Büyük İskender'in Generali Perdikkas'ın İmparatorluğu Ele Geçirme Planı

İki büyük naibi elinde tutan Perdikkas'ın bütün mirası ele geçirme çabasının Ptolemaios tarafından engellendiği an.

Les Funérailles d'Alexandre-le-Grand (Büyük İskender'in Cenaze Alayı), 1940.
Les Funérailles d'Alexandre-le-Grand (Büyük İskender'in Cenaze Alayı), 1940. Sanatçı: André Bauchant.

Perdikkas'a ister hayran olun ister onu küçümseyin, cesur olduğunu inkar edemezsiniz. Büyük generalin teğmeni acımasız, kurnaz ve cesur biriydi. Büyük İskender'in ölümünden sonra Perdikkas, suikast ve müzakerelerin bir kombinasyonu ile imparatorluğun en güçlü adamı haline geldi. Prostates (naip) pozisyonunu üstlenmişti ve iki kukla kralı manipüle ediyordu: İskender'in büyük üvey kardeşi III. Arrhidaeus (III. Filip) ve Büyük İskender'in yeni doğan oğlu IV. İskender.

Aşırı Güçlü Bir naip

III. Arrhidaeus (III. Filip)'un Perdikkas döneminde Babil'de basılmış sikkesi,
III. Arrhidaeus (III. Filip)'un Perdikkas döneminde Babil'de basılmış sikkesi, MÖ 323-320 civarı. Herakles'in başı solda, aslan derisinden başlık takıyor. Kaynak: CNG Coins

MÖ 321 yılının başında naibin otoritesi en üst seviyedeydi. Kapadokya'da ve Toros Dağları'nın batı ucundaki yaylalarda yaşayan asi dağlı kabilelere karşı kazandığı son başarılardan sonra Perdikkas'ın kraliyet ordusuna komuta etmesinin tartışılmaz olduğu görülüyordu.

Savaşçıları, onlara kazandırdığı zaferler ve onlarla paylaştığı hazineler nedeniyle ona saygı duyuyor ve güveniyorlardı. Kural olarak, askerler galip gelene destek verirlerdi. İskender'in emrinde görev yapan savaşçılar, gösterişli zırhları ve Makedonların zafere olan düşkünlükleri nedeniyle özellikle saygı görüyorlardı.

Perdikkas güçlü bir liderdi çünkü dünyanın en korkutucu ordusuna komuta ediyordu. Kendine güveni ve arzusu onu kendi imparatorluk gücü hayallerinin peşinden gitmeye itti. Aradığı şey tahttı.

MÖ 321'de Perdikkas, Alcetas ve Eumenes, kral olarak başarılı olabilmek için naibin muhalif karakterlerden kurtulmasını istediler. Bunun için bir plan yaptılar.

Kraliyete Sahip Olma Arzusu

MÖ 321 yılında Perdikkas'a, Büyük İskender'in tek kız kardeşi Kleopatra ile kraliyet evliliği yapma fırsatı verildi. Teklif ilk olarak kardeşi Alcetas'ın önerisi üzerine Perdikkas tarafından "ertelendi". Böylelikle nüfuzlu Avrupalı yetkililerin (Antipater ve Craterus) henüz zamanı gelmeden naibin ihtiraslarından kuşku duymamalarını umuyorlardı. (Perdikkas'ın yakın arkadaşı Eumenes ona Kleopatra'yla hemen evlenmesini önermişti).

Perdikkas ve Alcetas, naibin Kleopatra'yla evlenmesini planlamış olabilirler, ancak bunu her şeyin yolunda gittiğinden emin olduklarında yapacaklardı. Ne olmasını bekledikleri belli değildir. Tarihçi Edward Anson, bu olayın o sırada 80 yaşlarında olan Antipater'in ölümü olabileceğini öne sürer. Ancak, Büyük İskender'in gösterişli cenazesinin Küçük Asya'ya gelişini bekledikleri daha muhtemeldir. Araba üzerindeki bu altın işlemeli mini tapınak o günlerde ölü kralın naaşını Babil'den batıya götürmekteydi.

