tetiklenir. Yumurtlama sırasında milyarlarca mercan polipi yumurtalarını ve spermlerini denize bırakır.
Mercanlar yumurtlama zamanlarını sıcaklık, tuzluluk ve yiyeceklerin mevcudiyeti gibi çeşitli faktörlere göre ayarlıyor ama her zaman Ekim ve Aralık ayları arasında ve dolunaydan hemen sonrayı bekliyorlar. Bu koordineli Ay saatinin görsel etkisi o kadar dramatiktir ki uzaydan görülebilir.
Barau kuşu (Pterodroma baraui), Hint Okyanusu'ndaki Réunion adasında üreyen, nesli tükenmekte olan bir deniz kuşudur. Kuşlar, yola çıkmadan önce 12,5 saate kadar bekleyebilir. Böylece üreme öncesi ve sonrası göçlerini günün uzunluğuna göre ayarlarlar.
Üreme alanlarına varış tarihleri her yıl değişir ancak her zaman dolunayla birlikte gelirler. Bu da göçlerini planlarken hem Ay'ı hem de günün uzunluğunu kullandıklarını gösteriyor.
Gelgitlere Uyum Sağlamak
Gelgitler, Ay'ın Dünya üzerindeki belki de en gözlemlenebilir etkisidir ve çoğu insanın fark edeceği şeydir. Yüksek gelgitlere sahip kıyı habitatlarında yaşayan hayvanlar, Dünya'daki en değişken uç noktalardan birine uyum sağlamış. Örneğin bir su salyangozu olan limpetin hayatı oldukça zordur. Bir an kıyıdaki yırtıcı hayvanlara, rüzgara ve ısıya maruz kalan suyun üzerindedir, bir sonraki an dalgalar tarafından dövülür veya tamamen sular altında kalır.
Sert, kep benzeri kabukları ile çevresel etkilerden korunan bu yumuşakçalar, yüzlerce minik dişle kaplı dil benzeri bir yapı ile kaya yüzeyindeki yiyecekleri kazıyarak yaşıyorlar. Limpetin dişleri yakın zamanda incelendi ve şimdiye kadar test edilen en güçlü biyolojik materyal olduğu, örümcek ipeğinden beş kat güçlü ve Kevlar gibi insan yapımı materyallerden bile daha güçlü olduğu bulundu.
Ay Işığı
Ay'ın yansıttığı değişken ışık seviyeleri Dünya'daki yaşam üzerinde şaşırtıcı bir etkiye sahiptir. Düşük ışık canlılarda ilginç gece adaptasyonlarına yol açtı. Gübre böceği top gibi yuvarladığı gübreyi en uygun gömme noktasına götürürken düz bir çizgide gidebilmeyi ister. Afrika'dan Scarabaeus zambesianus türü gibi bu böcekler daire çizmekten kaçınmak için polarize Ay ışığına bakıyor.
Ay ışığının bir kısmı atmosferdeki gaz moleküllerinden saçılır ve polarize olur. Yani bu ışık dalgaları artık aynı düzlemde titreşme eğilimindedir. Bu süreç, gökyüzünde polarize ışıklar üretir. İnsanlar bunu göremez. Ancak böcekler bu kutuplaşmayı yön bulmak için kullanıyor. Doğrudan görmeden bile Ay'ın nerede olduğunu anlarlar.
Birçok organizma gezinmek ve üremek için doğrudan Ay ışığını temel alıyor. Ay'ın ruh halimizi etkilediğine dair bilimsel bir kanıt olmamasına rağmen, büyüleyici bir Akdeniz bitkisinin göz yaşı dökmesini sağlar. Bir çam türü olan Ephedra foeminea tozlaşma için böcekleri kullanan açık tohumlu antik bir çiçeksiz bitkidir.
Çiçekleri olmadan Ephedra foeminea potansiyel tozlayıcıların dikkatini çekmek için alışılmadık bir teknik geliştirmiş: Parlak Ay ışığı çıktığında her küçük kozalak, polenini geçen böceklere yapıştırmak için sıvı damlacıklar üretiyor. Bu damlacıklar polarize edici ışık (Ay ışığı) altında parıldayarak böcekleri bitkiye çeken ışıltılı bir görüntü oluşturuyor.