Perdikkas elindeki bu güçlü tılsımla Makedonya'ya doğru yolculuğuna başlayabilir ve büyük entrikasını başlatabilirdi. Yol boyunca, politikacı Antipater'in kızı Nikaia ile olan evliliğini bitirecek ve Kleopatra ile yeni bir evliliğe başlayacaktı. Perdikkas ve Antipater'in evlilik ortaklığı acımasızca sona erdirilecekti, ancak o noktaya kadar vali Perdikkas'a karşı güç kullanamaz hale gelecekti.

Perdikkas'ın Cinayetleri ve İnce Planları

Les Funérailles d'Alexandre-le-Grand (Büyük İskender'in Cenaze Alayı)
Les Funérailles d'Alexandre-le-Grand (Büyük İskender'in Cenaze Alayı), 1940. Sanatçı: André Bauchant. Kaynak: Tate.org.uk

Şu senaryoyu düşünün. Antik Makedonya'ya Büyük İskender'in öz kız kardeşinin eşi olarak gelmiş ve annesi onu kendi çocuğu gibi benimsemişti. Ölen hükümdarın cenaze arabasını ve naaşını tüm saygısıyla kendi krallıklarına geri götürürdü. İki kralın, kraliyet ordusunun ve Büyük İskender'in Baktrialı karısı Roxana'nın naibin maiyetinin birer öğesi olduğunu varsaymak yanlış olmaz.

Perdikkas, elinin altındaki bu güçlü otorite sembolleri ve İskender'in krallığının varisi olma iddiasıyla durdurulamaz gibi görünebilirdi. Hem Antipater hem de Craterus İskender'in generalleri olarak kendi başlarına saygı görseler de, hiçbiri Perdikkas'ın otoritesine meydan okuyamazdı.

Yıl MÖ 321'in sonlarıydı ve her şey yolunda gidiyor gibi görünüyordu. Alcetas'ın Büyük İskender'in 'Amazon' üvey kız kardeşi Cynane'yi öldürmesi talihsiz olsa da, Perdikkas'ın krallar üzerindeki hakimiyetini sürdürmek için muhtemelen gerekli görülmüştü.

İşlenen cinayetler Perdikkas'ın büyük hedefi için küçük bir gerilemeydi. Kleopatra Cynane'nin ölümünden etkilenmemiş izlenimi vermektedir. Anlaşılan Perdikkas'ın resmi evlilik teklifini beklemek için yanında kalmıştır. Aynı zamanda cenaze arabası batıya doğru ilerliyordu. Eğer cenaze Pisidya naibine zamanında ulaşırsa, ülkenin kontrolünü tamamen Makedonya'ya geçirebilecekti.

Ptolemaios'un Hamlesi Perdikkas'ı Alt Üst Ediyor

Büyük İskender ve atı Bucephalus - İssus Muharebesi mozaiği.
Büyük İskender ve atı Bucephalus – İssus Muharebesi mozaiği – Museo Archeologico Nazionale – Napoli. Tam ölçekli hali için tıklayınız.

Yine de felaket geldi çattı! İskender'in ölümünden sonra Mısır Firavunu olan I. Ptolemaios Soter ( Hüküm: MÖ 323-285), İskender'in cenaze arabasını yoldayken çalarak tarihin en büyük ve en başarılı soygunlarından birini gerçekleştirdi. Ptolemaios, Perdikkas'ın iyi hazırlanmış büyük planını bir hamlede altından çekip almıştı.

Perdikkas'ın giderek asileşen Ptolemaios'tan böyle bir hamle beklemesi gerekmez miydi? Kargonun önemi göz önüne alındığında, naip, Suriye'nin doğu sınırlarına ulaştığında kendi birliklerinin arabayı beklediğinden emin olmalıydı. Bilinmeyen nedenlerden dolayı bunu yapmadı. Perdikkas'ın muhteşem planı naaş çalındığında çöktü. Bundan sonra olanlar, sonunda Haleflerin Birinci Savaşı'na ve Perdikkas'ın trajik sonuna yol açacaktı.

Ya Perdikkas Ptolemaios'un cenaze arabasını çalmasını engellemiş olsaydı? Ve eğer Perdikkas İskender'in cesedini saklasaydı, o zaman ne olurdu? İskender'in yasal varisi olma planlarını gerçekleştirebilir miydi? Bunu yapmak için gerekli araçlara sahip olacaktı. Ancak başarılı olup olamayacağı ve iktidarda kalıp kalamayacağı soruları birbirinden farklıdır.